چطور سهام برتر را بشناسیم؟

سرمايه‌گذاري در بازار سهام نيازمند يك استراتژي مناسب بر اساس ميزان سرمايه، مدت زمان سرمايه‌گذاري، بازده مورد انتظار و ريسك‌پذيري سرمايه‌گذار است. بر اين اساس، اولين گام در سرمايه‌گذاري، شناسايي سهام شركت‌ها با استفاده از روش‌هاي حرفه‌اي تجزيه و تحليل مالي و اقتصادي است.

با وجود پيچيدگي‌ اين روش‌ها، معيارهاي مشخصي براي بررسي اوليه سهام شركت‌ها وجود دارد كه در اين ميان مي‌توان به عواملي همچون چشم‌انداز صنعت، سودآوري، وضعيت نقدينگي، ميزان بدهي‌ها، نسبت قيمت به سود هر سهم، درصد سهام شناور آزاد، نقدشوندگي، سياست تقسيم سود و تركيب سهامداران شركت اشاره كرد.از طرفي ديگر در انتخاب سهام بايد خصوصيات فردي، سود مورد انتظار و درجه ريسك‌پذيري سرمايه‌گذار را نيز مد‌نظر قرار داد.گزارش زير حاصل گفت‌وگو با ندا گودرزي، كارشناس ارزش گذاري شركت تامين سرمايه امين است كه برخي از شاخصه‌هاي انتخاب سهام برتر را مورد بررسي و تحليل قرار داده است.

براي خريد سهام با روش علمي چه راهكارهايي پيش روي سرمايه‌گذاران است؟
اصلي‌ترين راهكار در اين رابطه تحليل بنيادي سهام است. تحليل بنيادي فرآيندي است كه ارزش ذاتي يك سهم با توجه شرايط كنوني و آتي، وضعيت اقتصاد كلان، جايگاه صنايع در اقتصاد آن كشور و روند اطلاعات مالي شركت برآورد مي‌شود. پس از بررسي و پيش‌بيني سودآوري شركت، با تنزيل جريانات نقدي آتي با نرخ بازده مورد انتظار بر اساس ريسك سهم، ارزش ذاتي آن كشف مي‌شود. سرمايه‌گذاري با مقايسه ارزش ذاتي پيش‌بيني شده و ارزش بازار سهم به تصميم‌گيري در مورد خريد (در صورت كمتر بودن قيمت روز نسبت به ارزش ذاتي) يا فروش (در صورت فراتر رفتن قيمت سهم نسبت به ارزش ذاتي آن) مي‌پردازد.

براي انتخاب صنعت برتر بايد به چه مولفه‌هايي توجه كرد؟
با بررسي روند شاخص‌هاي اقتصادي كه به طور قابل ملاحظه‌اي در فعاليت هر شركت تاثير‌گذار است، مي‌توان به انتخاب سهام پرداخت. از مهم‌ترين شاخص‌ها مي‌توان به نرخ تورم، ميزان رشد توليد ناخالص داخلي، نرخ بيكاري، تغييرات در ميزان عرضه و تقاضاي پول و ... اشاره كرد.
همچنين ارزيابي بخش‌هاي متفاوت اقتصادي با توجه به شاخصه‌هايي همچون: سهم هر بخش در توليد ناخالص داخلي و ميزان رشد اقتصادي، فرصت‌هاي رشد و سرمايه‌گذاري موجود، فضاي كسب‌و‌كار رقابتي و ميزان حساسيت صنعت به سياست‌هاي داخلي و خارجي. در نهايت بايد به بررسي عوامل مختص شركت پرداخت.در اين مرحله، سرمايه‌گذاران بايد به سلامت مالي شركت و كيفيت سود گزارش شده آن بپردازند. همچنين لازم است تحليل همه‌جانبه‌اي در مورد فعاليت شركت، قدرت و توانايي شركت براي جوابگويي به نيازهاي نقدي غير‌منتظره، توانايي رشد سود و توانايي براي بازپرداخت تعهدات آتي بلندمدت انجام داد.

پس از تشخيص و خريد سهام برتر چگونه مي‌توان زمان فروش و خروج از سرمايه‌گذاري را تعيين كرد؟
زمان بندي ورود و خروج مناسب را بايد با توجه به ارزش ذاتي سهام تعيين كرد نه بر مبناي قيمت‌هاي در حال رشد و افت يا تعصب و رفتار احساسي در سرمايه‌گذاري؛ زماني كه تنها بر مبناي افزايش قيمت اخير تصميم به خريد مي‌گيريد چون ممكن است در معرض اين آسيب باشيد كه در اوج قيمت‌ها اقدام به خريد كنيد لذا با برگشت قيمت در بلند‌مدت به سطح متعادل خود، اصل سرمايه را به مخاطره مي‌اندازيد. همچنين در صورتي كه داراي سهامي با چشم‌انداز نامناسب هستيد و تنها به دليل وابستگي احساسي يا عدم تمايل بر شناسايي زيان كاغذي از فروش آن خودداري مي‌نماييد، عملكرد سرمايه‌گذاري خود را كمتر از حد بهينه رقم مي‌زنيد.

براي انتخاب سهام برتر از سوي سرمايه‌گذاران حقيقي چه روشي را پيشنهاد مي‌كنيد؟
سهامداران حقيقي به دليل عدم برخورداري از تيم حرفه‌اي تحليل براي خريد و فروش سهام، بهتر است در صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري وارد شوند. سرمايه‌گذاري در اين صندوق‌ها از لحاظ مالي نيز مقرون به صرفه‌تر است و هزينه كمتري در بردارد.

چرا بسياري از سهام كوچك بدون توجه به ارزش واقعي رشد مي‌كند، ولي برخي سهام برتر در بازار راكد هستند؟
شركت‌هايي با سود آوري پايين مي‌توانند با مديريت و دستكاري سود، بر اساس روش‌هايي همچون ارائه تخفيفات بسيار بالا در يك دوره، تبديل نمودن هزينه‌هاي عملياتي به سرمايه‌اي و... سود‌آوري بالاتري را براي يك دوره نشان دهند كه منجر به افزايش قيمت سهم در كوتاه‌مدت گشته اما با توجه به حاكميت اصل برگشت به ميانگين در بلندمدت، قيمت سهام در نهايت به سمت ميانگين ارزش ذاتي ميل مي‌كند.

پيشنهاد شما به سرمايه‌گذاران براي انتخاب تصميمات موفق در بورس و تشخيص سهام برتر چيست؟
- سرمايه‌گذاري بر مبناي سبد متنوعي از سهام با لحاظ كردن توان ريسك‌پذيري خود.
- خريد سهام ارزشي در بلند مدت و سهام رشدي در كوتاه‌مدت با استفاده از فرصت نوسان گيري و رشد بلندمدت به طور توامان.
- عدم واكنش بيش از اندازه به اطلاعات و وقايع اخير. (قاعده‌اي در سرمايه‌گذاري وجود دارد كه مي‌گويد هيچ چيز آن طور كه به نظر مي‌رسد خوب يا بد نيست).
- عدم تاكيد بيش از اندازه بر اطلاعات اندك اما در دسترس؛ سعي كنيد تا جايي كه ممكن است اطلاعات بيشتر و واقع بينانه در مورد سهم مورد نظر خود به‌دست آوريد.
- نگاه منصفانه‌اي به نظرات و اطلاعات رد‌كننده نظرات سرمايه‌گذاري‌هاي خود داشته و پذيراي نظرات مخالف باشيد. بسياري از سرمايه‌گذاران به استراتژي غير‌عقلاني «شنيدن آنچه كه دوست دارند بشنوند» علاقه دارند.
- استفاده از مشاوره‌هاي سرمايه‌گذاري و شناخت عوامل روانشاختي و ميزان ظرفيت پذيرش ريسك به منظور تخصيص بهينه دارايي‌ها.
- شناخت ويژگي‌هاي ‌روانشناختي خود.
توجه داشته باشيد كه افراد داراي سوگيري‌هاي رفتاري هستند كه منشا بسياري از آنها استدلال‌هاي نادرست و برخي بر مبناي احساسات فردي مي‌باشد. اگر شما رفتارهايي همچون «نگهداري سهام زيان ده با وجود عدم انتظار از رشد آتي، كم اهميت پنداشتن اطلاعات منفي و... را در خود مي‌بينيد به سوگيري‌هاي رفتاري دچار هستيد.
آدام اسميت معتقد بود كه «سرمايه‌گذاران اگر در مورد خود شناخت كافي ندارند، بازار سهام جاي گراني براي كسب اين شناخت است!» براي تست كردن اينكه آيا در دام اين سوگيري‌هاي شناختي و يا احساسي هستيد، ساده‌ترين راه آن است كه از خود بپرسيد اگر به جاي اين سهم، پول نقد در اختيار داشتم، باز هم اين سهم را خريداري مي‌كردم يا در فرصت‌هاي جايگزين سود‌آوري سرمايه‌گذاري مي‌كردم؟ پاسخ به اين سوال مي‌تواند راه درست را درخصوص نگهداري يا فروش سهم نشان دهد.