هرچند روز یک بار خبری از قبیل "احداث بزرگترین کارخانه... "،"ساخت طولانیترین تونل..."،"اتمام بنای بزرگترین سد..."،"آغاز به کار ساخت عظیم ترین بیمارستان..."،"اجرای زیباترین پارک..."،"پرورش زیباترین گل..."،"شروع مسابقات قویترین مردان ..."،"کشیدن طولانیترین نقاشی..."،"پختن بزرگترین کیک..."،"فروش رندترین شماره..."وغیره را می شنویم.این اخبار از یک طرف مسرت بخش است و از طرف دیگر تامل برانگیز .
نکته مسرت بخش این است که به هر حال کاری که از نظر مردم ایران و جهان تحسین برانگیز بوده توسط ایران انجام گرفته است و هر فرد ایرانی را خرسند می کند .اما نکته قابل تامل ایجاست که به چه جهت ما همیشه در پی این هستیم که به "ترین "ها دست پیدا کنیم و سپس به آن افتخار کنیم؟
عموما ما ایرانی ها زمانی احساس موفقیت کامل می کنیم که به یکی از این "ترین"ها دست پیدا کنیم و متاسفانه به این امر توجه نداریم که دست یافتن به این "ترین"ها به چه قیمتی تمام می شود و آیا اصلا ضرورت دارد یا نه؟
دکتر جلالی معتقد است که این خود ما هستیم که چنین خصلتی را بارور می کنیم و بدون توجه به ضرورتها و نیازها به آن بال و پر می دهیم.
این جامعه شناس و مدرس دانشگاه می گوید:ما از ابتدای زندگی فرض را بر این می گیریم که در یک دو ماراتن "ترین" شرکت کرده ایم و نمی خواهیم در هیچ زمینه ای عقب بمانیم .این مساله هم در کوچکترین اجتماع یعنی خانواده صدق می کند و هم در بزرگترین اجتماع مانند جامعه و مسائل کشوری وجهانی و... .این مساله در خانواده بیشتر به شکل نمایش مد و لباس و زیور آلات و ماشین و خانه جلوه می کند که در واقع هدف اصلی ما برای دستیابی به هر "ترین"دادن پز و خودنمایی است که در احادیث بسیار مذموم و ناپسند است حتی اگر این امر در زیباتر کردن بند کفش باشد.
وی می گوید :به همین خاطر است که وقتی یک کودک این خصائل را از همان دوران کودکی در کنار خود می بیند بعد که به سن بزرگسالی نیز میرسد و صاحب پست و مقامی در کشور می شود به دنبال همین خصلتها می رود .در واقع برای فرد میزان هزینه و ضرورت رسیدن به یک "ترین" مهم جلوه نمی کند و در اصل نام خود را بر سر زبانها انداختن و همه او را شناختن مهم می شود .
هزینه های اضافی ،وقتهای بی شمار،کارهای غیر ضروری،اعمال غیر شرعی ،همه و همه به وفور و در راستای رسیدن به یک "ترین" صورت می پذیرد .
به عنوان مثال چند سال قبل بزرگترین فرودگاه کشور در استان آذربایجان غربی با هزینه های فراوان ساخته می شود اما به دلیل شرایط آب و هوایی و منطقه کوهستانی هیچگاه هواپیمایی نتوانست از آنجا پرواز کند و یا فرود آیدو متاسفانه آن همه هزینه و فرصت فقط برای دست یابی به یک "ترین"به هدر رفت.ویا اینکه مدتی پیش بزرگترین کتابخانه دانشگاهی ایران در دانشگاه آزاد واحد نجف آباد افتتاح شد .این کتابخانه با ظرفیت 7 میلیون کتب و در مساحت 35 هزار متر مربع ساخته شد .برای انجام کارهای عمرانی این کتابخانه بیش از 5 میلیارد تومان هزینه شد . نکته جالب توجه اینجاست که کتابخانه ملی در شرایط عادی ظرفییت 4 میلیون کتاب را دارد و در صورت استفاده از قفسه بندی فشرده نهایتا تا 7 میلیون جلد کتاب ظرفیت دارد. سوال اینجاست که ساخت کتابخانه ای به این ظرفیت و حتی بزرگتر از کتابخانه ملی آن هم در یک شهر کوچک از توابع یک استان با جمعیت حدود 257 هزار نفر چه ضرورتی داشت و آیا بر اساس یک مطالعه کارشناسی و نیاز سنجی منطقه ای انجام شد؟ این در حالی است که مسوول این کتابخانه معتقد است که با ساخت این کتابخانه ،سرانه این دانشگاه به بالاترین حد خود خواهد رسید و تنها خدا می داند که این بالاترین حد یعنی چه؟
دکتر روزبهانی در مورد علت ایجاد چنین روحیه ای در مردم و مسوولین می گوید :سرمایه داری و روحیه سرمایه داری است که این پیامدها را به دنبال دارد.خصلت و خوی بورژوایی علاوه بر اینکه بر مصرف بیشتر تاکید دارد ،به دنبال بزرگترین و بهترین و وسیعترین چیزها هم می باشد که این مساله بیشتر در کشورهای در حال توسعه بروز و جلوه می کند .
دکتر کاظم روزبهانی ،مدرس دانشگاه و اقتصاددان می افزاید :خوی سرمایه داری اینگونه اقتضا می کند که همواره در پی برترین باشی حتی اگر فرصت و هزینه زیادی را نیز از دست بدهی .به عنوان مثال بزرگترین و مجهزترین بیمارستان ایران در زمان خودش در شهر کاشان ساخته شد .آنقدر هزینه های میلیاردی ساخت این بیمارستان بالا بود که آقای ستاری فر رئیس سازمان مدیریت آن زمان اعلام کرد که با هزینه ساخت این بیمارستان میتوانستیم به مدت ده تا دوازده سال تمام بیماران این بیمارستان را با هلی کوپتر به تهران بیاوریم و معالجه کنیم.
وی گفت :هر ساله هزینه های فراوانی صرف کارهای غیر اقتصادی می شود و هر ساله انواع جشنواره های پخت بزرگترین کیکهاو ساندویچهاو ماکارونیها فقط و فقط به دلیل مطرح شدن نام مرکز انجام دهنده این کار صورت می پذیرد.البته همه این کارها هم بیهوده نیست اما در قبال هزینه و فرصتی که صرف می شود از اهمیت آن کاسته می شود.
زمانی که کلنگ برج میلاد که چهارمین برج بلند دنیاست زده شد یکی از مسوولین ،مهمترین هدف ساخت این برج را بلندترین برج خاورمیانه شدن نامید و از کارکردهای ماهواره ای و مخابراتی آن مختصر یاد کرد.این در حالی است که با تلاش و زحمت فراوان ساخت این برج بیش از 7 سال به طول انجامید در حالی که بلندترین برج جهان در 75 سال قبل در عرض یک سال ساخته شد که حدود 200 متر از برج میلاد بلندتر است.در ضمن هزینه ساخت آن نیز از همه برجها بیشتر شده است.
یک کارشناس اقتصادی می گوید :خود سرمایه داری یک انگاره برگرفته از قدرت و ثروت است .به این معنا که هر که سرمایه دارتر باشد بنابراین ثروت بیشتری هم دارد و در نام آوری و شهرت چیزی کم ندارد. همین امر منجر به این می شود که کشورها و افرادی که سرمایه دار نیستند ولی در فضای سرمایه داری تنفس می کنند تلاش می کنند به هر نحو که شده به یک "ترین"دست پیدا کنند تا آنها نیز بتوانند خودنمایی کنند که این امر در کشورهای جهان سوم که سرمایه دار نیستند ولی الگوی خود را کشورهای سرمایه دارقرارداده اندبیشتر نمود و جلوه پیدا می کند.همین روحیه سرمایه داری است که منجر به دادن آمارهای مختلف برای اثبات برتر بودن می شود.در چنین شرایطی است که مردم اصلا به مقدار پول و فرصتی که از دست می دهند توجه نمی کنند و بیشتر به دنبال ارضای این نیاز هستند .اینکه شما می بینید تصور مردم این است که هر جنسی که گرانتر باشد پس بهتر است ،از همین امر نشات می گیرد.
چندی پیش در خبرها آمده بود که مردم ایران 5برابر داروهای ایرانی پول داروهای خارجی می دهند چون تصور بر این است که دارو گرانتر بهتر است.به واقع تا وقتی که این روحیه سرمایه داری در مردم و مسوولین کشور وجود دارد و همه در پی کسب نام آوری و بر سر زبانها افتادن هستند می توان به راحتی "رندترین"شماره تلفن را هفتاد میلیون تومان فروخت و یا گرانترین جشن تولد کودک 6 ساله ای را با هزینه ای بیش از 8 میلیون تومان برگزار کرد و یا پانزده میلیون تومان صرف سنگفرش کردن خیابان ولی عصر کردکه "زیباترین"پیاده رو شهر شودو همه نیز به ان افتخارکنند و صدای کسی هم به اعتراض بلند نشود.
ای کاش بدانیم که احداث همه این "ترین"ها فقط به برای ثبت در کتاب رکوردهای گینس مفید است و بعد از مدتی کوتاه از یاد و خاطره همه محو می شود.
منبع: سایت خبری جهان نیوز
► همسر پوتین، شریک تازه اقتصادی ایران؟
الزام بانک ها به پرداخت وام خودرو ◄
