جوایز بانکی وسوسه انگیز ومبهم

پنجشنبه ، 21 آذر 1387 ، 15:24

هزاران خودروي سواري، سكه طلا، كمك هزينه سفرهاي زيارتي و سياحتي، بن خريد كالا و اسكناس به اندازه طول 370 و چند متري برج... و... و ميلياردها ريال ديگر جوايز قرعه كشي حساب هاي پس انداز صندوق قرض الحسنه بانك ها است.

تقريبا همه مردم كشور با اين شيوه تبليغات بانك ها كاملا آشنا هستند اما آنچه براي بسياري از همين مردم و حتي سپرده گذاران، مبهم و ناآشكار است، تاريخ زمان قرعه كشي و اين كه چه تفاوت و يا امتياز براي كسي كه فرضا يك يا چند ميليون در بانك سپرده با كسي كه مثلا 50 هزار تومان در صندوق قرض الحسنه دارد، اعمال مي شود!

يا بنا بر آن كه اعلام مي كنند: «هر 50000 ريال روزانه يك امتياز، اين امتياز آيا شانس برنده شدن را بيشتر مي كند، نام هر دو فرد مذكور در يك گردونه قرعه كشي مي چرخد و... مورد سؤال ديگر مردم، مقايسه روش تبليغات پرهيجان جوايز قبل از قرعه كشي و شيوه اطلاع رساني اسامي برندگان پس از قرعه كشي است كه بازخورد اين قياس اخير را مي شود تشبيه كرد به تاثير و فرايند تابش خورشيد و وضعيت مه در بخشي از فضا!

مرد از حاشيه پارك بلند مي شود. زير يك درخت كهنسال گل اقاقيا مي ايستد. تماشايش مي كند. نفس عميق مي كشد. يادش مي آيد سه روز ديگر سالروز ازدواج اش است. از مدت ها پيش انتظار كشيده است فرجي حاصل شود تا بتواند كادويي با قيمت مناسب براي همسر كم توقعش تهيه كند. سال گذشته هم نتوانسته بود اين خواست خود را انجام دهد. باز به كورسويي اميد بسته بود و همچنان در انتظار يك پاداش اندك دلخوش مانده بود ليكن حالا... نگاهي به شاخه هاي وسوسه انگيز گل هاي اقاقيا مي اندازد. بي اراده دست بالا مي برد تا شاخه اي بگيرد چند گل بچيند و هديه به همسرش دهد! غافل از آن كه باغبان همراه مهندس ناظر گل و سبزه پارك مي آمد. باغبان با شيلنگ آب پاي درخت مي ريزد. همراه او تاكيد مي كند گلها را خوب نگاهدارد و پرورش بدهد. مرد سر به زير راهش را برمي گردد. در حاشيه پارك روي نيمكت رنگ باخته هميشگي خود مي نشيند و اقاقياها را تماشا مي كند.

معاون وزير اقتصادي و دارايي، در پاييز سال 86 در جريان برگزاري كنفرانس بين المللي تامين مالي اسلامي، از قرعه كشي حساب هاي قرض الحسنه برخي بانك ها انتقاد كرد و اظهار داشت: «در حال حاضر قرعه كشي هاي ما تبديل به قماربازي شده است.» وي در عين حال گفت: «هم اكنون در بهترين شرايط بازار هستيم كه بايد از اين موقعيت استفاده كنيم...»

جوايز متعدد نصيب چه كساني مي شود؟

يكي از دست اندركاران طرح و اجراي تابلوهاي تبليغاتي، معتقد است بانك ها براي تبليغات و تيزرهاي تلويزيوني خودشان خيلي بزرگنمايي و زياد هزينه مي كنند تا حدي كه مي بينيم از كاراكتر فيلم هاي سينمايي از جمله «زورو» در تبليغات استفاده مي شود. در اين حال اين ابهام به ذهن مردم مي رسد كه در پي قرعه كشي ها آخرش معلوم نمي شود آنهمه جوايز متعدد چقدرش و به دست چه كساني مي رسد.

«حسن راجيان» كه مي گويد از سال 1360 به كار طراحي و اجراي تابلوهاي تبليغاتي مشغول است همچنين معتقد است كه تبليغات بانك ها به قدري است كه ديگر شوق بيشتر مردم را برنمي انگيزاند و مانند دهه هاي گذشته، اعتبار ندارد. وي مي گويد: «همه متوجه شده اند كه هدف بانك ها از اينهمه تبليغات جمع كردن نقدينگي هاي مردم است اما شگردهاي تبليغاتي هم چشم هم چشمي شده و همه يك خط را پيش گرفته اند.» وي همچنين همسو با برخي از كارشناسان امر تبليغاتي و قشرهاي مختلف مردم كوچه و بازار، اين نظر را دارد كه به عنوان راهكار جلب اعتماد بيشتر مردم، افراد برندگان اين قرعه كشي ها- خاصه برندگان جوايز كلان- به مردم معرفي شوند و ادامه مي دهد: «آنهمه تبليغات و هزينه صورت مي گيرد، نظرم اين است همه آنهايي كه برنده خصوصاً جوايز پربهاتر شده اند توسط بانك ها در يك مكان گردهمايي شوند و چهره هاشان به ساير مردم معرفي شوند.»

 

ضرورت شفافيت در اجراي قرعه كشي ها

مدير بازرگاني يك بخش تبليغاتي رسانه اي به دليل اين كه خود مسئوليت حوزه اجرايي- تبليغي دارد صرفاً به كلي گويي بسنده مي كند و با بيان اين كه رسانه جمعي خصوصاً شركت ها و... چه در زمينه كالا و چه خدمات، اعتمادسازي را به مردم نشان بدهند و آن را ثابت كنند، نيز معتقد است قرعه كشي هم به همين خاطر و جلب بيشتر مخاطب است.

«الف-ي» مي افزايد: «اصولاً تبليغات در هر سمت و سو براي جذب مخاطب و همين جوايز است. بنابراين لازم است اعتمادسازي در اين بحث و براي عموم به نمايش گذاشته شود. شفاف سازي بحث تيزر تبليغات به مردم اعتماد مي بخشد.» اين مدير بازرگاني در مورد شفاف سازي، براين باور است كه چنانچه- در امر تبليغات و ارائه جوايز- شفاف سازي شود همين شفاف سازي خود تبليغ است. به گفته وي، اعتمادسازي يعني آن كه فلان شخص- شركت، سازمان- و... بگويد ما اين جوايز و هزينه ها را داشته ايم. او ادامه مي دهد: «از سوي ديگر مردم بخواهند نحوه قرعه كشي شفاف سازي شود و همين طور چگونگي نظارت به مردم نشان داده شود كه اين تبليغات درست است. حال درباره بانك ها نيز بايد گفت حضور عوامل بانك ها به سمت شفاف سازي در شركت هاي مربوطه اين ضرورت را برتاباند كه اعلام زمان تعيين برندگان در سطح گسترده تر شود.»

 

عوامفريبي نكنند


يك استاد اقتصاد كه خود را موافق تبليغات بانكي معرفي مي كند مي گويد: «بانك ها در بازار رقابتي مي توانند افراد را براي سپرده گذاري نقدينگي شان جذب كنند زيرا جابه جايي سپرده ها علايم كارآيي بازار داد و ستد است.» وي تأكيد مي كند كه بانك ها اما ممكن است عوامفريبي كنند و مي گويد: «مثلاً در تابلوي تبليغاتي شان مي خوانيم 16 درصد سود به سپرده گذاران پرداخت خواهد شد. آيا اين سود روزانه، ماهانه يا ساليانه است؟ بايد شفاف سازي كنند اهداي جوايز و مراسم قرعه كشي از طريق سايت و روزنامه ها به مردم نشان داده شود.»

«دكتر فرهاد خرمي» در توضيح بيشتر ديدگاه هاي خود، مي گويد: «موافق تبليغات بانك ها هستم به دليل آن كه نقدينگي هاي مردم را جمع كنند و به اين طريق موجودي سپرده سبب باز شدن دست بانك ها براي ارائه وام و تسهيلات موردنياز مردم شود. اصولاً كار تبليغات بانك ها جذب سپرده (نقدينگي) است. البته روش اعمالي آنها ممكن است عوامفريبي كند.» مي پرسم چگونه... ؟ مي گويد: «مثلاً در تابلوي تبليغاتي شان مي خوانيم 16 درصد سود به سپرده گذاران پرداخت خواهد شد. سؤال اين است: آيا اين ميزان سود، روزانه، ماهيانه يا ساليانه است؟ در حالي كه بايد شفاف باشد و شفاف سازي شود كه مردم خيال پيچيده و اطلاع ناكافي نداشته باشند. بانك ها در سايت هاي رايانه اي شان نيز چند و چون جزئيات تبليغات خود را شفاف سازي كنند طوري كه مردم از جزئيات دقيقاً آگاه شوند. اين شيوه اطلاع رساني تبليغاتي نه تنها در بانك ها بلكه در مورد هر كار و خدمتي بايد انجام شود.»

«خرمي» استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبايي، همچنين بر اين اعتقاد است كه بانك ها در زمان قرعه كشي و اهداي جوايز مي بايد از طريق سايت كامپيوتري خود و روزنامه ها نشان دهند به آنچه كه در جريان تبليغات شان گفته اند عمل كرده اند و از اين طريق، اسامي و تصاوير برندگان به مردم نشان داده شود كه اعتماد عمومي پايدار بماند.

 

باورپذيري را افزايش دهيم

سرگرم حل جدول روزنامه است. آن طور كه مي گويد سالها پيش دستي در نويسندگي داشته است. سررشته اي هم از معرق كاري دارد. او با نام «سيدمصطفي نادمي» در پاسخ سؤالم درباره شيوه تبليغات و قرعه كشي و اهداي جوايز بانك ها، مي گويد: بانك ها براي تبليغات جوايز پس انداز- قرض الحسنه در رسانه ها كلي هزينه مي كنند. بيايند در انجام و پايان قرعه كشي ها افراد برنده شده را به مردم معرفي كنند. اين كار باعث جلب اعتماد بيشتر مردم مي شود و به حقيقت تبليغات، جوايز و برنده شدن ها قاطعانه باور پيدا مي كنند. وي در مقدمه جواب به سؤالم مي گويد كه مردم به دليل درگير بودن با مشكلات زندگي، فرصت، انگيزه و يا عادت نكرده اند پيگير چگونگي قرعه كشي ها و يا هرآنچه ديگر كه فكر مي كنند حق شان است كه به دست آورند نمي شوند اگرچه خيلي ها هم هستند براي رفع مشكل خود به هر جا جهت احقاق حق مي روند.

 

فقط يكبار؛ 500 تومان

«جوهريان» يك راننده تاكسي در پاسخ پرسشم، مي گويد: «روزي يك سرويس چند نفره به من خورد. يكي از آنها در قرعه كشي بانك... ماشين 206 برنده شده بود. با آنها به بانك مربوطه رفتم. ديدم همه حاضرين به هم دست مي دادند و همديگر را مي شناسند. تعجب كردم.»

وي بعد مي گويد: «خودم چند سال است دفترچه پس انداز قرض الحسنه دارم و همينطور خانمم و بچه ام. طي سال هاي گذشته فقط يكبار در بانك... 500 تومان برنده شدم. ما نمي دانيم آنهمه جوايز كه تبليغ مي كنند به چه كساني مي رسد.»

 

تبليغ مصرف زدگي و تجمل گرايي ممنوع!

در تعريف و تبيين تبليغات در دنياي مدرن امروز و در گستره جامعه، لزوم دستيافت به مقاصدي از جمله امور تجاري، فرهنگي، اقتصادي، اجتماعي و سياسي يك امر اجتناب ناپذير تلقي مي شود و چه بسا از دست اندركاران و صاحب نظران ذيربط از خطوط و چارت تبليغات متعارف و مناسب، پاي فراتر مي نهند گويي مرزي براي حد و اصول تبليغ كالا و جوايز چه به لحاظ تشويق مخاطبان به منظور جلب حمايت آنان از آنچه كه مورد تبليغ واقع شده است و چه توجه به ادراك قشرهاي جوامع و گروه هاي فرهيخته كه در برابر تبليغات، متكي به اين انديشه ورزي و تفكر خود هستند كه فضاي پررنگ تبليغات، اثري بر شخصيت شان نخواهد گذاشت. از سوي ديگر، تبليغات نبايد مشوق و انگيزانندگي روح و فكر مخاطبان به ماديگرايي و مصرف زدگي شود اگرچه در دنياي غرب، نه تنها ضوابط اخلاقي و حريت انساني در بمباران تبليغات، رعايت نمي شود كه شهروندان در حصاري از مضامين و فرموله سازي ادبيات مجذوب كننده و پركشش تبليغي، مغلوب اشياي مورد تبليغ مي شوند. اما در خصوص جامعه خودمان درباره تبليغات و اين كه براساس ضوابط مدون تعريف شده، بايد گفت كه آگهي نبايد مروج تجمل گرايي باشد، آگهي نبايد به گونه اي طراحي و ساخته شود كه در آن، مردم به مصرف گرايي بيش از نياز و اسراف در استفاده از امكانات، تشويق شوند. اگر فرصت كرديد، همين يكي دو ضابطه مثبت يك سازمان رسانه اي با آنچه كه تبليغات با جوايز قرعه كشي بانك ها صورت مي گيرد را به محك بگذاريد.

منبع: سایت باشگاه اندیشه

► اوراق مشارکت روی دست مانده و استقبال شده
نرخ تورم به ٢٥درصد افزايش يافت ◄

مطالب مرتبط
بنر