پوشش ریسک نوسانت ارز بانک توسعه صادرات

 

پوشش ريسک نوسانات ارز توسط بانک توسعه صادرات

ريسك ناشي از نوسانات نرخ ارز از جمله مقولاتي است كه همواره ذهن فعالان بخشهاي اقتصادي، خصوصاً افرادي كه در ارتباط با صادرات و واردات درحال فعاليت مي باشند را به خود مشغول نموده است. اهميت اين موضوع به قدري است كه اين ريسك بعضاً زيانهاي سنگين و غير قابل جبراني را به مشتريان مربوطه وارد مي نمايد. بدين لحاظ بانك توسعه صادرات ايران در قالب معاملات سلف، تعويضي و اختياري اقدام به پوشش اين ريسك خواهد نمود. در قالب اين معاملات، صرفاً ريسك نوسان نرخ ارزها در مقابل يكديگر پوشش داده خواهد شد و امكان ثابت نمودن آن در مقابل ريال وجود نخواهد داشت. هدف از ارائه اين خدمت، تبديل تعهد و يا درآمد ارزي پرنوسان مشتريان (مانند يورو، پوند، فرانك و ...) به دلار امريكا كه در مقطع فعلي در كشور ما از نوسان بسيار اندك و تقريباً قابل پيش بيني در مقابل ريال برخوردار است خواهد بود. اميد آن مي رود ارائه و استفاده از اين مكانيزم، به ميزان قابل ملاحظه اي از ريسك موجود در عرصه تجارت بين الملل بكاهد.
 
شرايط متقاضي و مدارك مورد نياز
ارائه اين سرويس به مشتريان بانك توسعه صادرات در اولويت قرار خواهد داشت، ليكن به منظور گسترش دامنه آن، عموم افراد قادر خواهند بود از مزاياي اين معاملات بهره مند گردند. به منظور تكميل مدارك، ابتدا لازم است مشتريان درخواست خود را به يكي از شعب بانك در سراسر كشور و يا مستقيماً به مديريت امور بين الملل ارسال داشته، ضمن تكميل فرم درخواست مربوطه، در صورت طي نمودن مراحل اجرائي و توديع وثائق مورد نياز (حسب مورد) و توافق نرخهاي مورد نظر، نسبت به انعقاد قرارداد جعاله اقدام خواهد شد. همچنين چنانچه متقاضي از مشتريان بانك نباشد ضروري است مدارك لازم را به منظور احراز هويت ارائه نمايد.

انواع معاملات
براي پوشش نوسانات نرخ ارز، مشتريان مي توانند از گزينه هاي مختلفي بهره مند گردند كه بسته به نوع آنها و دامنه پوشش ريسك، ميزان هزينه و كارمزد پرداختي متفاوت خواهد بود. اهم اين معاملات عبارتند از سلف(Forward)، تعويضي(Swap) و اختياري(Option).

در معاملات سلف در هنگام عقد قرارداد بين طرفين معامله، توافق مي شود تا يك ارز، با نرخ مشخص و براي سررسيدي معين در آينده معامله و مبادله گردد. در اين حالت متقاضي هيچ وجهي را بابت هزينه، كارمزد و يا اصل مبلغ به بانك پرداخت نخواهد كرد و تنها وثائق مورد نياز در زمان عقد قرارداد نزد بانك توديع خواهد شد و نهايتاً جمع مبالغ در سررسيد آينده در ازاي دريافت ارز مورد درخواست به بانك پرداخت مي شود. در اين نوع از معاملات متقاضي مكلف خواهد بود دو روز قبل از سررسيد وجوه ارزي مورد تعهد خود را تحت هر شرايط و فارغ از نرخ جاري بازار، با همان نرخ توافق شده قبلي به بانك پرداخت نمايد. بايد دقت داشت كه در اينگونه معاملات ممكن است در سررسيد، نرخ نقدي بازار وضعيت بهتري را نسبت به نرخ توافق شده قبلي داشته باشد ليكن به موجب قرارداد منعقده بايستي مشتريان محترم نسبت به ايفاي تعهدات خود با همان نرخ قبلي اقدام نمايند.

در معاملات تعويضي نيز همان شرايط معاملات سلف حاكم خواهد بود با اين تفاوت كه تنها يك معامله نقدي معكوس نيز به آن اضافه خواهد شد. انجام اين نوع از معاملات زماني براي مشتريان موضوعيت خواهد داشت كه منابع ارزي در اختيار آنها در مقطع فعلي متناسب با نيازهاي جاري ايشان نبوده ولي تعهدات آتي آنها را پوشش خواهد داد. در اين حالت به منظور كسب آسودگي خاطر از ايفاي تعهد آتي و همچنين تامين نقدينگي لازم متناسب با نيازهاي جاري، با انجام يك معامله تعويضي هر دو نياز مشتريان مرتفع خواهد شد.

در معاملات اختياري (اعم از اختيار خريد و يا اختيار فروش) دارنده معامله اختياري، اجازه خواهد داشت در سررسيد (و يا تا سررسيد) معامله، نسبت به انجام معامله اقدام نمايد و يا چنانچه نرخ نقدي بازار مطلوبيت بيشتري را نسبت به نرخ تعيين شده قبلي داشته باشد از قبول معامله و انجام تعهد قبلي خودداري نمايد و ارز مورد نياز خود را از بازار تهيه نمايد. هزينه مربوط به معاملات اختياري مي بايست در زمان عقد قرارداد از جانب متقاضي پرداخت گردد ليكن هيچ نيازي به توديع وثيقه نخواهد بود. مضافاً اينكه در نوع اروپائي معاملات اختياري صرفاً در سررسيد، اين اختيار به دارنده آن اعطاﺀ خواهد شد ولي در نوع امريكائي آن از روز عقد قرارداد تا سررسيد، حق استفاده از اختيار و يا انجام معامله محفوظ خواهد بود. بايد توجه داشت از آنجا كه معاملات اختياري ريسك وسيعتري را پوشش خواهد داد و مشكل عنوان شده در معاملات سلف را نيز مرتفع خواهد ساخت، لذا طبيعي است كه هزينه مربوط به آن نيز به ميزان قابل ملاحظه اي افزايش يابد.
 
مدت، مبلغ و نوع ارز
مدت زمان پوشش كليه معاملات، در مقطع فعلي از 15 روز تا حداكثر يكسال مي باشد. حداقل مبلغ مورد درخواست معادل يكصد هزار دلار مي باشد. در مقطع فعلي انجام معاملات پوششي، كليه ارزهاي عمده جهاني قابل معامله در بانكهاي كشور را شامل مي گردد. (محدوديتهاي فوق ممكن است حسب مورد تغيير يابد) همچنين اين معاملات مي تواند ارزهاي موضوع اعتبارات اسنادي وارداتي و صادراتي، تعهدات ارزي، بازپرداخت تسهيلات اعطائي، سپرده هاي ارزي مشتريان و حسب مورد ساير نيازهاي ارزي را پوشش دهد.
 
وثائق و كارمزدهاي مربوطه
براي معاملات اختياري نيازي به تامين وثيقه نمي باشد ليكن در ساير موارد لازم است متناسب با مدت، نوع ارز و تغييرات نرخ برابري هر ارز، وثائق مورد نياز تامين گردد. ميزان وثائق نيز حدوداً بين 6 تا 30 درصد كل مبلغ مورد درخواست در نوسان خواهد بود كه با توجه به رتبه اعتباري متقاضي، حداقل 20 درصد از كل وثائق بايد نقداً سپرده گذاري گردد. از آنجا كه هدف از انجام اين معاملات صرفاً فراهم ساختن تسهيلات و امكانات بيشتر براي مشتريان ارزي خصوصاً صادركنندگان محترم مي باشد لذا به ديد انتفاعي به اين موضوع نگريسته نشده و صرفاً هزينه هاي مطالبه شده از سوي كارگزارن خارجي از متقاضيان دريافت خواهد شد. طبيعي است كه اين هزينه ها متناسب با نوع ارز، مدت، نوع معامله و ... در نوسان مي باشد و در معاملات اختياري بايستي در زمان عقد قرارداد پرداخت گردد ولي در ساير موارد در نرخ تعيين شده، ملحوظ گشته و در سررسيد معامله تسويه مي گردد.
 
نحوه تسويه
به منظور تسويه تعهدات، لازم است مشتريان دو روز قبل از سررسيد نسبت به تامين ارز مورد تعهد خود اقدام نمايند. بانك پس از دريافت وجوه ترتيبات لازم را به منظور پرداخت وجوه به كارگزاران خارجي انجام داده و متقابلاً مكلف به ايفاي تعهدات خود به مشتريان خواهد بود. بديهي است پس از تسويه تعهدات، نسبت به استرداد وثائق توديعي به مشتريان نيز اقدام خواهد شد.
 
تذكر مهم
در كليه معاملات فوق، تاريخ سررسيد و مبلغ ارز اعلام شده از سوي متقاضي به هيچ وجه قابل تغيير نخواهد بود و مسئوليتها و زيانهاي احتمالي ناشي از آن متوجه متقاضيان خواهد بود و بانك صرفاً موظف به تامين ارز مورد تعهد در سررسيد مشخص شده قبلي خواهد بود. همچنين در صورت عدم ايفاي تعهد از جانب متقاضيان هرگونه زيان و هزينه احتمالي مربوطه از محل وثائق توديعي قابل برداشت خواهد بود. بدين لحاظ لازم است متقاضيان محترم قبل از هر اقدامي از صحت و سقم مبلغ و سررسيد اعلام شده اطمينان حاصل نمايند. و در مورد اعتبارات اسنادي وارداتي و صادراتي كه ممكن است بعضاً پرداخت زودتر و يا وصول وجوه با تاخير انجام پذيرد، سررسيد هاي اعلام شده با تقدم و تأخر چند روزه اعلام گردد.
در پايان اشاره مي نمايد همكاران دايره معاملات ارزي در مديريت امور بين الملل، از طريق شماره تلفنهاي  88889952 و  88889951  آماده ارائه توضيحات تكميلي در اين خصوص مي باشند.