سیر تحول فناوري اطلاعات در صنعت بانکداري؛ دوره های سوم و چهارم

بانکی دات آی آر: پیشتر به دو دوره ی نخستین در تحول فناوری در بانکداری پرداختیم و در اینجا به دو دوره ی باقیمانده اشاره میکنیم:
دوره سوم : اتصال مشتریان به حسابهایشان
در این دوره مشتري با استفاده از تلفن و یا مراجعه به دستگاه هاي خودپرداز و استفاده کارتهاي مغناطیسی می توانستند به حسابهاي خود دسترسی داشته باشند و عملیاتهاي انتقال وجه ، برداشت وجه و مشاهده مانده و صورتحساب حسابهاي خویش را به صورت الکترونیکی انجام دهند. از این دوره تا حدودي سالنهاي انتظار بانکها به تدریج خالی از صفهاي طولانی شد ولیکن هنوز به نیروي انسانی جهت ارائه خدمات بانکی پشت باجه وجود داشت. مشتریان از دریافت خدمات بانکی به صورت حضوري احساس رضایت بیشتري می کردند. پول کاغذي هنوز رواج داشته و واریز و دریافت وجه نقد همچنان یکی از فشارهاي کاري روزانه بود. به دلیل در دسترس بودن شبانه روزی سیستمهاي تلفن بانک و خودپرداز، محدودیت ساعت کاري بانکها دیگر جزء دغدغه هاي مشتریان نبود. صرفه جویی در مصرف کاغذ و ارائه خدمات غیر حضوري برخی از خدمات بانکی، براي بانکها سودمند بود و گسترش ظرفیت کاري براي بانکها ارزان تمام می شد. در این دوره مشتریان فقط عملیاتهاي بانکداري خرد خویش را توسط سیستمهاي مکانیزه انجام می دادند و کماکان براي دریافت خدمات بیمه اي، تسهیلات و غیره به بانکها مراجعه مینمودند. سیستمهاي ماشینی همچنان به صورت جزیره اي و سیستمهاي ارتباطی مشتریان با حسابهایشان مثل خودپرداز، تلفن بانک توسعه یافت. به دلیل عدم ارتباط بین سیستمهاي جزیره اي، وجود نیروهاي انسانی به منظور این ارتباط همچنان ضروري بود. می توان گفت در این دوره تنها نیمی از عملیات بانکی مکانیزه یا الکترونیکی شدند. یکی از مشکلات عمده این دوره سیستمهاي جزیره اي و نا هماهنگی در ارایه خدمات بانکی به مشتریان ، نبود خطوط ارتباطی مطمئن و پروتکلهاي ارتباطی لازم به منظور اتصال مشتریان با بانکها بوده است.
در این دوره علاوه بر اینکه امکان ارائه خدمات بانکی از طریق خودپرداز و تلفن بانک براي مشتریان سایر بانکها مقدور نبود ، بلکه به دلیل متمرکز نبودن کلیه اطلاعات مشتریان بانک در مرکز، مشتریان شعب دیگر بانک نیز نمی توانستند از خدمات سراسري خودپرداز و تلفن بانک استفاده نمایند. البته در پایان این دوره برخی از بانکها با ایجاد شبکه جزیره اي یا عنکبوتی بین شعب خود امکان ارائه خدمات بانکی از طریق خودپرداز براي تمامی مشتریان خود را فراهم نمودند ، ولیکن به دلیل هزینه هاي بستر مخابراتی و مشکلاتی که این نوع شبکه داشت عملاً مورد استقبال تمامی بانکها قرار نگرفت.

دوره چهارم: یکپارچه سازي سیستمها و مرتبط کردن مشتري با تمامی عملیات بانکهاي

اقداماتی همچون طراحی و پیاده سازي پایگاه داده های متمرکز، نرم افزارهاي مدلهاي کسب و کار به صورت وب_محور، متمرکز نمودن سامانه ها وسرویسهاي بانکی و نصب آنها بر روی سرورهای مرکز داده ها صورت گرفت. در این مدل پس از تعریف اطلاعات پایه مشتری در سیستم و اختصاص کد مشتري، تمامی سپرده ها، تسهیلات، کارتهاي بانکی و خدمات مورد درخواست به کد مشتري متصل گردید.

در این دوره به دلیل متمرکز شدن و یکپارچه سازي بانک اطلاعات و سرویسهاي بانکی، مشتري قادر می باشد که اکثر خدمات بانکی مورد نظر خود را از تمامی شعب بانک دریافت نماید، این امر باعث گردید که اقدام به طراحی سامانه هاي سخت افزاري و نرم افزاري جهت ارائه خدمات بانکی بدون حضور مشتري در شعبه فراهم گردد.همچنین به دلیل متمرکز شدن اطلاعات مشتریان و حسابها در مرکز این امکان فراهم گردید که بانکها و شرکتها اقدام به تولید سیستمهاي هوش تجاري، مبارزه با پول شویی و اعتبار سنجی را بعمل آورند که نتیجه آن باعث شد که نظارت، ارزیابی و پایش و استخراج اطلاعات مورد نظر به صورت متمرکز در کمترین زمان صورت پذیرد و تهیه گزارشات لحظه اي از وضعیت منابع و مصارف بانک نیز جهت تصمیم گیري و برنامه ریزي مدیران ارشد بانک فراهم گردد.

منبع: Financial times

مترجم: مهرداد دستورانی

► سوییفت؛ ابزار ارتباطات بین بانکی در سطح جهان
تحول تجارت الکترونیک از آغاز تا کنون ◄