بانکی دات آی آر: هدف اصلی که در تجارت الکترونیکی مد نظر است، طراحی نظامهاي پرداخت الکترونیکی است به طوریکه بدون وجود چنین نظامهایی به کار گیري تجارت الکترونیکی یا به عبارتی جاري شدن شیوه مبادلات جدید در دنیاي مبادلات با مشکل جدي مواجه شد. از طرفی تحقق نظام بانکداري الکترونیک نیاز به ابزارهاي مخصوص به خود براي مبادله دارد به طوریکه بدون به کار گیري آنها نظام بانکداري الکترونیک با مشکل بزرگی مواجه خواهد شد، چرا که بدون سیستم نقل و انتقال سریع، دقیق و مطمئن وجوه و اسناد ، بانکداري الکترونیک امکان اجرا شدن نخواهد داشت.
نظامهاي مبتنی بر پول الکترونیکی
ابتدا بهتر است تعاریفی از پول الکترونیکی ارائه نماییم:
تعریف اروپایی پول الکترونیکی:
جامعه اروپا در پیش نویسی دستور العمل پول الکترونیکی را با توجه به ویژگیهاي زیر تعریف می کند:
1_بر روي قطعه اي الکترونیکی همانند تراشه کارت و یا حافظه رایانه ای به صورت الکترونیکی ذخیره شده است.
2_به عنوان یک وسیله پرداخت براي تعهدات اشخاص غیر از موسسه صادر کننده پذیرفته شده است و جایگزینی الکترونیکی براي سکه و اسکناس تلقی میشود.
3_به منظور انتقال الکترونیکی وجوه در پرداختهایی با مقدار محدود ایجاد شده است.
تعریف آمریکایی پول الکترونیکی
فدرال رزرو آمریکا، پول الکترونیکی را این طور تعریف کرده اند: پولی که به صورت الکترونیکی به گردش در می آید و می تواند به صورت کارتهای هوشمند و یا کارتهایی که در آنها ارزشی ذخیره شده است و یا کیف پول الکترونیکی عرضه شود.همچنین می توان از این نوع پول در پایانه های فروش استفاده کرد یا بدون دخالت شخصی دیگر، مستقیماً به صورت شخص به شخص، مورد استفاده قرار گیرد؛ پول الکترونیکی همچنین می تواند از طریق خطوط تلفن به سوي بانکها یا دیگر ارائه دهندگان خدمت یا صادر کنندگان پول به گردش درآمده و خرج شود.
پول الکترونیکی یا پول دیجیتال یکی از دستاوردهاي فناوري اطلاعات است که امروزه جا نشین کاملی براي پول کاغذی و سکه شناخته میشود. در این نوع پول، مبلغی از قبل پرداخت شده و در قبال آن پول الکترونیکی یا اعتبار الکترونیکی دریافت میشود. این نوع پول الکترونیکی در مبادلات کالا و خدمات به فروشندگان یا عرضه کنندگان ارائه شده و مبلغ معامله از طریق سیستم اینترنتی از حساب خریدار برداشت می شود. این نوع پول، امکان تبدیل شدن به پول کاغذی را در هر زمان دارد که توسط سرویس دهندگان خدمات مالی انجام می شود؛ ارائه دهندگان خدمات مالی، پول الکترونیکی را خریداری کرده و در هر زمان و مکان آن را با پول کاغذی یا سکه تعویض می کنند، اما سرویس دهنگان براي جلوگیري از خرج چند باره چنین پولهایی باید فهرست مفصلی از پولهای خرج شده را نگه دارند؛ این کار امروزه از طریق سیستمهای نقدینگی الکترونیکی در اختیار سرویس دهنگان قرار می گیرد.
مشخصات پول الکترونیکی
تا بدین جا با مفهوم پول الکترونیکی تا حدي آشنا شدیم و چند تعریف از آن را نیز ارائه دادیم؛ حال به منظور درك بهتر چگونگی پیاده سازي و نحوه عملکرد پول الکترونیکی چند ویژگی آن را بیان می کنیم:
1)ارزش این پول روي قطعه یا وسیله مبادله الکترونیکی ذخیره شده است.در پول الکترونیکی مبتنی بر کارت، یا حافظه هاي جانبی قابل حمل که نوعاً یک ریز پردازنده است که در یک کارت پلاستیکی یا حافظه جانبی جای داده شده در حالی که در پول الکترونیکی مبتنی بر نرم افزار، از یک نرم افزار تخصصی و مخصوص استفاده میکنند که روی رایانه نصب می شود.
2)ارزش موجودي در پول الکترونیکی به چند طریق توسط سیستم هاي الکترونیکی منتقل می شود. برخی از انواع پول الکترونیکی امکان انتقال مستقیم از یک مصرف کننده به دیگري بدون دخالت شخص ثالث (همانند صادر کننده پول الکترونیکی) فراهم می آورد.
3) در معاملات قرار دادی (سیستم معاملات با پول کاغذی) تعداد گروهاي موثر تنها شامل صادر کننده پول و تسویه کننده معامله هستند اما در یک مبادله با پول الکترونیکی اپراتور شبکه ، فروشنده نرم افزار ها و سخت افزارهاي ویژه، نقل و انتقال دهنده و تسویه کننده معاملات پول الکترونیکی، به صورت هماهنگ در انجام یک معامله الکترونیکی دخیل هستند.
4)موانع و مشکلات فنی و انسانی می تواند اجراي معاملات را مشکل یا غیر ممکن سازد در حالی که در معاملات مبتنی بر کاغذ، امکان بروز چنین مشکلی پایین است، در سیستم مبادلات پول الکترونیکی به دلیل پیچیده بودن سیستم مبادله، بروز چنین مشکلی می تواد نقل و انتقال وجوه یا معامله را با مشکل جدي مواجه سازد. از جمله این مشکلات، مشکل فنی در سیستم انتقال اطلاعات و داده هاست که در صورت بروز مشکل در این بخش کل سیستم مبادله الکترونیکی مختل خواهد شد.
برگرفته از Economics Section of Cardiff Business School
مترجم: مهرداد دستورانی
► بانکداري الکترونیک خـُـرد(بخش اول)
نظامهاي پرداخت الکترونیکی( قسمت چهارم) ◄
