سامانه صیاد چیست؟
طبق اعلام بانک مرکزی از ابتدای شهریور امسال دسته‌چک تمامی بانکها باید از طریق سامانه صیاد (صدور یکپارچه دسته‌چک) برای متقاضیان صادر شود که به آن اصطلاحا چک صیاد می‌گویند. در شیوه جدید، دسته‌چک‌های تمامی بانکها کاملاً یک‌شکل و یک‌رنگ صادر می‌شوند که باهدف یکپارچه‌سازی و استانداردسازی طراحی‌شده و هویت اوراق بهادار را پیدا خواهد کرد. طبق روال جدید، دیگر شعب بانکی مرجع صدور دسته‌چک نیستند و متقاضی دسته‌چک از طریق سامانه بانک مرکزی اعتبارسنجی شده و دسته‌چک برایش صادر می‌شود.
Â
مزیت‌های چک جدید صیاد
در این سامانه امکان استعلام از پیشینه صادرکننده چک برای دریافت‌کننده وجود دارد که بزرگ‌ترین مزیت برای کاهش آمار چک‌های برگشتی خواهد بود. با اجرایی شدن صدور دسته‌چک‌های جدید که علاوه بر متحدالشکل بودن، در نحوه صدور نیز از روش یکسانی پیروی می‌کنند، ارتباط متقاضی دسته‌چک با شعبه به ارتباط متقاضی با سامانه صیاد تغییر می‌کند.
بنابراین با کنار رفتن شعبه و عوامل انسانی، فرآیند اعتبارسنجی، صدور و رصد استفاده از چک کاملاً مکانیزه می‌شود و امکان اینکه صدور دسته‌چک بر اساس روابط شعب و مشتریان شکل بگیرد، دیگر وجود نخواهد داشت. با راه‌اندازی این سیستم یکپارچه صدور چک، اطلاعات چک به‌صورت آنلاین در دسترس متقاضیان است که امکان شناسایی و اعتبارسنجی را فراهم می‌کند. این سیستم باعث منحصربه‌فرد بودن چک و آنلاین بودن آن بدون در نظر گرفتن بانک صادرکننده می‌شود.
- Â Â Â خدمت غیرحضوری دریافت چک
- Â Â Â رفع مشکل چک‌های جعلی و کاهش مخاطرات جعل برگه چک
- Â Â Â استعلام اعتبار صاحبان حساب و صاحبان امضاء
- Â Â Â عدم ارائه دسته‌چک به افراد دارای سوء عملکرد
- Â Â Â افزایش اعتبار دسته‌چک با بررسی کامل و دقیق سوابق درخواست‌کننده
- Â Â Â حذف قدرت شعب در صدور دسته‌چک
Â
 امنیت دسته‌چک‌های جدید
طبق اعلام بانک مرکزی دسته‌چک‌های جدید که از طریق سامانه صیاد صادر می‌شوند دارای سه نوع ویژگی امنیتی هستند. اولین ویژگی امنیتی این است که سری و سریال‌های چک به‌صورت برجسته چاپ‌شده که کاملاً قابل‌لمس هستند. در سطح دوم ویژگی‌های امنیتی دیداری مانند واتر مارک و طرح مخفی در برگه چک وجود دارد که این دو سطح به‌راحتی توسط عموم مردم قابل‌تشخیص است. در سطح سوم نیز ویژگی‌های امنیتی حرفه‌ای به چک‌ها افزوده‌شده که قابل‌تشخیص توسط ابزارها است و برای بانکداران و اشخاصی که استفاده مستمر و مکرری از چک‌ها دارند قابل‌استفاده خواهد بود.
شماره چک یکتا چیست؟
یکی دیگر از تغییراتی که در دسته‌چک‌های جدید به وجود آمده، داشتن شماره یکتا است. شماره یکتا، شماره اختصاصی هر برگ چک است که به گیرنده چک امکان می‌دهد تا تنها با یک پیامک از میزان اعتبار فرد صادرکننده چک مطلع شود. با پیامک شماره یکتا به شماره‌ای که اعلام می‌شود اطلاعات‌پایه فرد صادرکننده چک برای گیرنده چک ارسال می‌شود که مشکلات ناشی از صدور چک‌های بی‌محل را به حداقل می‌رساند.
همچنین با این سامانه ابعاد چک‌های مختلف دولتی و خصوصی در یک استاندارد مناسب قرار می‌گیرد و درنتیجه امکان جعل این چک کمتر خواهد شد. در این خصوص وجه تمایز چک‌ها فقط درج نام و آرم بانک صادرکننده است. با صدور این نوع چک‌ها به‌محض اینکه اولین چک شخص برگشت بخورد، به دلیل وجود امکان استعلام و مطلع شدن افراد مبنی بر فاقد بودن اعتبار، امکان صدور چک جدید از سوی صادرکننده و دریافت آن از سوی دریافت‌کننده عملاً منتفی می‌شود.
Â
شرایط دریافت دسته چک صیادی جدید
فرد متقاضی دریافت دسته‌چک جدید با مراجعه به شعبه، ثبت اولیه درخواست صدور دسته‌چک را انجام می‌دهد و در صورت تأیید از سوی رئیس شعبه، درخواست او به‌منظور استعلام، به سامانه صیاد بانک مرکزی ارسال می‌شود. چنانچه فرد متقاضی دسته‌چک جدید “صیاد” ازنظر بانک مرکزی، واجد شرایط دریافت دسته‌چک باشد، درخواست او از سامانه صیاد به گروه صدور دسته‌چک به‌منظور شخصی‌سازی و چاپ چک ارسال و دسته‌چک جدید صادر خواهد شد.
Â
تکلیف چک‌های قدیمی چیست؟
طبق اعلام بانک مرکزی دسته‌چک‌های قدیمی فقط تا پایان مردادماه اعتباردارند و از آن به بعد چک‌های قدیمی دیگر در شعب سایر بانکها پذیرش نمی‌شود و تنها در خود بانک مربوطه پذیرش و وصول آن امکان‌پذیر خواهد بود. طبق اعلام صورت گرفته چک‌هایی که از ابتدای شهریورماه صادر شوند، فاقد اعتبار خواهند بود و در بانکها پذیرفته نمی‌شوند. چک‌های قدیمی نیز با مراجعه به بانک صادرکننده وارد سامانه صیاد خواهند شد و اعتبار آن‌ها تنها در این صورت باقی خواهد ماند. البته در خصوص چک‌های بلندمدت قدیمی که پیش‌ازتاریخ اعلام‌شده (یکم شهریور 97) صادرشده باشند، شعب بانکها با واردکردن اطلاعات مربوط به آن‌ها در سامانه جدید، اعتبار این نسخه از چک‌ها را با همان ظاهر قدیم فراهم می‌کنند.
Â
شرایط تعویض دسته چک صیاد
آنچه بانک مرکزی اعلام کرده سامانه صیاد به صورت 24 ساعته از طریق سامانه پیامکی ۷۰۱۷۰۱ به درخواست‌های استعلامی پاسخ خواهد داد. برای متقاضیان دسته چک صادر می‌شود یکی دیگر از ویژگی‌های صیاد امکان درخواست دسته چک از طریق اینترنت است. لازم به ذکر است صیاد هیچ گونه تغییری در قوانین و مقررات مربوط به چک ایجاد نمی‌کند و در بعد فرآیندی و فنی از طریق اصلاح رویه‌ها را اصلاح می‌کند.
Â
سایر چک‌ها در نوبت تغییر
به گفته مقام‌های بانک مرکزی فاز کنونی، فاز اول سامانه صیاد است و پس از ساماندهی دسته‌چک‌ها در مرحله بعد این روند برای سایر چک‌ها ازجمله چک رمزدار و چک‌های مبادله‌ای بین‌بانکی نیز به اجرا درخواهد آمد.
Â
نرم افزار استعلام چک صیادی
نرم افزار واقعيت افزوده نما، برنامه‌ای است برای گوشی‌های تلفن همراه با سيستم عامل اندرويد و IOS جهت آموزش و اطلاع رسانی در رابطه با نکات امنیتی موجود در اسکناس، ایران چک و اوراق امنیتی که بانک مرکزی متولی چاپ و توزیع آن است. این برنامه قابلیت تشخیص اسکناس و ایران چک جعلی را ندارد.
Â
سامانه استعلام چک صیاد به نام ساد
ساد ۲۴، سامانه فعال در حوزه اعلام سرقت و استعلام چک‌های بانکی در کشور است که باهدف پیشگیری از جعل و کلاه‌برداری چک‌های سرقتی/مفقودی راه‌اندازی شده است. با ثبت چک‌های سرقتی/مفقودی در این سامانه از نقل‌وانتقال آن‌ها در بازار جلوگیری کنید و یک‌قدم جلوتر از کلاه‌برداران باشید.
ساد ۲۴ معاملات امنی ایجاد می‌کند. ساد ۲۴ کمک می‌کند که شما با آرامش خاطر، چک را بپذیرید و نگرانی بابت آن نداشته باشید.
► خانواده بانکی (قسمت ششم)
نحوه استعلام رایگان و پیامکی چک برگشتی در سامانه صیاد ◄
