شمارش کامل خون (CBC) یکی از رایج‌ترین آزمایش‌های خون است. در این آرمایش، سلول‌های خون توسط دستگاه‌های خاصی که اجزای محتلف خون را در کمتر از یک دقیقه تجزیه و تحلیل می‌کنند، شمرده می‌شود. بخش عمده‌ای از شمارش کامل خون اندازه گیری غلظت گلبولهای سفید خون، گلبولهای قرمز و پلاکت‌ها در خون هستند؛ اما CBC در آزمایش خون به چه معناست؟
آزمایش شمارش کامل خون چیست؟
آزمایش CBC برای ارزیابی سلامت کلی فرد و تشخیص طیف وسیعی از اختلالات از جمله کم خونی، عفونت و سرطان خون استفاده می‌شود. یک آزمایش شمارش کامل خون چندین ویژگی خون فرد را اندازه گیری می‌کند که شامل موارد زیر است:
• گلبولهای قرمز که اکسیژن را حمل می‌کنند.
• گلبولهای سفید خون که با عفونت مبارزه می‌کنند.
• پروتئین حامل اکسیژن در گلبولهای قرمز خون که «هموگلوبین» است.
• نسبت گلبولهای قرمز به جزء مایع یا پلاسما در خون که «هماتوکریت» است.
• پلاکت‌ها که به لخته شدن خون کمک می‌کنند.
افزایش یا کاهش غیرطبیعی شمارش سلول‌ها همانطور که در شمارش کامل خون مشخص می‌شود، ممکن است نشان دهد که فرد دارای یک بیماری زمینه‌ای است که نیاز به ارزیابی بیشتر توسط پزشک دارد.
آزمایش شمارش کامل خون برای چه مواردی استفاده می‌شود؟
پزشک ممکن است به دلایل مختلفی آزمایش CBC را تجویز کند. انجام آزمایش ممکن است بخشی از یک چکاپ یا غربالگری معمولی یا به عنوان یک آزمایش پیگیری برای نظارت بر برخی بیماری‌ها باشد. به طور کلی، آزمایش شمارش کامل خون برای موارد زیر استفاده می‌شود:
برای تشخیص بیماری
به عنوان مثال، تعداد بالای تعداد گلبولهای سفید (WBC) که لکوسیتوز نام دارد، ممکن است نشان دهنده عفونت در جایی از بدن باشد که به ندرت نشان دهنده یک بدخیمی زمینه‌ای است. تعداد کم گلبولهای سفید که لکوپنی نام دارد، ممکن است مربوط به مشکل مغز استخوان یا مربوط به برخی داروها مانند شیمی درمانی باشد. پزشک ممکن است آزمایش را برای پیگیری شمارش تعداد گلبولهای سفید به منظور نظارت بر پاسخ به درمان عفونت تجویز کند.
برای کنترل بیماری
تعداد کم گلبولهای قرمز خون (RBC) یا هموگلوبین پایین ممکن است نشان دهنده کم خونی باشند. علل احتمالی افزایش تعداد گلبولهای قرمز خون یا هموگلوبین (اریتروسیتوز) اغلب شامل بیماری مغز استخوان یا سطح پایین اکسیژن خون (هیپوکسی) است.
برای نظارت بر بیماری
تعداد کم پلاکت‌ها (PIT) که ترومبوسیتوپنی نام دارد، ممکن است علت خونریزی طولانی مدت یا سایر شرایط پزشکی باشد که بر تولید پلاکت در مغز استخوان تأثیر می‌گذارد. برعکس، تعداد بالای پلاکت (ترومبوسیتوز)، ممکن است به سمت مشکل مغز استخوان یا التهاب شدیدی اشاره کند.
عملکرد گلبولهای قرمز و سفید و پلاکت‌ها چیست؟
سلول‌های موجود در CBC (گلبولهای سفید، گلبولهای قرمز و پلاکت‌ها)، عملکردهای منحصر به فردی دارند. گلبولهای قرمز شایع‌ترین نوع سلول در خون هستند و میلیون‌ها نوع از آن‌ها در گردش خون وجود دارند. گلبولهای قرمز کوچک‌تر از گلبولهای سفید خون اما بزرگ‌تر از پلاکت‌ها هستند.
گلبولهای سفید خون بخش مهمی از سیستم ایمنی بدن هستند و به بدن در مقابله با عفونت‌ها کمک می‌کنند. هر یک از اجزاء مختلف گلبول سفید (افراقی WBC) نقش خاصی در سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کنند.
گلبولهای قرمز خون برای انتقال اکسیژن به تمام سلول‌های بدن برای انجام وظایف خود ضروری هستند. مولکول هموگلوبین موجود در گلبول قرمز، وسیله‌ای برای انتقال اکسیژن است. پلاکت‌ها بخشی از سیستم لخته شدن خون در بدن هستند و به جلوگیری از خونریزی کمک می‌کنند.
آزمایش شمارش کامل خون چه چیزی را اندازه گیری می‌کند؟
شمارش کامل خون یا CBC تعدادی از مقادیر بسیار مهم را فهرست می‌کند که شامل موارد زیر هستند:
• تعداد گلبولهای سفید خون (WBC)
• تعداد WBC افتراقی
• تعداد گلبولهای قرمز (RBC)
• هماتوکریت (HCT)
• هموگلوبین (HBG)
• میانگین حجم بدنی (MCV)
• میانگین هموگلوبین بدنی (MCH)
• میانگین غلظت هموگلوبین بدنی(MCHC)
• عرض توزیع گلبول قرمز (RDW)
• تعداد پلاکت‌ها
• میانگین حجم پلاکت (MPV)
متوسط حجم گلبول (MCV): MCV در آزمایش خون متوسط حجم گلبول قرمز است که از مقدار محاسبه شده از تعداد هماتوکریت و گلبولهای قرمز به دست می‌آید. محدوده طبیعی MCV ممکن است بین 80 تا 100 فمتولیتر (کسری از یک میلیونیم لیتر) باشد.
میانگین هموگلوبین چربی (MCH): MCH در آزمایش خون مقدار متوسط هموگلوبین در گلبول قرمز است که از اندازه گیری هموگلوبین و تعداد گلبولهای قرمز محاسبه می‌شود. محدوده نرمال MCH 27 تا 32 پیکتوگرام است.
میانگین غلظت هموگلوبین بدنی (MCHC): متوسط غلظت هموگلوبین در حجم معینی از گلبولهای قرمز است. میانگین غلظت هموگلوبین بدنی یک حجم محاسبه شده از اندازه گیری هموگلوبین و هماتوکریت است. محدوده طبیعی MCHC 32 تا 36 درصد است.
میانگین حجم پلاکت (MPV): اندازه متوسط پلاکت‌ها در یک حجم خون است.
محدوده طبیعی برای آزمایش شمارش کامل خون چقدر است؟
محدوده طبیعی در مولفه‌های مختلف آزمایش CBC عبارتند از:
تعداد گلبولهای سفید خون
محدوده نرمال بین آزمایشگاه‌های مختلف کمی متفاوت است اما به طور کلی بین 4.30 تا 10.8 میلیون سلول در میلی‌متر مکعب است. این مولفه می‌تواند به عنوان تعداد لکوسیت‌ها نیز شناخته شود و می‌تواند در واحدهای بین المللی به اندازه 4.3 تا 10.8 × 109 سلول در لیتر بیان شود.
تعداد افتراقی گلبولهای سفید
شمارش گلبولهای سفید از چندین نوع مختلفی تشکیل شده است که براساس اندازه و شکل دسته بندی می‌شوند. سلول‌های شمارش افتراق شامل گرانولوسیت‌ها، لنفوسیت‌ها، مونوسیت‌ها، ائوزینوفیل‌ها و بازوفیل‌ها هستند.
تعداد گلبولهای قرمز
نشان دهنده تعداد گلبولهای قرمز در یک حجم خون است. محدوده نرمال در آزمایشگاه‌های مختلف کمی متغیر است اما به طور کلی از 4.2 تا 5.9 میلیون سلول بر میلی‌متر مکعب است. همچنین میتوان از آن به عنوان تعداد گلبولهای قرمز نام برد. میتوان تعداد گلبولهای قرمز را در واحدهای بین المللی به میزان 4.2 تا 5.9 × 1012 سلول در لیتر نیز بیان کرد.
تعداد پلاکت‌ها
تعداد پلاکت‌ها در حجم خون را اندازه گیری می‌کند و معمولاً محدوده طبیعی آن بین 150 هزار تا 400 هزار در میلی‌متر مکعب متغیر است.
برای انجام آزمایش شمارش کامل خون به کجا مراجعه کنیم؟
اگر قصد انجام آزمایش CBC را دارید و به دلیل کرونا نگران مراجعه به آزمایشگاه هستید می‌توانید به‌راحتی از خدمات
آزمایش در منزل هومکا استفاده کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر به سایت هومکا به آدرس https://www.homeca.ir/ مراجعه کنید و یا با شماره 02191025595 تماس بگیرید.
از مزیت‌های خدمات هومکا میتوان به ارائه خدمات باکیفیت، قیمت مناسب و استفاده از نیروهای متخصص اشاره کرد.
► خبر مهمی درباره قانون چک
هادی اخلاقی فیض آثار مدیرعامل جدید بانک تجارت شد ◄
