بانکی دات آی آر: نتیجه بررسی آکادمی استراتژی درباره وضعیت نگرش و نظام راهبردی در وزارتخانههای ایران نشان میدهد که وزارتخانهها دارای یک سند راهبردی فراگیر و مسنجم نیستند و تنها وزارت اقتصاد با برنامهترین وزارتخانه در ایران است.
گزارش آکادمی استراتژی، به دنبال آن است که وزارتخانههای کشور که مهمترین نهادهای حاکمیت و راهبری کشور در زمینه مدیریت راهبردی (نگرش و نظام مدیریت راهبردی) هستند در چه وضعیتی قرار دارند؛ آیا وزارتخانهها دارای یک برنامه راهبردی یا یک برنامه جامع یا یک سند راهبردی مدون و مصوب هستند که اهداف و راهبردهای بلندمدت (دست کم سه ساله) کل وزارتخانه را مشخص کند؟ آیا سند راهبردی وزارتخانهها با اسناد بالادستی نظام از جمله سیاستهای کلی هماهنگ است؟ آیا سند راهبردی وزارتخانه تبدیل به برنامههای عملیاتی برای معاونتها، سازمانها، مراکز زیرمجوعه، وابسته و مرتبط با وزارت شده است؟ آیا نظامی برای کنترل اجرای این برنامه یا سند راهبردی وجود دارد؟ آیا سازوکاری برای به روز کردن یا اصلاح برنامه راهبردی یا سند راهبردی در طول زمان وجود دارد؟ آیا این اسناد به گونهای منتشر شدهاند که مردم، رسانهها، کارشناسان حوزه، آنها را بررسی، نقد، مطالبه و پیگیری کنند؟
بررسیهای این مرکز نشان میدهد که بیشتر وزارتخانههای ایران دارای یک سند راهبردی فراگیر و مسنجم نیستند و نظامی برای پایش، روزآمدسازی اهداف و اقدامات راهبردی خود ندارند؛ البته برخی وزارتخانهها بهویژه امور اقتصادی و دارایی، دارای نگرش و نظام مدیریت راهبردی است و در پلههای بعدی وزارتخانههای نیرو، ورزش و جوانان و صنعت و معدن و تجارت قرار دارند.
اهمیت این بررسی آن است که در ساختار سیاسی- اداری کشور نیروهای متعددی هستند که سازمانهای دولتی را به رویکرد انفعالی، اقتضایی و روزمرگی مجبور میکنند.
- تعدد، تنوع و تضاد انتظارات بالادستی
- ورود نامنظم و پیش بینی نشده ابلاغ ها، دستورات، درخواست ها و سیاست ها
- عدم وجود رابطه بین بودجه سالیانه و برنامه های توسعه ای دستگاه ها
- نفوذ ملاحظات سیاسی و روانی بر محاسبات فنی- اقتصادی.
- طول دوره کوتاه مدیریتی و عدم ثبات مدیریتی
با این پنج نیرو، دستگاهها و سازمانهای دولتی، آموختهاند که رمز بقا در اتخاذ انعطاف (نام دیگر انفعال)، بهروز بودن (نام دیگر روزمرگی) و اقتضایی (نام دیگر باری به هر جهت) است. اگر برنامه هم وجود دارد بیشتر حالت پرستیز دارد و بیشتر از آن که مبنای عمل باشد، مبنای مشروعیت بخشی است. هدف این گزارش بررسی آن است که کدام وزارتخانه با وجود این نیروها، توانسته است اولویتها، ترجیحات، انتظارات و موضوعات متنوع و متعدد را منسجم کند و برای تمام زیرمجموعههای خود برنامه مشخص داشته باشد.
برای پاسخ به این پنج پرسش از منابع زیر استفاده شده است:
بررسی مصاحبه و سخنرانی وزرا
بررسی اخبار و اطلاعیههای وزارتخانه در رسانهها و جراید
بررسی پورتال (درگاه) وزارتخانه و اسناد منتشر شده در پورتال وزارتخانه
بررسی پورتال (درگاه) اطلاعرسانی دولت
اطلاعات موردی و جانبی
در این بررسی تمام وزارتخانهها به جز دو وزارتخانه اطلاعات و دفاع که به دلایل امنیتی امکان نشر اطلاعات آنها وجود ندارد. بررسی شدند.