از حدود دو هفته پیش در بسیاری از بانکهای کشور برای انجام برخی خدمات بانکی از جمله برداشت وجه از حساب بانکی در شعبه ای غیر از شعبه محل افتتاح حساب وجهی برابر با 500 تومان دریافت می شود.
اگر چه دریافت چنین مبلغی پیش از این نیز برای انجام برخی امور مانند نقد کردن چک در شعبه ای غیر از شعبه صادرکننده دسته چک وجود داشته است ( که آن هم محل تامل است) ولی اعمال آن در مورد حسابهای قرض الحسنه پس انداز در روزهای اخیر تصمیمی تامل برانگیزتر است.
به چند نکته در این خصوص اشاره می شود:
یک- این که این گونه اقدامات با چه مجوز قانونی صورت می گیرد نکته ای قابل بررسی است. آیا مجلس شورای اسلامی چنین مجوزی را به بانک ها داده است؟ آیا تکلیف هزینه اضافی بر دوش مردم فقط به استناد بخشنامه و دستورالعمل ممکن است؟
دو- بر فرض وجود مجوز قانونی، تصویب و اجرای چنین قانونی چه توجیه منطقی می تواند داشته باشد؟ در شرایطی که یکی از اهداف گسترش بانکداری نوین و الکترونیک در جهان کاهش هزینه های مبادلاتی مشتریان است ، هزینه بر کردن خدمات بانکی در راستای کدام یک از اهداف بانکداری است ؟ آیا اگر مشتریان مثلاً برای برداشت وجه از حساب پس اندازی سیبای خود در سطح شهر مجبور به پرداخت هزینه اضافه باشند محرک و تشویق کننده ای برای آنان محسوب می شود ؟
سه – براساس آخرین جدول ارقام عمده پولی و اعتباری بانک مرکزی (دی 1387) از کل سپرده های غیردولتی نزد بانک ها و موسسات اعتباری بیش از 345 هزار میلیارد ریال متعلق به سپرده های دیداری و حدود یک میلیون و 275 هزار میلیارد ریال به سپرده های غیر دیداری مربوط است . در بخش سپرده های دیداری حدود 78 درصد به سپرده های جاری و در بخش سپرده های غیر دیداری بیش از 86 درصد به سپرده های سرمایه گذاری مدت دار اختصاص دارد. این حجم از سپرده حکایت از حجم بسیار بالای تراکنش های بانکی در هر روز دارد. درآمد زایی این تصمیم جدید به چه میزان است؟ این درآمد عظیم روزانه سهل الوصول متعلق به کیست و صرف چه چیز می شود؟ منطق فنی دریافت آن چیست؟
چهار- با توجه به ماهیت سپرده های جاری و پس انداز قرض الحسنه ، بانک ها برای در اختیار گرفتن آن هیچ سودی پرداخت نمی کنند؛ در حالیکه در مورد دیگر سپرده های و عقود سود روزشمار می پردازند. به نظر می رسد اگر این تصمیم جدید توجیه پذیر باشد در مورد سپرده های جاری پس انداز قرض الحسنه هیچ منطقی نداشته باشد. اگر قرار باشد به فرض هزینه گسترش و ایجاد زیر ساخت های بانکداری جدید را نیز مشتریان بی چشمداشت بانک ها بپردازند، دیگر چه نقشی برای بانک باقی می ماند؟ آیا یک شرکت فعال در زمینه IT نمی تواند با دریافت هزینه ای حتی کمتر از آنچه بانک ها در حال حاضر اخذ می کنند این تراکنش ها را انجام دهد؟
این در حالی صورت می گیرد که هر روز با تبلیغات گسترده بانک ها برای جذب این نوع سپرده ها مواجه هستیم. اختصاص جوایز عجیب و غریب که در دو سه سال اخیر با محدودیت بیشتری همراه شده است و تبلیغات تلویزیونی- رسانه ای مهیج و اغواکننده که بانک ها را به مشتریان ثابت و نان و آب دار صدا و سیما و دیگر رسانه ها تبدیل کرده است؛ در کنار ساخت و بازسازی پرزرق و برق – و نه با دوام و مرتب- بانک ها که همه به پاس نیک اندیشی این دسته از مشتریان بانک ها صورت می گیرد یکی از تناقضات رفتاری بانک ها و این مصوبه جدید است .
منبع: سایت خبری الف
