بانکی دات آی آر : امیرحسین امین آزاد در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، با بیان اینکه نهادهای مالی مجاز و غیرمجاز همواره ممکن است با مشکل مالی مواجه شوند، اظهارداشت: موسسات مالی مانند هر بنگاه اقتصادی احتمال دارد با ورشکستگی مواجه شوند اما ریسک ورشکستگی در موسسات بدون مجوز بسیار بیشتر است.
وی با اشاره به ورشکستگی موسسات میزان و ثامن‌الحجج افزود: هر کسی وارد چنین نهادهایی می‌شود، باید بداند که پول خود را در معرض ریسک بزرگی قرار داده است. همه دستگاه‌ها باید به این اجماع برسند کسانی که پول خود را در موسسات غیرمجاز گذاشته‌اند، نمی‌توانند سپرده‌شان را از بانک مرکزی مطالبه کند.
مدیر کل سابق نظارت بر بانک‌های بانک مرکزی تصریح کرد: بانک مرکزی چرا و از چه محلی باید حقوق سپرده‌گذاران موسسات غیرمجاز را بدهد؛ چرا بانک مرکزی باید پول این افراد را بدهد؟ اگر پولی گذاشته‌اند، خودشان ریسک کرده‌اند و اگر موسسه ورشکست شد، دارایی‌های موسسه باید نقد شده و پول به دست آمده به سپرده‌گذاران داده شود.
وی در واکنش به این که شاید برای موسسات ثامن الحجج و میزان بتوانیم این موضع را بگوئیم، اما برای کاسپین نمی‌توانیم چنین موضعی بگیریم، گفت: تعاونی‌ها و موسسات زیرمجموعه کاسپین هم از بازار غیرمتشکل پولی شکل گرفته‌اند و این تبعات همان ریسکی است که سپرده‌گذاران زیرمجموعه این موسسه برای گرفتن سود بالا در این موسسات پذیرفته‌اند.
* هر بنگاه اقتصادی ممکن است ورشکست شود
امین آزاد با بیان اینکه بانک مرکزی در هیچ کشوری به موسسات و بانک‌های دارای مجوز، تضمین بازپرداخت سپرده‌ها را نمی‌دهد، اظهارداشت: در همه جای دنیا ورشکستگی وجود دارد و در همین بحران مالی آمریکا بانک‌های بزرگی ورشکست شدند و هیچ کسی هم جلوی بانک مرکزی نرفت و نگفت پول من را بدهید.
وی ادامه داد: در هر جای دنیا که یک کارخانه تاسیس می‌شود، هدف آن کارخانه ورشکستگی نبوده و پیش‌بینی سود می‌کرده است اما به دلایلی ورشکست شده است. کسی نمی‌تواند به وزارت صنعت، معدن و تجارت اعتراض کند و بگوید چرا موافقت اصولی و پروانه بهره‌برداری صادر کرده‌اید.
مدیرکل سابق نظارت بر بانک‌ها و موسسات اعتباری بانک مرکزی تصریح کرد: هر بنگاهی در هر صنعتی که ورشکست شده و از بازار خارج شود، سهامدارانش متضرر می‌شوند. آیا همین پدیده‌ای که برای همه شرکت‌ها وجود دارد، نباید برای نهادهایی مانند بانک‌ها و موسسات رخ دهد؟
* نظارت بانک مرکزی بر اجرای قوانین و مقررات بانکی
وی با بیان اینکه در کشورهایی که ابزارهای مختلف نظارتی بانکی وجود دارد باز هم ورشکستگی و خروج از بازار اتفاق می‌افتد، گفت: بانک مرکزی در همه کشورها باید از اجرای قوانین و مقررات بانکی مانند اجرای نظام راهبری شرکتی و نظام کنترل داخلی اطمینان حاصل کند اما اگر این بانک این قواعد را رعایت نکرد بانک مرکزی باز هم باید به آن بانک کمک کند؟
وی در پاسخ به این سوال که آیا بانک مرکزی به عنوان نهاد ناظر نباید افکار عمومی را از وضعیت بانک‌ها در قالب رتبه‌بندی و تقسیم بندی بانک‌ها به کم ریسک و پرریسک آگاه کند، گفت: در هیچ جای دنیا هیچ نهاد نظارت بانکی، رتبه بندی بانک‌ها را اعلام نمی‌کند زیرا اعلام این موضوع از طرف نهاد نظارتی ایجاد هیجان و تنش می‌کند و این با هدف و وظیفه بانک مرکزی که ایجاد ثبات است در تعارض قرار می‌گیرد.
امین آزاد افزود: این کار‌ها را نهادهایی مانند رسانه‌ها باید انجام دهند. رسانه‌ها و تحلیل‌گران صورت‌های مالی بانک‌ها را ارزیابی می‌کنند و به افکار عمومی اطلاع می‌دهند کدام بانک سوده بوده، کدام زیان‌ده، کدام وضعیت مالی مناسبی دارد و کدام با مشکل مواجه است.
* صندوق ضمانت سپرده‌ها و ذخیره‌گیری بانک‌ها برای صیانت از حقوق سپرده‌گذاران
مدیر کل سابق نظارت بر بانک‌ها و موسسات اعتباری بانک مرکزی اضافه کرد: البته بانک مرکزی برای صیانت از حقوق سپرده‌گذاران به صورت‌های مالی بانک‌ها ورود کرده و بانک‌ها را ملزم به در نظر گرفتن ذخایر لازم کرده است و از طرف دیگر صندوق ضمانت سپرده‌ها را راه‌اندازی کرده و هر بانکی که با مشکل ورشکستگی مواجه شود، سپرده‌گذاران آن (تا سقف 100 میلیون تومان) می‌توانند از این صندوق پول بگیرند.
* بانک مرکزی بانک‌ها را رتبه‌بندی کرده اما اعلام عمومی نمی‌کند
وی تاکید کرد: رتبه‌بندی بانک‌ها از 20 سال پیش تاکنون انجام می‌شود و حتی بانک‌ها رتبه‌بندی می‌شوند اما بانک مرکزی نتایج گزارش‌ها را افشا نمی‌کند و هیچ بانک مرکزی در هیچ کشوری این کار را انجام نمی‌دهد.
* مردم باید به سود‌های غیرمتعارف بانکی مشکوک باشند
این کارشناس حوزه نظارت بانکی گفت: تا موقعی که این آگاهی در بین مردم ایجاد نشود که نرخ سود بالا یعنی ریسک بالا، این مشکل حل نمی‌شود. سپرده‌گذاران باید از نهادهایی که سود بالا پیشنهاد می‌کنند با دیده تردید نگاه کنند و بپرسند این موسسه چگونه می‌تواند 28 درصد سود به بدهد؟
وی تاکید کرد اینکه فردی که در موسسه غیرمجاز سپرده‌گذاری می‌کند، دیگر نباید معترض باشد و بگوید چرا در این موسسه را تخته نکردند، همین افراد اگر بخواهند 5 میلیون تومان به دوست نزدیک خود بدهند، امکان بازپرداخت آن را بررسی می‌کنند اما مبالغ کلانی را در موسسه‌ای سپرده‌گذاری کرده‌اند که نمی‌دانستند این موسسه مجوز دارد یا خیر و حتی برای کسب اطلاع به سایت بانک مرکزی مراجعه نکرده‌اند.
امین آزاد ادامه داد: حالا ۱۰۰۰ نفر می‌خواهند پول‌شان را بگیرند، بانک مرکزی باید از منابع خودش بدهد که اگر این کار را انجام دهد یعنی رشد پایه پولی و تورم بیشتر، بنابراین برای 1000 نفر، 80 میلیون نفر باید متضرر شوند؟
* هماهنگی دستگاه‌های نظارتی برای برخورد با نهادهای غیرمجاز
وی در پاسخ به این سوال که اینکه افراد نباید در موسسات غیرمجاز سپرده‌گذاری کنند درست است اما اما نهاد ناظر هم موظف است مانع از فعالیت یک موسسه غیرمجاز شود. برای عدم امکان فعالیت این موسسات بانک مرکزی نباید تمهیداتی بی‌اندیشید؟، گفت: این حرف درستی است. هم‌اکنون بانک مرکزی با مصوباتی که از نهادهای مختلف گرفته است و هماهنگی با نیروی انتظامی و قوه‌قضائیه، دیگر نهاد غیرمجاز جدیدی در چند سال اخیر شکل نگرفته است.
* موسسه غیرمجاز جدید در چند سال اخیر شکل نگرفته است
وی افزود: هم‌اکنون به محض اعلام بانک مرکزی به دستگاه‌های نظارتی، با موسسات بدون مجوز برخورد می‌شود و اگر تاریخ شروع فعالیت موسسات غیرمجازی که هم‌اکنون با بازار پول را با مشکل مواجه کرده‌اند را بررسی کنید، همه در اوایل دهه 80 شکل گرفته‌اند.
امین آزاد با اشاره به برخورد نهادهای نظارتی با نهادهای سپرده‌پذیر غیرمجاز در حال حاضر تصریح کرد: به عنوان مثال با شرکت گلیم و گبه که شرکت تعاونی اعتبار و صندوق قرض‌الحسنه هم نبود، به سرعت برخورد شد چون در حال دریافت سپرده با نرخ‌های بالا بود می‌توانست بازار پول را با بحران مواجه کند.
مدیر کل سابق نظارت بر بانک‌ها و موسسات اعتباری بانک مرکزی تاکید کرد: هم‌اکنون دیگر هیچ موسسه غیرمجازی نمی‌تواند شروع به فعالیت کند که علت این موفقیت، هماهنگی کامل بانک مرکزی، نیروی انتظامی و قوه قضائیه است.
