بانکی دات آی آر: در یک هفته‌ی اخیر همه درباره‌ی اجرایی شدن «برجام» (برنامه‌ی جامع اقدام مشترک) سخن می‌گفتند و این‌که قرار است نهایتا بعد از 12 سال، دیوار تحریم‌های ریز و درشت که به کشورمان تحمیل شده بودند، فرو بریزد. در نخستین ساعات امروز آخرین قدم برجام یا همان لغو عملیاتی تحریم‌ها برداشته شد تا تمام مردم کشور از هر قشر و سطحی، چشم‌اندازی جدید پیش‌روی‌شان ببینند؛ حالا می‌خواهد در خصوص کسب و کارشان باشد یا نحوه‌ی تحصیلات‌شان یا هر چیز دیگری. فارغ از این‌که برچیده شدن تحریم‌ها می‌تواند چه تاثیراتی در عرصه‌ی سیاست، تجارت و سازوکارهای بین‌المللی کشورمان بگذارد، مطمئنا عملیاتی شدن برجام فصل جدیدی را در صنعت نوپای تولید بازی‌های رایانه‌ای و ویدیویی ایران رقم خواهد زد. مطمئنا می‌خواهید بدانید با لغو تحریم‌ها چه عاید بازی‌سازان و حتی بازی‌کننده‌ها و گیمرهای ایرانی می‌شود و قرار است طی ماه‌ها و سال‌های آینده، شاهد چه تغییراتی در این هنر-صنعت پویا و مدرن در داخل کشورمان باشیم.
به گزارش دیجی کالا، حتما بهتر از ما می‌دانید که طراحی و تولید بازی‌های رایانه‌ای و ویدیویی در کشور ما، که تقریبا می‌توان ادعا کرد تمام طول عمرش را زیر سایه‌ی تحریم‌های ریز و درشت سپری کرده، با چه چالش‌هایی روبه‌رو بوده است. جدا از این‌که فرهنگ و ادبیات بازی‌سازی آن‌طور که باید در کشورمان جا نیافتاده و هنوز هم بازی‌سازان، خصوصا آن‌هایی که در تیم‌های کوچک و مستقل فعالیت می‌کنند از حداقل حمایت‌ها، چه حمایت‌های دولتی و چه حمایت بخش خصوصی محروم هستند، موانع فنی همیشه به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین چالش‌های پیش‌روی بازی‌سازان ایرانی مطرح بوده و هست.
برای ساخت بازی‌هایی با نهایت کیفیت که مورد قبول بازی‌کننده‌ها هم باشند باید به ابزار مناسب دسترسی داشت. ابزارهایی که دست بازی‌ساز را باز می‌گذارند تا صرفا به اجرای ایده‌های‌اش بیاندیشد و چالش‌های فنی را به پایین‌ترین سطح ممکن تنزل می‌دهند. به بیان ساده‌تر عده‌ای متخصص و برنامه‌نویس با هدف ساده‌تر کردن کار بازی‌سازان، موتورهایی را طراحی می‌کنند که بازی‌ها بر مبنای آن‌ها ساخته می‌شوند. این موتورها که مسوولیت پردازش و آنالیز بخش‌های مختلف هر بازی را برعهده دارند، «موتورهای پایه» نامیده می‌شوند. نیم دو جین موتور پایه‌ی مختلف هم وجود دارد که بازی‌سازان می‌توانند با استفاده از آن‌ها، بازی‌هایی باکیفیت و قابل توجه تولید کنند. موتورهایی مثل «آنریل انجین»، «یونیتی» و «کرای انجین». مطمئنا با در اختیار داشتن حق استفاده از این موتورهای پایه، پروسه‌ی ساخت بازی‌های رایانه‌ای و ویدیویی به‌مراتب ساده‌تر می‌شود و تیم‌های بازی‌سازی می‌توانند با در اختیار داشتن یک تیم فنی جمع‌وجور و با محرویت «طراحی بازی»، محصولاتی قابل قبول و سطح بالا تولید کنند.
یکی از مشکلات جدی که تحریم‌های 12 ساله به بازی‌سازان ایرانی تحمیل کرده بود، عدم دسترسی به موتورهای پایه‌ی آماده بود.
یکی از مشکلات جدی که تحریم‌های 12 ساله به بازی‌سازان ایرانی تحمیل کرده بود، عدم دسترسی به همین موتورهای پایه‌ی آماده بود. بازی‌سازان ایرانی به‌خاطر تحریم‌های همه جانبه، با این‌که حتی قصد پرداخت هزینه‌های استفاده از این موتورهای پایه را داشتند، اما نمی‌توانستند حق استفاده از آن‌ها را خریداری کنند. در نهایت هم مجبور می‌شدند به نسخه‌های آموزشی و جمع‌وجور این موتورها بسنده کنند؛ یا با کلی مشقت و ثبت شرکت در کشورهای خارج از ایران، با انواع و اقسام ترفندها، حق استفاده از این موتورها را به دست بیاورند که خودش پروسه‌ای سخت و دردسرساز بود. به همین خاطر هم اکثر بازی‌سازان و استودیوهای بازی‌سازی ایرانی مجبور می‌شدند موتورهای پایه‌ی خودشان را بسازند. موتورهایی که بتوانند حجم پردازش‌های بازی‌ها را به‌دوش بکشند. معمولا هم استودیوهای بازی‌سازی آن‌قدر روی موتورهای‌شان هزینه می‌کردند که دیگر زمان و بودجه‌ی کافی برای ساخت خود بازی باقی نمی‌ماند و پروژه‌هایی که می‌توانستند هر کدام‌شان به بازی‌هایی تراز اول تبدیل شوند، یکی پس از دیگری لغو می‌شدند.
حتی همین محدودیت‌ها باعث شده بود تا بازی‌سازهای ایرانی، امکان ساخت بازی برای کنسول‌های بازی را هم نداشته باشند. احتمالا خبر دارید که بازی‌سازها، برای ساخت بازی‌های کنسولی باید به ابزارهایی تخصصی مثل «نسخه‌ی مخصوص بازی‌سازها»ی همان کنسول (Software development kit یا SDK) دسترسی داشته باشند. تحریم‌ها باعث شده بودند تا امکان استفاده از SDKها برای بازی‌سازان ایرانی فراهم نباشد. وقتی هم SDK تهیه نشود که معمولا توسط خود شرکت‌های تولیدکننده‌ی کنسول‌ها (مثل سونی و مایکروسافت) در اختیار بازی‌سازها قرار می‌گیرند، دیگری خبری از ساخت عناوین کنسولی نیست. به جرات می‌توان گفت در تمام طول عمر صنعت بازی‌سازی ایران، تنها یک بازی موفق شد خودش را تا مرحله‌ی عرضه بر روی یکی از کنسول‌های نسل هفتمی بالا بکشد و به جز آن هیچ نمونه‌ی موفقی از ساخت بازی‌های موفق ایرانی برای کنسول‌ها، در کارنامه‌ی بازی‌سازی داخل کشور دیده نمی‌شود.
تحریم‌ها باعث شده بودند تا امکان استفاده از SDKها برای بازی‌سازان ایرانی فراهم نباشد. وقتی هم نتوانی SDK تهیه کنی دیگری خبری از ساخت عناوین کنسولی نیست.
اما حالا که تحریم‌ها برچیده شده‌اند و در پس آن هم می‌رود تا شرایط هم‌کاری مجموعه‌های داخلی و خارجی از نو فراهم شود، به احتمال بسیار زیاد، امکان تهیه‌ی موتورهای پایه و SDKها هم ممکن خواهد شد و این می‌تواند بهترین خبر برای صنعت بازی‌سازی ایران باشد. با ورود موتورهای پایه که حتی می‌تواند با تاسیس نمایندگی‌های خارجی در کشور همراه باشد، به‌همراه ورود کیت‌های مخصوص بازی‌سازان، چه می‌خواهد این کیت‌ها مخصوص ساخت بازی برای کنسول باشد و چه هدست‌های واقعیت مجازی، شاهد فصلی جدید در صنعت بازی‌سازی ایران خواهیم بود. صنعتی که می‌تواند شکوفاتر از هر زمان دیگری بشود و در سطح بین‌المللی برای کشور افتخارآفرینی کند. ایران در چند سال گذشته به‌خاطر همین محدودیت‌های فنی تعداد بسیار زیادی از بازی‌سازان کاردرست‌اش را از دست داده است. بازی‌سازان جوان و توان‌مندی که با وجود علاقه‌شان به ساخت بازی در داخل کشور، مجبور شده‌اند به استخدام استودیوهای بازی‌سازی خارجی در بیایند. اما مطمئنا امکان استفاده از تکنولوژی‌های به‌روز، بدون هیچ مانعی می‌تواند زمینه‌ی بازگشت این عده از بازی‌سازان ایرانی را به کشور، فراهم کند.
ایران در چند سال گذشته به‌خاطر همین محدودیت‌های فنی تعداد بسیار زیادی از بازی‌سازان کاردرست‌اش را از دست داده است.
برچیده شدن تحریم‌ها حتی برای خود بازی‌کننده‌ها و گیمرهای ایرانی هم می‌تواند خبر خیلی خوبی باشد. حتما بهتر از ما می‌دانید که به‌واسطه‌ی همین تحریم‌ها، گیمرهای ایرانی امکان استفاده از تعداد بسیار زیادی از سرویس‌های مختلف بازی را از دست داده‌اند. اما حالا می‌توان امیدوار بود که با عملیاتی شدن برجام به‌زودی امکان استفاده از این سرویس‌ها هم برای ایرانی‌ها فراهم شود و امکانات و قابلیت‌هایی که در غیبت بازی‌کننده‌های ایرانی صرفا در اختیار گیمرهای کشورهای عربی حاشیه‌ی خلیج فارس قرار می‌گرفت، برای ما هم مهیا شود.
هرچه هست مطمئنا برچیده شدن تحریم‌ها کمک بزرگی به بازتر شدن فضای بازی و بازی‌سازی در ایران طی سال‌های آینده خواهد کرد. روزهای خوش بازی‌سازی ایران مطمئنا در راه است. البته در نظر داشته باشید که فراهم شدن امکان تعامل با مجموعه‌های خارجی با هدف ساخت بازی‌های رایانه‌ای و ویدیویی در ایران می‌تواند قوانین فروش محصولات فرهنگی را هم دست‌خوش تغییراتی کند که پرداختن به آن‌ها در حوصله‌ی این مقاله نمی‌گنجد. در آینده در خصوص امکان فروش مستقیم بازی‌های اصلی در ایران و زیرساخت‌های مورد نیاز برای ورود به چنین بازارهایی سخن خواهیم گفت.
