سوابق بیمه شخص ثالث پیش‌ازاین در سوابق خودرو ثبت میشد و در زمان خریدوفروش این سوابق همچنان برای خودرو باقی می‌ماند. همین موضوع هم یکی از شاخص‌های اثرگذار در قیمت نهایی خودرو بود. هرچه سابقه تخفیف بیمه بیشتر، قیمت خودرو هم بیشتر. حالا این فرمول تغییر کرده و بیمه مرکزی با اعلام قوانین جدید رانندگی ایمن را ارزشمند می‌داند. سوابق بیمه شما بعدازاین به خودرو منتقل نمی‌شود، بلکه بر اساس قوانین بیمه شخص محور به پلاک خودرو یا به بیانی دیگر صاحب پلاک خودرو منتقل می‌شود. تغییر و تحولات اعمال شده در بیمه شخص ثالث اگرچه شفاف و با جزئیات به اطلاع شرکت‌های بیمه و مردم نرسید اما در نهایت با واکاوی و بررسی این قوانین به فصل تازه‌ای از قوانین بیمه‌گری یعنی اهمیت شخص‌محوری در صنعت بیمه ورود می‌کنیم.
بر اساس این قوانین تخفیف بیمه‌نامه شخص ثالث بر روی پلاک خودرو اعمال خواهد شد. در قوانین جدید استفاده از این تخفیف محدودیت زمانی ندارد و منقضی نخواهد شد. حتی اگر نیروی انتظامی اقدام به ابطال پلاک خودرو کند، تخفیف آن در پرونده مالکیت صاحب پلاک ثبت می‌شود. همچنین اگر دارنده پلاک خودرویی که دارای تخفیف پلاک خودرو است اقدام به فروش خودرو کند، فرد خریدار از تخفیف بیمه‌نامه خودرو بهره‌مند نمی‌شود و این تخفیف برای صاحب پلاک محفوظ می‌ماند. این انتقال در شرایطی امکان‌پذیر است که خودروی بعدی فرد هم‌نوع خودرو قبلی باشد مثلاً؛ اگر خودرو قبلی پراید بود می‌تواند تخفیف خودرو را به خودروی سواری دیگر انتقال دهد و امکان انتقال تخفیف بیمه ثالث خودروی سواری به خودروی کامیون و تریلی و برعکس وجود ندارد.
تغییر و تحولات قوانین صنعت بیمه امکان استفاده از هوش مصنوعی در این صنعت را نیز تقویت می‌کند. قوانین بیمه مرکزی بستری را فراهم کرده که بر اساس آن، همه شرکت‌های بیمه‌ای موظف شده‌اند تخفیف بیمه‌ای سایر شرکت‌های بیمه‌ای را نیز محاسبه و قبول کنند. همین بند یکی از عواملی خواهد شد که امکان تحلیل داده با استفاده از تکنولوژی‌های جدید هم افزایش پیدا کند. تخفیف بیمه‌نامه شخص ثالث علاوه بر ثبت در شرکت بیمه‌کننده، در شرکت بیمه مرکزی هم ثبت می‌شود و هر فرد می‌تواند با مراجعه به واحد استعلام بیمه مرکزی از میزان تخفیف پلاک خود مطلع شود.
تقویت امکان ورود هوش مصنوعی به صنعت بیمه
آرش فروزان اعلا، مشاور اینشورتک بیمه سامان درباره تصمیم جدید بیمه مرکزی و تغییرات بیمه شخص ثالث به راه پرداخت گفت: «در صنعت بیمه کشور موضوع ارزیابی خسارت و ارزیابی ریسک به‌طورکلی باید تغییر کند، صنعت بیمه همچنان با اتکا بر دانش و تجربه چندین دهه پیش در حوزه ارزیابی ریسک و پرداخت خسارت، راهبری می‌شود. بر اساس شیوه ارزیابی فعلی خسارت و احتمال خطر، در حقیقت نرخی که مردم پرداخت می‌کنند نرخ عادلانه‌ای نیست. در واقع فردی که ۳۰ سال رانندگی کرده و هیچ تخلفی نداشته با فردی که راننده تاکسی خیابان و راننده بیابان، یا فردی با تعداد تصادفات زیاد است هزینه حق بیمه یکسانی پرداخت می‌کند، هرچند که افزایش نرخ‌هایی وجود دارد اما همچنان معقول و سنجیده نیست. همچنین با فروش خودرو، تمامی سوابق فرد که عامل اصلی احتمال خطرهای ثالث است، نادیده گرفته می‌شود.»
آرش فروزان اعلا، مشاور اینشورتک بیمه سامان
فروزان اعلا با ابراز امیدواری نسبت به اینکه این طرح بتواند منجر به ورود دانش و فناوری هوش مصنوعی و تحلیل داده، در صنعت بیمه باشد، گفت: «در خصوص تعیین وضعیت نرخ و خسارت بر اساس فرد، این شیوه کاملاً عادلانه است و از تصمیمات خردمندانه بیمه مرکزی محسوب می‌شود. دراین‌خصوص اما یکی از مسائل اصلی این است که شرکت‌های بیمه اطلاعات را از کجا استخراج می‌کنند. آیا سیستم بیمه مرکزی، ناجا و راهور و سایر ارکانی که می‌توانند در حوزه شخص ثالث اطلاعات لازم را عرضه کنند، کاملا به روز هستند و وب سرویس های لازم وجود دارد؟ حتی یکی دیگر از مشکلات، رفتارهای قانون گریز قبلی بوده است. برای مثال فردی تصادف کرده و یک فرد دیگر را به عنوان راننده معرفی می‌کند. از همین رو پرسش‌ها در این طرح وجود دارد که باید در مرحله اجرایی مورد بررسی قرار بگیرند.البته این یک نوع مثال است و در حوزه تقلب در ریسک و خسارت به وفور مشکلات داده ای وجود دارد که می تواند بلوغ هوش مصنوعی لازم را تحت تاثیر قراردهد.»
توسعه بیمه شخص محور و انتقال داده
او در ادامه افزود: «اگر بتوانیم بیمه شخص محور را در حوزه ثالث گسترش دهیم، اتفاق بسیار مثبتی شکل گرفته است. البته در حال حاضر زمزمه هایی هم به گوش می‌رسد که بیمه شخص محور درمانی هم آغاز شود. این موضوع باعث می‌شود بخشی از تورم صنعت بیمه که هر سال با افزایش قیمت بیمه شخص ثالث ایجاد میشد، کاهش پیدا کرده و در نتیجه ضریب نفوذ بیمه در جامعه افزایش پیدا کند. مردم احساس می کنند بیمه شخص ثالث اجباری است و حس بدی به مشتریان بیمه می دهد. اما اگر فرد بتواند بیمه شخص ثالثی که بر اساس عملکردش باشد را تهیه کند، احساس مطلوب تری خواهد داشت. در این شرایط قیمت عادلانه تر است و رفتارهای رانندگی کنترل شده تری را شاهد خواهیم بود. حتی این مورد را می توان در بیمه های درمان نیز به‌راحتی پیاده‌سازی و اجرایی کرد.»
مشاور اینشورتک بیمه سامان با تأکید بر اینکه فراهم‌کردن زیرساخت‌های فنی برای اجرایی شدن این طرح بسیار مهم است گفت: «این روش، رفتارسنجی مشتریان بیمه را کنترل می‌کند و در بیمه‌های پیشرو جهان نیز اجرایی شده است. از سویی دیگر به دلیل اجباری بودن بیمه ثالث در ایران، این نوع بیمه محل مناسبی برای ورود این روش به بازار بیمه است. همچنین سهم حدود ۶۰ درصدی از پرتفوی صنعت بیمه فردمحور، در اختیار بیمه شخص ثالث قرار دارد که برای فرهنگ‌سازی در این حوزه بسیار مناسب است. در نهایت این اتفاق به‌طورکلی مثبت است؛ به‌شرط اینکه بحث ارزیابی خسارت و خطرپذیری را به‌درستی انجام دهند و هم اینکه شفافیت داده و اطلاعات وجود داشته باشد.»
بیمه شخص محور یک راه منصفانه در صنعت بیمه
عباس آقابراری، مدیر بیمه‌های اتومبیل بیمه تجارت‌نو درباره تغییرات تازه بیمه شخص ثالث با اشاره به منصفانه بودن این شیوه به راه‌پرداخت گفت: درگذشته وقتی خودرویی معامله میشد تخفیف همراه خودرو و بدون درنظرگرفتن نحوه رانندگی خریدار، از فروشنده به خریدار منتقل میشد. این موضوع نه‌تنها منصفانه نبود بلکه ممکن بود خریداری با سابقه خسارت‌های متعدد صاحب تخفیفی شود که عملاً مستحق آن نبوده. با تصویب و ابلاغ قانون جدید شخص ثالث بیمه‌های اتومبیل و آیین‌نامه ماده ۶ آن در حال حاضر تخفیف هر خودرو به مالک آن تعلق دارد و با تغییر مالکیت برای خودروی بعدی او ذخیره می‌شود یا می‌تواند آن را به خودروی والدین، همسر یا فرزندانش انتقال دهد.
عباس آقابراری، مدیر بیمه‌های اتومبیل بیمه تجارت‌نو
عباس آقابراری در خصوص نحوه انتقال تخفیف بیمه خودرو افزود: «اگر فردی خودرویی با مثلاً ۵ سال تخفیف را بفروشد و از اعتبار بیمه‌نامه ۶ ماه باقی‌مانده باشد، این تخفیف تا پایان اعتبار ۶ ماه روی بیمه‌نامه باقی خواهد ماند. وقتی خریدار جدید برای تمدید بیمه‌نامه مراجعه کند، شرکت بیمه پلاک را بررسی کرده و در صورت تغییر مالکیت (تغییر پلاک) دیگر تخفیف قبلی شامل آن خودرو نمی‌شود. مالک قبلی نیز با صدور الحاقیه و هم‌زمان با شروع بیمه‌نامه خودرو جدیدش تخفیفات متعلقه را به خودرو جدید منتقل می‌کند.»
او در بخش دیگری از توضیحات خود گفت: «در مواردی که فرد اقدام به خرید خودرو نکند نیز تخفیف تا هرچند سال بعد که اقدام به خرید کند ذخیره می‌شود و یا می‌تواند تخفیف را به بستگان درجه‌یک انتقال دهد. ازآنجاکه به‌واسطه این قانون امکان حفظ سوابق رانندگی مثبت و ایمن برای مالکان فراهم شده مسلماً توجه به رانندگی ایمن افزایش می‌یابد.»
سامانه اجرای قانون بیمه شخص ثالث آماده است
بعد از تصویب این طرح و ابهاماتی که برای مالکان خودرو ایجاد شد، غلامرضا سلیمانی امیری، رئیس‌کل بیمه مرکزی در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد: «در خصوص انتقال تخفیف بیمه ثالث خودرو، قانون می‌گوید اگر فردی صاحب خودرو باشد و به دلیل رانندگی خوب مشمول تخفیف تا ۷۰ درصد شود می‌تواند در زمان فروش خودرو این حجم تخفیف را به خودرویی دیگر به نام خود و یا اعضای خانواده خود انتقال دهد. آن دسته از شرکت‌های بیمه‌ای که این قانون را اجرا نکرده تخلف کرده‌اند و اگر مشکل دسترسی وجود دارد با پیگیری ما، مشکلات دسترسی به سامانه این شرکت‌ها رفع خواهد شد زیرا سامانه اجرای این قانون آماده شده و مشکلی ندارد.»
رئیس‌کل بیمه مرکزی درباره سوخت شدن ۵ درصد تخفیف سالانه بیمه‌نامه شخص ثالث هم اعلام کرد: «در بیمه مرکزی تمهیداتی انجام شده تا شرکت‌های بیمه‌ای نتوانند ۵ درصد تخفیف سالانه شخص ثالث را سوخت کنند. علاوه‌برآن، افرادی که تابه‌حال از حیث سوخت تخفیف ۵ درصد سالانه خود متضرر شده‌اند می‌توانند به واحد بازرسی و پیگیری بیمه مرکزی مراجعه نمایند. همچنین ثبت جنسیت، تصویر گواهینامه و کارت ملی راننده در سیستم ثبت بیمه‌ای صرفاً برای شفافیت موضوع است و ارتباطی با پرداخت خسارات خودرو ندارد زیرا خسارات بیمه‌ای به خودرو تعلق می‌گیرد نه راننده، در ضمن ثبت نشدن برخی اطلاعات ممکن است به دلیل بروز مشکلات اینترنتی و سامانه‌ای باشد که با صرف اندکی وقت و تأمل و تأخیر این مشکل هم رفع می‌شود.»
دریچه‌ای رو به فناوری‌های حوزه بیمه
کارشناسان بر این باورند که مهم‌ترین خللی که در صنعت بیمه کشور وجود دارد، بی‌توجهی به اینشورتک است. حالا که قانون‌گذار به دنبال راهکار و شیوه‌های عملیاتی‌تر تصمیم گرفته تا به بیمه‌های شخص محور ورود کند، فرصتی فراهم شده تا فعالان صنعت بیمه اهمیت استفاده از فناوری‌های نوین در این صنعت را بیشتر و جدی‌تر پیگیری کنند. بیمه در چارچوب کاغذبازی‌های متداول دیگر کارایی نخواهد داشت و با استفاده از قوانین تازه می‌توان این مهم را جدی‌تر پیگیری کرد.
