بی بی سی می نویسد: بانک مرکزی ایران گزارشی از”تحولات اقتصادی کشور” در سال گذشته خورشیدی منتشر کرده که در آن با جزئیات آماری، وضعیت اقتصادی، تورم، تولید، صادرات و واردات بررسی شده است.
این گزارش مفصل که اولین گزارش دقیق در رابطه با وضعیت اقتصادی ایران در سال گذشته است، ابتدا تصویری کوتاه از بحران مالی جهانی ارائه می دهد و آثار این بحران را در اقتصاد ایران بررسی می کند.
این گزارش شرح می دهد که چگونه بحران مالی سال گذشته اقتصاد جهان را تکان داد و آثار برخلاف خوش بینی مقامات دولتی خیلی زود به اقتصاد ایران رسید.
بنابر گزارش بانک مرکزی “اگر چه برخی تحلیل های خوش بینانه میزان آسیب پذیری اقتصاد کشور از آثار دور اول بحران (یعنی سقوط اولیه بازار سرمایه و بورس های بین المللی) را ناچیز می پنداشت، لیکن گسترش دامنه و شدت بحران سبب شد اقتصاد کشور به طرز معنی داری از بحران تاثیر پذیرد.”
در این گزارش آمده است علت خوش بینی اولیه بین مقامات دولتی ایران این بود که “ارتباط ضعیف نهادهای مالی” بازار بورس ایران با بازارهای بورس بین المللی سبب مصون ماندن اقتصاد کشور خواهد شد اما با گسترش بحران مالی، قیمت نفت سقوط کرد و ” عواید ارزی کشور کاهش یافت.”
گزارش بانک مرکزی نشان می دهد که تولید ناخالص داخلی در نیمه اول سال به میزان ۲.۷ درصد افزایش پیدا کرده اما در این گزارش اشاره ای به نیمه دوم سال نشده که قیمت نفت سقوط کرده و به قاعده باید این نرخ کاهش پیدا کرده باشد.
سهم نفت در تولید ناخالص داخلی معمولا به طور متوسط حدود یک سوم است و بخش خدمات همواره حدود نیمی از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می دهد.
سهم کشاورزی و صنعت و معدن نیز به حدود یک سوم می رسد اما گزارش بانک مرکزی نشان می دهد که به دلیل بحران مالی و سرمازدگی و خشکسالی سهم کشاورزی در تولید ناخالص داخلی به شدت کاهش پیدا کرده است.
کاهش شدید محصولات کشاورزی
بنابر گزارش بانک مرکزی، در سال گذشته تولید محصولات زراعی به شدت کاهش پیدا کرده و تولید محصولاتی چون گندم، برنج، جو و ذرت از حدود ۲۴ میلیون تن به ۱۳.۵ میلیون تن کاهش پیدا کرده است.
بخش عمده این کاهش، مربوط به گندم است که بنابر گزارش بانک مرکزی هفت میلیون و ۹۰۰ هزار تن از تولید آن نسبت به سال ۱۳۸۶ کاسته شده است.
بعد از کاهش شدید تولید گندم، ایران مجبور شد برای تامین نیازهای داخلی حجم زیادی گندم وارد کند و این کشور بعد ازچند سال خودکفایی در زمینه گندم، دوباره در سال گذشته به صدر وارد کنندگان گندم باز گشت.
بنابر گزارش بانک مرکزی، تولید پسته نیز در سال گذشته نصف شده و از ۳۱۵ هزارتن در سال ۱۳۷۶ به ۱۵۴ هزارتن در سال گذشته رسیده است.
صنعت چای ایران که از سالها پیش وضعیت دشواری را سپری می کند در سال گذشته با افت شدید محصول نیز رو به رو شده به طوری که تولید برگ سبز چای از ۱۶۵ هزار تن در سال ۱۳۷۶ به ۲۷ هزار تن در سال گذشته رسیده است.
تولید چغندر قند و نیشکر نیز در سال گذشته به شدت کاهش پیدا کرده و تولید آن نسبت از ۵۴۰۷ تن چغندر قند در سال ۱۳۸۶ به ۱۸۲۹ تن و تولید نیشکر نیز از ۵۳۱۴ تن در سال ۱۳۸۶ به ۳۰۹۷ تن در سال گذشته کاهش پیدا کرده است.
کاهش سرمایه گذاری صنعتی و رکود در بازار مسکن
گزارش بانک مرکزی نشان می دهد که وضعیت سرمایه گذاری دربخش صنعت نیز مطلوب نبوده است و در سال گذشته وزارت صنایع و معادن ۲۶ هزار و ۱۰۰ فقره جواز تاسیس واحدهای صنعتی صادر کرده که “این عملکرد نسبت به سال قبل ۴۵.۸ درصد کاهش نشان می دهد.”
بازار مسکن ایران نیز وضعیتی مشابه دارد. گزارشها نشان می دهد رکودی که در سه سال اخیر گریبان این بخش را گرفته در حال عمیق تر شدن است.
گزارش بانک مرکزی نشان می دهد که پروانه های صادر شده توسط شهرداریهای سراسر کشور در سال گذشته بیشتر از ۱۷۶ هزار فقره بوده که نسبت به سال قبل بیشتر از ۱۵ درصد کاهش نشان می دهد.
در عین حال بنابر این گزارش، “در سال ۱۳۷۸ شاخص قیمت زمین ۴۲.۴ درصد افزایش یافت.”
علاوه بر این بهای خدمات ساختمانی نیز بیشتر از ۳۴ درصد افزایش پیدا کرده است که نشاندهنده افزایش هزینه های ساختمانی است.
به عقیده کارشناسان، این مشکلات باعث شده تا رکود در بازار مسکن عمیق تر شود و سرمایه گذاران رغبتی برای سرمایه گذاری در بخش مسکن نداشته باشند.
بیکاری و اشتغال
بنابر گزارش بانک مرکزی، جمعیت ایران با رشد ۱.۵ درصدی در پایان سال گذشته به ۷۲ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر رسیده است که از این میزان نزدیک به ۵۱ میلیون نفر در شهرها و بقیه در روستاها زندگی می کنند.
نرخ بیکاری نیز در سال ۱۳۷۸ به حدود ۱۰.۴ درصد رسیده که تفاوت چندانی با مدت مشابه یک سال پیشتر ندارد اما نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله بیشتر از دو برابر نرخ رسمی بیکاری یعنی ۲۳ درصد است.
گزارش بانک مرکزی شاغلان کشور را ۲۰ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر برآورد کرده که بیشترین آنها در بخش خدمات و کمترین در بخش کشاورزی فعال هستند.
سهم اشتغال بخش های کشاورزی، صنعت، خدمات در سال گذشته به ترتیب ۲۱.۲، ۳۲.۲ و ۴۶.۵ درصد بود که در مقایسه با سال ۱۳۷۶ “نشاندهنده کاهش سهم بخش کشاورزی و افزایش بخش صنعت و خدمات است.”
بانک مرکزی تاکید دارد که “کاهش نزولات جوی در سال مورد بررسی (سال گذشته) در کاهش نسبی سهم اشتغال بخش کشاورزی موثر بوده است.”
صادرات و واردات
بنابر این گزارش کسری بودجه دولت در سال ۱۳۸۷نسبت به سال قبل از آن بیشتر از پنجاه درصد افزایش یافته است.
گزارشها نشان می دهد که کسری بودجه همچنان در حال افزایش است و دولت در سال جاری نیز با کسری بودجه هنگفتی رو به روست.
در بخش واردات و صادرات گزارش بانک مرکزی با آماری که پیش از این در “نماگرهای اقتصادی” منتشر کرده به کلی متفاوت است.
در این گزارش آمده که سال گذشته ۵۵ میلیارد و ۸۴۹ میلیون دلار کالا وارد ایران شده اما در “نماگرهای اقتصادی” که هر سه ماه یکبار از سوی بانک مرکزی منتشر می شود، آمار واردات در سال گذشته را ۶۸ میلیارد و ۵۳۳ میلیون دلار اعلام شده بود.
ایران در سال گذشته بیشتر از یکصد میلیارد دلار صادرات داشته که بیشتر از ۸۰ میلیارد دلار آن مربوط به نفت بوده است و از این میزان صادرات غیر نفتی کمتر از ۲۰ میلیارد دلار را تشکیل می دهد.
این گزارش نشان می دهد که سال گذشته تورم به بیشترین حد خود در طی سالهای اخیر و به بیشتر از ۲۵ درصد در پایان سال گذشته رسید اما این نرخ اکنون بعد از بروز رکود در اقتصاد ایران به کمتر۱۹ درصد کاهش پیدا کرده است.
منبع: سایت خبری فرارو
