مشاور رئیس کل بانک مرکزی گفت: بانک‌ها موظفند ظرف مدت یکسال تمام چک پول‌های خود را خارج و چک پول‌های بانک مرکزی را جایگزین آن کنند.
بانک‌ها می‌توانند تا 40 درصد دارایی‌های نقدی و جاری خود را چک پول چاپ کنند. درسال‌های اخیر استفاده ازچک پول که به طور گسترده در مبادلات اقتصادی کشور مورد استقبال قرار گرفت.
چک‌پول‌ها که جایگزینی برای اسکناس و وجوه نقد در ایران در بین مردم تلقی می‌شوند، عمر طولانی ندارند، اما در سال‌های گذشته جای پول نقد را گرفته و در معاملات مورد استفاده قرار می‌گیرند زیرا از حجیم‌تر شدن پولها در جابجایی جلوگیری کرده‌اند.
انتشار بیش از حد چک پولها که از آنها به عنوان عامل مهمی در افزایش نقدینگی و تورم یاد می‌شود، به دلیل آنکه بیش از عرف قانونی توسط بانک‌ها منتشر شد، بانک مرکزی را ترغیب کرد که با جایگزین کردن چک‌پول‌های این بانک، از انتشار چک پول در بانک‌های دیگر جلوگیری کند.
آمار چاپ چک پولها که نقش پول و نقدینگی را در جامعه بازی می‌کنند، هر ماه توسط بانک‌ها منتشر می‌شود. طی چند ماهه گذشته بانک مرکزی تصمیم‌های مهمی در مورد چگونگی انتشار ضابطه‌مند کردن و خرید و فروش آن اتخاذ کرده تا شاید بتواند به طریقی افزایش نقدینگی را تا حدودی کنترل کند.
مشاور رئیس کل بانک مرکزی دراین‌باره می‌گوید: با فرض اینکه تعداد چک پول‌های بانک‌ها در جامعه حدود 100 برگ بوده، این میزان هم اکنون به 50 درصد کاهش یافته و چک پول‌های بانک مرکزی جایگزین آن شده است.
در واقع کاهش چک پول‌های بانک‌ها در عمل منجر به کاهش نرخ رشد نقدینگی در جامعه شده است.
براساس دستورالعمل بانک مرکزی، ایران چک‌های بانک مرکزی به جای “چک پولها” وارد عرصه مبادلات پولی شد، این در حالی است که تمام چک پول‌هایی که تا 24 مرداد ماه 1387 توسط بانک‌ها فروخته شده بود معتبرند و طبق ضوابط مربوط تا زمان مندرج بر روی چک پول (6 ماه یا یک سال) در تمام شعب بانک‌ها قابل ارائه خواهند بود و پس از آن تاریخ بدون هیچ محدودیت زمانی در بانک صادرکننده قابل پرداخت است و هیچ خدشه‌ای به اعتبار آنها وارد نمی‌شود.
در سال ۱۳۸۶ رئیس جمهوری درباره چاپ “چک‌پول” گفته بود: بانک‌ها می‌توانستند تا 40 درصد دارایی‌های نقدی و جاری خود چک پول چاپ کنند که در برخی از بانک‌ها این رقم به 200 درصد افزایش یافته است. همچنین چک پولها بیش از 18 برابر موجودی خود با گردش سالیانه مواجه هستند.
براساس آخرین آمار اعلام شده، حجم کل اسکناس و مسکوک ۶ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان است، در حالی که حجم انواع چک پولها 12 هزار و 300 میلیارد تومان اعلام شده است به عبارت دیگر می‌توان ادعا کرد که حجم چک پولها تقریبا دو برابر حجم کل اسکناس و مسکوک است.
هم اکنون حجم چک پول در گردش در کشور بیش از حجم اسکناس و مسکوکات است و این در حالی است که نظامات پولی پیشرفته در دنیا از این چک پولها استفاده چندانی نمی‌کنند، اما در ایران چک پولها جایگزینی برای اسکناس و پول تلقی می‌شود.
در همین حال، لزوم توجه بانک مرکزی در انتشار چک پولها برای جلوگیری از افزایش نقدینگی و همچنین سازو کارهایی که این چک پول‌های منتشر شده بیش از یک‌بار در سطح جامعه نشود تا بیش از این با افزایش حجم نقدینگی در کشور روبرو نباشیم، باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
منبع: سایت شبکه ایران
