در آستانه هفدهمین سالروز بزرگداشت پروفسور حسابی، دانشمند بزرگ و پدر علم فیزیک ایران که در طول ۷ دهه از عمر پربار خود خدمات بی بدیلی به کشور و دنیا ارائه کرد، متاسفانه منزل ایشان از سوی یکی از بانک ها به حراج گذاشته شده است.
حدود ۱۷ سال پیش پروفسور حسابی برای انجام فعالیت های تحقیقاتی خود وامی به مبلغ ۴۸ میلیون تومان از یکی از بانک های دولتی دریافت می کند اما متاسفانه موفق به پرداخت بدهی خود نمی شود و هم اکنون پس از گذشت ۱۷ سال مبلغ این وام با احتساب روزانه ۱۹۵ هزار تومان سود و جریمه حدود ۲.۵ میلیارد تومان برآورد شده است که مسئولان این بانک صرف نظر از خدمات بسیاری که پروفسور حسابی به دنیای علم و کشورش کرده است، برای اخذ این بدهی به دنبال حراج منزل وی هستند.
پروفسور محمود حسابی پدر علم فیزیک ایران و دانشمند برجسته معاصر این مرز و بوم خدمات علمی بی شماری در طول ۷ دهه زندگی پربارش از خود بر جای گذاشت.
مقام معظم رهبری در سال ۱۳۶۶ زمانی که در کسوت ریاست جمهوری بودند، طی پیامی به مراسم بزرگداشت پروفسور حسابی با عنوان «۶۰ سال فیزیک ایران» در توصیف شخصیت پروفسور حسابی عنوان داشتند: «خدمتی که دکتر محمود حسابی به فرهنگ ایران نمودند کمتر از خدمتی نیست که ایشان به علم فیزیک کردند».
سیدمحمود حسابی در سال ۱۲۸۱ ه.ش از پدر و مادری تفرشی در تهران متولد شد. پایه گذاری علوم نوین و تاسیس دانشسرای عالی، دانشکده های فنی و علوم دانشگاه تهران، نگارش ده ها کتاب و جزوه و راه اندازی و پایه گذاری فیزیک و مهندسی نوین، ایشان را به نام پدر علم فیزیک و مهندسی نوین و به عبارتی اینشتین ایران معروف کرد. حدود ۷۰ سال خدمت علمی در گسترش علوم مختلف و نیز پایه گذاری مراکز آموزشی، پژوهشی، تخصصی، علمی و… از جمله اقدامات ارزشمند استاد به شمار می رود. این دانشمند بزرگ فیزیک سرانجام پس از ۷۰ سال تلاش و ممارست در راه علم و دانش در شهریور ۱۳۷۱ در بیمارستان قلب ژنو بدرود حیات گفت. امسال هفدهمین یادمان پروفسور محمود حسابی پیش از ماه مبارک رمضان و در ۲۹ مرداد ماه یعنی امروز طی ۲ نشست در تهران و تفرش و با حضور خانواده، شاگردان و علاقه مندان استاد برگزار می شود.
برگزاری این مراسم و متاسفانه اقدام یکی از بانک های دولتی برای به حراج گذاشتن منزل پروفسور حسابی زمینه ای فراهم کرد تا به سراغ مهندس ایرج حسابی فرزند پروفسور حسابی برویم و با وی به گفت وگو بنشینیم.
گفت وگویمان را با مهندس ایرج حسابی در خصوص ماجرای حراج منزل پروفسور حسابی آغاز کردیم که وی شرح موضوع را این گونه عنوان کرد:
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، پروفسور حسابی همواره این نکته را عنوان می کردند که به دلیل وجود ۴ ویژگی و خصوصیت بارز در شخصیت امام خمینی (ره)، یعنی صبر، محبت ،احترام و راستگویی، ایشان تا این اندازه در قلب مردم و به ویژه جوانان جای داشتند.
پروفسور حسابی معتقد بودند که ما باید ارزش های انقلاب را حفظ کنیم و برای نگه داری و حفظ این انقلاب کوشا باشیم.ایشان برای این مهم این راه را توصیه می کردند که باید به جایی برسیم که نانمان را خودمان تولید کنیم و دستمان به هیچ وجه جلوی کشورهای دیگر دراز نشود، پروفسور حسابی قطع وابستگی از کشورهای دیگر را تنها راه حفظ و دوام این انقلاب و توسعه کشور می دانستند.
وی اظهار می دارد: پروفسور حسابی این باور و اعتقاد خود را در عمل نیز به اثبات رساندند و تنها داشته خویش را که منزل ایشان بود نزد بانک گرو گذاشتند و مبلغ ۴۸ میلیون تومان از بانک تسهیلات دریافت کردند تا بتوانند آخرین پروژه های تحقیقاتی خود را در واپسین سال های زندگی شان به انجام برسانند.اما متاسفانه به دلیل بیماری و فوت استاد در همان سال ها، ایشان فرصت بازپرداخت این وام را پیدا نکردند و امروز پس از گذشت ۱۷ سال مبلغ این وام با احتساب ماهانه ۱۹۵ هزار تومان سود و جریمه دیرکرد از ۴۸ میلیون تومان به ۲.۵ میلیارد تومان افزایش یافته است.وی خاطرنشان می کند: درحال حاضر تقریبا حدود ۳۰ سال است که در منزل پروفسور حسابی نزدیک به ۱۳۰ نفر از استادان و محققان و متخصصان کشور در حوزه های فیزیک، مکانیک، الکترونیک و… فعالیت می کنند و تاکنون بیش از ۵۰ پروژه تحقیقاتی و نوآوری را در این حوزه ها اجرا کرده اند.وی ادامه داد: پروفسور حسابی این وام را با هدف انجام پروژه های تحقیقاتی و دستیابی به نوآوری های دیگر دریافت کرد اما متاسفانه از سال گذشته که به نام سال نوآوری و شکوفایی نام گذاری شد، منزل این استاد و دانشمند بزرگ ایرانی به حراج گذاشته شد و این مسئله تا به امروز لاینحل باقی مانده و حل و فصل نشده است تا جایی که حدود ۴ روز پیش نماینده بانک آگهی حراج قطعی منزل پروفسور حسابی را روی دیوار این منزل نصب کرد.
مهندس ایرج حسابی با تاکید بر این که تحقیقات پروفسور حسابی بر مبنای فیزیک، مکانیک، الکترونیک، اپتیک فیزیک و… انجام می شد و این راه امروز نیز هم چنان ادامه دارد گفت: ایشان معتقد بودند کسی که کار تحقیقاتی انجام می دهد دلال نیست چرا که یک محقق چیزی برای خودش نمی خواهد و هر آن چه به دست می آورد در نهایت سود آن عاید مردم و جامعه خواهد شد و یک محقق باید این گونه باشد.وی افزود: به خاطر دارم که سال گذشته دکتر احمدی نژاد رئیس جمهور در مراسم اهدای جوایز مبتکران دانشگاهی خطاب به برخی مسئولان بانک ها به این نکته اشاره کردند که این تفکر که ما به محقق وام بدهیم و به او بگوییم برو جنس خود را بفروش و وام ما را پس بده تفکر غلطی است. چرا که محقق دلال نیست بلکه شما باید حاصل کار تحقیقاتی اش را از او خریداری کنید و به تولید انبوه و بازار برسانید نه این که از او توقع داشته باشیم هم کار تحقیقی انجام بدهد و هم به دنبال خرید و فروش و دلالی باشد، محقق نیازمند حمایت است. وی می گوید: در حال حاضر در منزل پروفسور حسابی ما سالانه ۱۰۰هزار پروژه دبیرستانی و ۳۰۰تا ۲۰۰پروژه دانشگاهی را با کمک محققان و دانشجویان مختلف اجرا می کنیم و پس از نمونه سازی همه ساله این تحقیقات را به نمایشگاه های مختلف اختراعات در ژنو، لهستان و رومانی ارسال می کنیم به طوری که حدود ۲هفته پیش گروهی از همین مخترعان به نمایشگاه اختراعات رومانی اعزام شدند و تنها گروهی بودند که موفق به کسب ۲مدال طلا شدند.
وی اضافه می کند: یکی دیگر از فعالیت های مهم ما برابرسازی علمی لغات است که بر همین اساس همه روزه از سوی ارگان های مختلفی از جمله سپاه، ارتش، وزارت بهداشت، وزارت نیرو و … سفارشاتی مبنی بر برابرسازی علمی لغات به ما می دهند که این سفارشات ماهانه هزاران مورد را شامل می شود. به گفته مهندس حسابی، موزه پروفسور حسابی نیز روزانه در ۳نوبت پذیرای بازدیدکنندگان مختلف اعم از دانش آموزان و دانشجویان است به طوری که تنها در ۳ماهه اول سال جاری ۶۸هزار نفر به طور رایگان ازاین موزه بازدید کرده اند.
وی ادامه داد: موزه دکتر حسابی چند ماه پس از فوت ایشان در اواخر سال ۱۳۷۱ و در منزل مسکونی وی افتتاح شد. بنای این خانه متعلق به ۱۳۱۰ ه. ش است. موزه در طبقه سوم و در ضلع غربی منزل دکتر حسابی ایجاد شده است. در بخشی از این موزه وسایل شخصی دکتر حسابی از جمله پوشاک، مسواک، عینک، شانه، خودکار، دفتر یادداشت و وسایل دست ساز ایشان، لوح تقدیر، مدارک تحصیلی و علمی، مدال ها و نشان ها و عکس های خانوادگی، اسباب بازی فرزندان و نوه های ایشان، هدایای خانوادگی و … است.
هم چنین آثار تقدیمی به دکتر حسابی شامل تابلوهای نقاشی، تابلوی خط، فرش و صنایع دستی و … نیز در این موزه به نمایش گذاشته شده است.
وی ادامه داد: متاسفانه مسئولان این بانک دولتی بدون درنظرگرفتن خدمات و فعالیت هایی که در منزل پروفسور حسابی در جهت پیشرفت علم و تحقیق در حال انجام است صرفا به حراج منزل ایشان فکر می کنند. مهندس حسابی اضافه می کند: امروز اگر شما به کشور مجارستان سفر کنید، اولین بازدیدی که به شما پیشنهاد می کنند دیدار منزل ۱۲۰معلم برجسته این کشور است، چرا که معتقدند منزل این افراد همیشه حتی پس از حیات آنان باید به مثابه یک مدرسه پابرجا باشد تا نسل های بعدی با زندگی آنان آشنا شوند و نکات بسیاری را بیاموزند اما متاسفانه در کشور ما یک بانک تنها به فکر مصادره منزل یکی از مشهورترین دانشمندان این سرزمین است.
وی اضافه می کند: تاکنون نزدیک به ۱۰مرتبه از سوی دولت دکتر احمدی نژاد به مسئولان این بانک دستور داده شده است که هیچ گونه نظری نسبت به منزل پروفسور حسابی نداشته باشند اما متاسفانه هیچ کسی به این دستورات اعتنایی نمی کند. وی خاطرنشان کرد: سال گذشته جمعی از نمایندگان مجلس به دنبال ۳ماه بررسی مداوم و تهیه یک گزارش ۹۰صفحه ای طرحی را در کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس تهیه کردند و به تصویب رساندند که به موجب آن مقرر شد بابت بدهی ۴۸ میلیون تومانی که امروز پس از گذشت حدود ۳۰سال با احتساب روزانه ۱۹۵ هزار تومان جریمه دیرکرد به حدود ۵/۲ میلیارد تومان رسیده است، حدود ۲میلیارد تومان از سوی کمیسیون آموزش مجلس و۵۰۰ میلیون تومان نیز از سوی کمیسیون برنامه و بودجه برای پرداخت این بدهی اختصاص یابد و در نهایت این طرح به کمیسیون تلفیق ارائه شد اما متاسفانه با کارشکنی عده ای کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی بدون توجه به رای ۱۶ تن از نمایندگان مجلس برای پرداخت این اعتبار، تحت تاثیر اظهارات تنها یک نفر، به این مصوبه رای نداد که نتیجه این موضوع را امروز شاهدیم و منزل پروفسور حسابی به حراج گذاشته شده است.در همین رابطه دکتر عباسپور رئیس کمیسیون آموزش مجلس در گفت و گو با خراسان با تایید این موضوع اظهار داشت : بحث پرداخت بدهی پروفسور حسابی به بانک سال گذشته در کمیسیون آموزش مجلس مطرح و قرار شد در بودجه لحاظ شود اما متاسفانه در کمیسیون تلفیق رد شد و در حال حاضر آمادگی داریم با شهرداری وارد مذاکره شویم تا شهرداری این منزل را خریداری و به عنوان میراث فرهنگی به ثبت برساند.
زندگی نامه و جریان فعالیت های این دانشمند بلند آوازه در ادامه از زبان فرزندش از نظرتان می گذرد. پروفسور محمود حسابی چهره برجسته علم و فرهنگ معاصر و بنیان گذار فیزیک نوین ایران در سال ۱۲۸۱ ه. ش در تهران متولد شد و پس از مهاجرت به بیروت با وجود تنگدستی و مرارت های غربت تحصیلات ابتدایی خود را آغاز کرد. دکتر حسابی که از وی به عنوان انیشتین ایران نیز یاد می شود در طول عمر پربار خویش و در زمانی نزدیک به ۷دهه، خدمات بسیار ارزنده ای برای پیشرفت علمی کشورمان انجام داد. وی تلاش وافری در تاسیس مراکز علمی داشت و تاکنون ۲۳ مقاله، رساله و کتاب نیز از وی به چاپ رسیده است که در برگیرنده زمینه های مختلف به ویژه مباحث مربوط به فیزیک مدرن است. تئوری «بی نهایت بودن ذرات »که این دانشمند ایرانی در زمان حیات خود مطرح کرد، علم فیزیک را با تحول عظیمی مواجه کرد و بزرگ ترین نشان علمی کشور فرانسه نیز به همین مناسبت به وی اهدا شد. پروفسور حسابی پنجم اسفندماه سال ۱۲۸۱ه. ش در خانواده ای متمول ساکن تهران متولد شد. پدر وی معزالسلطنه از رجال حکومت وقت بود که چند سالی پس از تولد پروفسور حسابی به عنوان سفیر ایران در شامات برگزیده شد و در همین زمان به همراه همسر خود (گوهرشاد) و ۲ پسرش محمد و محمود که ۵ و ۴ ساله بودند، به شامات عزیمت کرد. یک سال از اقامت وی در بیروت سپری شده بود که پدر، همسر و ۲ فرزند خردسال را در غربت رها کرد و به ایران بازگشت که از این پس زندگی سراسر مشقت و تنگدستی محمود آغاز شد. اما هوش سرشار وی و تلاش های بی وقفه مادر فداکار و فاضله اش، سبب شد تا پله های ترقی را یکی پس از دیگری تا بالاترین مدارج علمی طی کند. استاد، قرآن کریم و دیوان حافظ را با کمک مادر خود به طور کامل حفظ کرد و به بوستان و گلستان سعدی، شاهنامه فردوسی ، مثنوی مولوی و منشآت قائم مقام نیز اشراف کامل پیدا کرد. شروع تحصیلات متوسطه پروفسور حسابی مصادف با آغاز جنگ جهانی اول و تعطیلی مدارس فرانسوی زبان بیروت بود و به همین دلیل پس از ۲سال تحصیل در منزل برای ادامه تحصیلات خود به کالج آمریکایی بیروت رفت و در سن ۱۷سالگی، لیسانس ادبیات و در سن ۱۹سالگی، لیسانس بیولوژی و پس از آن مدرک مهندسی راه و ساختمان را اخذ کرد. پروفسورحسابی در رشته های پزشکی، ریاضیات و ستاره شناسی نیز به تحصیلات آکادمیک پرداخت و در همین هنگام شرکت راه سازی فرانسوی که استاد در آن مشغول به کار بود، به پاس قدردانی از زحماتشان، ایشان را برای ادامه تحصیل به کشور فرانسه اعزام کرد و همین موضوع زمینه ای شد که وی در سال ۱۹۲۴ به مدرسه عالی برق پاریس وارد و در سال ۱۹۲۵ از آن جا فارغ التحصیل شود سپس به دلیل برخورداری از روحیه ای علمی به تحصیل و تحقیق در دانشگاه سوربن در رشته فیزیک پرداخت و در سال ۱۹۲۷ هم در سن ۲۵سالگی دکترای فیزیک خود را با درجه عالی دریافت کرد.
دستاوردهای علمی
پروفسور حسابی در زمان حیات و درطول عمر پربار خویش دستاوردها و خدمات علمی و فرهنگی شایان توجهی ارائه کردند که ما دراین جا به بخشی از آن ها اشاره می کنیم. فعالیت در ۳ نسل کاری و آموزش ۷ نسل استاد و دانشجو از خدمات ارزنده پروفسور حسابی به شمار می رود، ضمن آن که پروفسور حسابی در تاسیس بسیاری از مراکز علمی و پژوهشی نیز نقش داشت که ازجمله آن ها می توان به موارد ذیل اشاره کرد: تاسیس مدرسه مهندسی وزارت راه درسال ۱۳۰۷، ساخت اولین رادیو در کشور درسال ۱۳۰۷، ایجاد اولین ایستگاه هواشناسی در ایران (۱۳۱۰)، نصب و راه اندازی اولین دستگاه رادیولوژی در ایران (۱۳۱۰)، تعیین ساعت ایران در سال ۱۳۱۱، تاسیس اولین دانشکده علوم (۱۳۲۷)، تاسیس مرکز عدسی سازی دیدگانی-اپتیک کاربردی در دانشکده علوم دانشگاه تهران، اولین رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، وزیر فرهنگ در دولت دکتر مصدق در سال ۱۳۳۰، پایه گذاری مدارس عشایری در سال ۱۳۳۰، مخالفت با طرح قرارداد ننگین کنسرسیوم و کاپیتولاسیون در مجلس، پایه گذاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران (۱۳۳۰)، پایه گذاری مرکز تحقیقات و راکتور اتمی دانشگاه تهران، تاسیس سازمان انرژی اتمی و عضو هیئت دائمی کمیته بین المللی هسته ای (۱۳۳۰)، تدوین قانون استاندارد و تاسیس موسسه استاندارد ایران (۱۳۳۳)، تاسیس اولین رصدخانه نوین در ایران، تاسیس اولین مدرن تعقیب ماهواره ها در شیراز (۱۳۳۵)، تشکیل و ریاست کمیته پژوهشی فضایی ایران و تاسیس انجمن موسیقی ایران. پروفسور حسابی آثار تالیفی متعددی نیز از خود برجای گذاشته است.
فعالیت های هنری
پروفسور حسابی به شعر و موسیقی نیز بسیار علاقه مند بود و موسیقی سنتی ایران و موسیقی کلاسیک غرب را به خوبی می شناخت و درمورد موسیقی ایران می گفت: «موسیقی ایران یک طرز فکر است، یک فلسفه است و بیان یک آرزوست» و جالب است بدانید که دکتر اولین سازی که از مادرشان آموختند، «نی» بود. پروفسور حسابی به کمک شاگردان خود در دانشکده علوم به تعیین نت ها و اندازه گیری دقیق فواصل گام های موسیقی ایرانی پرداخت و با تغییر شکل کاسه تار این ساز قدیمی ایران را اصلاح کرد. به علاوه استاد، موسیقی کلاسیک غرب را نیز به خوبی می شناخت و در نواختن ویولن و پیانو مهارت خاصی داشت تا آن جا که برنده جایزه اول مدرسه موسیقی (کنسرواتور پاریس) در سال ۱۳۰۶ ه.ش شد. به علاوه پروفسور حسابی علاقه مند به نقاشی کلاسیک به ویژه بوتیچلی و ونگوگ بود، مجسمه سازی نیز از دیگر علایق استاد بود.ایشان هم چنین به آثار نویسندگان و شعرایی چون حافظ، سعدی، فردوسی، مولوی، نظامی، آندره ژید و شکسپیر، آناتول، ولتر، همینگوی، راسین، راسل و ورلن علاقه داشتند. کوه پیمایی و راهپیمایی نیز از ورزش های موردعلاقه استاد بود. ایشان در دوران نوجوانی در رشته شنا، دیپلم نجات غریق را دریافت کردند.
اعتقادات مذهبی و باورهای دینی
اعتقادات مذهبی پروفسور حسابی، ریشه های عمیق داشت. وی در دوران طفولیت حافظ قرآن کریم شد. استاد اعتقاد داشت که طبیعت تحت آهنگ موزون و عرفانی خود درحال نیایش است و همچنین تئوری بی نهایت بودن ذرات را با وحدت وجود مرتبط می دانستند. پروفسور حسابی فرزندان خود را از دوران کودکی ملزم به فراگیری و انجام فرایض دینی می کرد و در زمان اداره اولین بیمارستان خصوصی در ایران (بیمارستان گوهرشاد، سال ۱۳۱۲ه. ش) باوجود جو حاکم، کارکنان خانم ملزم به رعایت کامل حجاب بودند که این موضوع نشانگر پای بندی استاد به مبانی و اصول اعتقادی بود.
خصوصیات اخلاقی
پروفسور حسابی فردی بود بسیار متواضع، خوش رو، فروتن و باوقار. به همسر و فرزندان خود عشق می ورزید و به آن ها احترام می گذاشت. پروفسور حسابی احترام به زبان فارسی و پرهیز از استفاده از لغات خارجی را به طور دائم گوشزد می کرد. بسیار کم و کوتاه سخن می گفت و بیشتر گوش می کرد.
دیدار با «اینشتین»
استاد درباره نظریه «بی نهایت بودن ذرات» با چندین دانشمند اروپایی مکاتبه و ملاقات می کند و همه آنان توصیه می کنند که وی بهتر است به طور مستقیم با دفتر پروفسور اینشتین تماس بگیرد. پروفسور حسابی جریان این ملاقات را چنین نقل می کند: وقتی برای اولین بار با بزرگ ترین دانشمند فیزیک جهان «آلبرت اینشتین» روبه رو شدم، ایشان را بی اندازه ساده، آرام و متواضع یافتم. نظریه خود را برایش توضیح دادم. بعد از این که نگاهی به برگه های محاسباتی من انداخت، گفت که یک ماه دیگر باهم ملاقات می کنیم. یک ماه بعد وقتی دوباره به ملاقات اینشتین رفتم، به من گفت: من به عنوان کسی که در فیزیک تجربه ای دارم، می توانم به جرات بگویم نظریه شما در آینده ای نه چندان دور، علم فیزیک را متحول خواهد کرد اما باید روی نظریه خود بیشتر کار کنید. من به دستیارم خواهم گفت که همه امکانات لازم را دراختیار شما بگذارد. اولین روزی که کارم را در آزمایشگاه شروع کردم، متوجه شدم یک دسته چک سفید که تمام برگه های آن امضا شده بود، داخل یکی از کشوها جا مانده است. به سرعت آن را نزد رئیس آزمایشگاه بردم و مسئله را توضیح دادم که رئیس دانشگاه گفت: این دسته چک متعلق به شماست که لوازم و تجهیزات تحقیقاتی موردنیاز خود را بدون تشریفات اداری تهیه کنید. این امکان برای تمام پژوهشگران این آزمایشگاه فراهم شده است.
گفتم اما با این روش امکان سوء استفاده وجود دارد، او درپاسخ گفت: این اقدام درصد پیشرفت های علمی را به حدی بالا می برد که تاثیر خطاهای احتمالی همکاران دراین مقوله بسیار ناچیز است.
پس از مدت ها تحقیق، سرانجام نظریه ام آماده شد و درخواست جلسه دفاعیه را به دانشگاه پرینستون فرستادم و روز دفاع مشخص شد. دراین روز در بدو ورود به سالن، با کمال شگفتی دیدم اینشتین درمقابل من ایستاد و ابراز احترام کرد و به دنبال او سایر استادان و دانشمندان هم برخاستند. سپس پای تخته رفتم و سعی کردم با عجله نظراتم را بگویم که پروفسور اینشتینمن را صدا کرد و گفت: چرا این همه با عجله؟ گفتم: نمی خواهم وقت شما و استادان را بگیرم ولی ایشان با محبت گفتند: شما الان پروفسور حسابی هستید و من و دیگران دانشجوی شما، بنابراین وقت ما کاملا دراختیار شماست. آن جلسه دفاعیه برای من یکی از شیرین ترین و آموزنده ترین لحظات زندگی ام بود. من بزرگ ترین درس زندگی ام را نیز آن جا آموختم که هرچه انسانی وجود ارزشمندتری دارد، به همان اندازه متواضع تر و مودب تراست.
الگو ی توسعه مد نظر پروفسور حسابی
استاد همیشه به شاگردانش می گفت: «زندگی یعنی پژوهش و فهمیدن چیزی جدید». پروفسور حسابی معتقد بود که وقت را نباید تلف کرد و ما باید از همه فرصت ها برای پیشرفت و توسعه کشور استفاده کنیم. وی همچنین معتقد بود: ایران جزیره هوش و ذکاوت است اگر کار کنیم، زحمت بکشیم، از سرمایه چیزی کم نداریم». دکتر حسابی همواره یک جمله را تکرار می کردند که جوانان ایرانی برپایه 4 ویژگی که در امام خمینی (ره) می دیدند یعنی «صبر ،محبت، احترام و راستگویی» انقلاب کردند. بدیهی است که اگر می خواهیم این انقلاب را حفظ کنیم باید این 4 اصل از سوی همه مدیران ما رعایت شود.
پروفسور حسابی می گفتند ما با هر ماشین پژویی که از خارج وارد می شود، باید خجالت بکشیم و می گفتند تنها باید روی پای خودمان بایستیم. در کشور ما تنها راه تحقق توسعه، حمایت از نخبگان و محققان است.
دیدار با امام خمینی (ره)
پس از انقلاب دکتر حسابی با امام خمینی (ره) دیداری داشتند که زمانی که امام به اتاقی که مدعوین نشسته بودند، وارد شدندابتدا به سمت پروفسور حسابی آمدند و وی را دعوت به نشستن کردند و سپس فرمودند: شما ۷ نسل خدمت ارزنده به این مرز و بوم داشته اید و ۷ نسل استاد و دانشجو برای کشور تربیت کرده اید و صلاح نیست که من پیش از شما بنشینم. این حرکت امام باید الگویی باشد برای همه مسئولان ما که با حمایت از نخبگان جامعه، زمینه ای فراهم کنند که این قشر بدون هیچ دغدغه ای در کشور فعالیت کنند.
پروفسور حسابی در آخرین لحظات حیات خود نیز به چیزی جز مطالعه و افزایش دانش خویش نمی اندیشید و درحالی که روی تخت بیمارستان دانشگاه ژنو واپسین ساعات عمر خود را سپری می کرد، در کمال حیرت متخصصان و پزشکان بیمارستان ،حتی یک لحظه مطالعه را کنار نگذاشت.
موزه پروفسور حسابی
اندک زمانی پس از مرگ پروفسور محمود حسابی بخشی از خانه او تبدیل به موزه شد. این موزه در قسمت ویژه ای از منزل پروفسور حسابی و با قدمتی نزدیک به یک قرن در تهران در یکی از محله های قدیمی تجریش در منطقه ای بسیار سرسبز و زیبا واقع شده است. فضای آرام و دلپذیر این موزه که در طبقه سوم ضلع غربی منزل پروفسور حسابی قرار دارد، دارای بخش های گوناگونی است که هریک یادآور گوشه هایی از زندگی توام با تلاش پروفسور حسابی این دانشمند فرهیخته جهانی است.
وسایل شخصی دکتر حسابی ازجمله پوشاک، مسواک، عینک، شانه، خودکار، دفترچه یادداشت، وسایل دست ساز استاد، لوح های تقدیر، مدارک تحصیلی و علمی، عکس های خانوادگی، تابلوهای نقاشی بخش اعظم آثار موجود در موزه را تشکیل می دهد. قریب به اتفاق آثاری که برای ارائه چنین مجموعه ارزشمندی ضروری بوده، توسط خود استاد درطول سالیان سال جمع آوری و درکمال نظم و دقت و سلیقه حفظ و نگهداری شده است.
بازدید از موزه پروفسور حسابی بسیار ارزشمند است چرا که دراین موزه نمونه هایی برجسته از آثار دوران زندگانی و حیات مردی به نمایش گذاشته شده است که تمام تلاش خود را درطول ۷ دهه از زندگی متعهدانه خویش، برای تحقق توسعه پایدار در سرزمین کهن ایران به کار گرفت و به راستی هم خوش درخشید و امروز نام این دانشمند بلند آوازه ایرانی افتخار دیگری در عرصه علم و فرهنگ این مرز و بوم به شمار می رود.
منبع: روزنامه خراسان
