بانکی: چندي پيش وزير امور اقتصادي و دارايي از درآمد ارزي۶۰ ميليارد دلاري كشور در نيمه‌نخست امسال خبر داد، اما با وجود اين، بحران مالي اخير جهان و كاهش قيمت نفت ميزان درآمد كنوني ارزي كشور در مقايسه با نيمه نخست سال با كاهش چشمگيري مواجه شد. براين اساس، ديدگاه‌هاي متفاوتي در زمينه ميزان موجودي حساب ذخيره ارزي كشور و تاثير اين بحران بر درآمدهاي ارزي كشور مطرح شده است.
با اين روند، برخي كارشناسان بر ضرورت آينده‌نگري در برداشت از حساب ذخيره ارزي با توجه به تحولات اخير اقتصاد جهاني تاكيد دارند.
اين در حالي است كه كسري بودجه دولت عاملي براي برداشت بيشتر از حساب ذخيره ارزي محسوب مي‌شود. با بايزيد مردوخي، رئيس سابق هيات امناي حساب ذخيره ارزي گفت‌وگو كرده‌ايم.
* با توجه به روند افزايشي قيمت نفت در چند سال گذشته، ميزان موجودي كنوني حساب ذخيره ارزي بايد در چه حدي باشد؟
اظهار نظر در زمينه ميزان درآمدهاي نفتي چند سال گذشته و موجودي حساب ذخيره ارزي نيازمند آمار و اطلاعاتي است كه در اختيار ندارم؛ چرا كه علاقه‌اي براي اطلاع از آن نداشته‌ام.تا زماني كه اطلاعات لازم را نداشته باشم نمي‌توانم در اين زمينه اظهارنظر كنم، شايد دولت بخشي از موجودي اين حساب را ذخيره كرده باشد كه از آن اطلاعي ندارم.
* برخي مسئولان از موجودي 25 ميلياردي حساب ذخيره ارزي خبر داده‌اند، اين ميزان ذخيره تا چه حد با درآمدهاي نفتي سال‌هاي اخير تناسب دارد؟
اطلاع دقيقي در اين زمينه ندارم اما آنچه مشخص است افزايش قيمت نفت به جيب كسي واريز نشده بلكه يا در جايي ذخيره شده كه محرمانه بوده و نمي‌خواهند اعلام شود يا اينكه اين درآمدها هزينه شده.با وجود اين، خبري از هزينه شدن اين درآمدها منتشر نشده است. همچنين بانك مركزي اعلام كرده كه 25 ميليارد دلار در حساب ذخيره داشته و اين حساب نيز 50 ميليارد دلار تعهد دارد.اين در حالي است كه هيچ بانك مركزي در دنيا چنين چيزي را اعلام نمي‌كند؛ چرا كه تعهد وقتي معنا دارد كه ريز موجودي و هزينه اين حساب اعلام شود.
* اگر موجودي 25 ميليارد دلاري كنوني حساب ذخيره ارزي را بپذيريم با توجه به كسري 14 ميلياردي بودجه دولت و روند كاهشي درآمدهاي نفتي، چه سرنوشتي در انتظار حساب ذخيره ارزي خواهد بود؟
دولت براي جبران اين كسري درخواست داده و اكنون مجلس در حال بررسي جبران تامين كسري ۱۵ميليارد دلاري بودجه دولت است كه درصورت تصويب مجلس، از موجودي كنوني حساب ذخيره ارزي به هر ميزان كه باشد بايد مبلغ 15ميليارد دلار برداشت شود.
با اين روند، امكان افزايش موجودي حساب ذخيره ارزي وجود ندارد و حتي روز گذشته اعلام شده كه دولت از سهميه درآمدهاي نفتي ۶ ماهه اول سال ۸۸ استفاده كرده و در واقع اين درآمدها پيش‌خور شده است.
* قبلا مباحثي در زمينه قانونمندي بيشتر برداشت از حساب ذخيره ارزي مطرح شده بود، آيا اجرايي شدن اين امر قادر به جلوگيري از كاهش بيشتر موجودي حساب ذخيره ارزي و تحقق بهتر اهداف پيش‌بيني‌شده تاسيس اين حساب خواهد بود؟
به‌طور كلي روند چند سال گذشته در شيوه برخورد با حساب ذخيره ارزي نشانگر آن است كه اين حساب به جايي نخواهد رسيد و اين نهاد ماندني نيست.
با اين روند هر چقدر هم كه از اين حساب تعريف كرده و ضرورت‌هاي شكل‌گيري و بقاي آن گوشزد شود، با توجه به عملكردهاي گذشته اين حساب، امكان بقاي حساب ذخيره ارزي وجود ندارد.
* تاثير بحران مالي اخير جهاني و كاهش درآمدهاي نفتي بر موجودي حساب ذخيره ارزي چگونه خواهد بود؟
با توجه به روند كاهش قيمت نفت آنچه مشخص است درآمدي باقي نمي‌ماند تا به حساب ذخيره ارزي واريز شود. با قيمت پنجاه و چند دلاري كنوني نفت، درآمدهاي فعلي نفتي قادر به تامين هزينه‌هاي دولت در سال آينده نخواهد بود و با اين روند موجودي براي نگهداري در حساب ذخيره ارزي باقي نمي‌ماند.
* براي كاهش آثار منفي بحران كنوني بر حساب ذخيره ارزي چه ساز و‌كارهايي بايد اجرا شود؟
عقل سليم حكم مي‌كند تا در شرايط كنوني با توجه به بحران مالي حاكم بر جهان و كاهش درآمدهاي نفتي، ريخت‌و پاش‌ها را جمع كنيم همچنين با كوچك‌سازي دولت، روند خصوصي‌سازي‌ها را تسريع كرده و از شركت‌هاي دولتي باقيمانده انتظار درآمد، كارايي و بهره‌وري بيشتري داشته باشيم.همچنين صرفه‌جويي در هزينه‌هاي بين‌المللي امري اجتناب‌ناپذير است. اتخاذ چنين راهكارهايي مي‌تواند ميزان برداشت از حساب ذخيره ارزي را كاهش دهد و ما را به استفاده بهينه از درآمدهاي ارزي رهنمون سازد.
منبع:همشهری آنلاین
