از زمان توليد اولين سکه قرن‌ها مي‌گذرد. در طول اين سال‌ها تاريخ نيز به‌تدريج با آنها پيش رفت. از آن زمان که پرتره ملکه‌ها و پادشاهان روي سکه‌ها ضرب شد پول مفهومي اجتماعي به خود گرفت. جرم‌ها نيز با چاپ اولين پول‌هاي کاغذي متنوع‌تر شد و رد كوكائين روي اسکناس‌هاي آمريکايي موضوع داغ آمارگران و کارشناسان اقتصادي شد.
اولين پول کاغذي، ايران يا چين؟
براساس برخي منابع اولين پول کاغذي توسط چيني‌ها اختراع شد. آنها از اين نوع پول‌تاشدني حدود 500 سال قبل استفاده مي‌کردند و نسبت به اروپاييان پيشي گرفته بودند اما در مدت زماني که پول‌هاي کاغذي در سراسر جهان استفاده شد چين دچار بحران شديد مالي شد و علت آن توليد زياد اسکناس بود. به همين خاطر در سال 1455 چين توليد اسکناس را متوقف کرد و تا چند دهه اقدام به توليد و چاپ پول کاغذي نکرد. هرچند اولين پول‌هاي کاغذي را به چيني‌ها نسبت داده‌اند اما گفته مي‌شود که داريوش اول اولين اسکناس‌ها را به‌وجود آورد.
بزرگ‌ترين اسکناس
بزرگ‌ترين اسکناس جهان معادل 100 هزار پزوست که متعلق به فيليپين است. اين اسکناس در سال 1998 به مناسبت روز استقلال فيليپين از حاکميت اسپانيا طراحي شد که يک کلکسيونر آن را به قيمت 180 هزار پزو خريد. معادل آن تقريبا سه ميليون دلار است.
ملت متورم
نام زيمبابوه در ذهن بسياري از کارشناسان اقتصادي به ملت متورم شناخته شده است. اقتصاد زيمبابوه بزرگ‌ترين نرخ تورم جهان را دارد. نرخ تورم در زيمبابوه در پايان سال 2008 به بيش از 231 ميليون درصد رسيد. در سال 1980 (زمان استقلال زيمبابوه از انگلستان) نرخ تورم معادل هفت درصد بوده است. ارزش پول زيمبابوه طي سال‌هاي اخير روندي نزولي را طي کرده و با اينکه در سال جاري اين روند به‌طور چشمگيري متوقف شده اما همچنان دلار زيمبابوه يکي از بي‌ارزش‌ترين پول‌هاي جهان است. در سال 2008 بانک مرکزي زيمبابوه اقدام به چاپ اسکناس‌هاي درشت چند 100 ميليارد دلاري کرد. يکي از درشت‌ترين اسکناس‌هاي چاپ شده در اين کشور اسکناس 100هزار ميليارد دلاري است. در سال 2008 بهاي سه تخم مرغ براي مردم زيمبابوه معادل 100 ميليارد دلار بود. در ژوئن 2008، در بازار آزاد هر دلار آمريکا در برابر 45.1 ميليارد دلار زيمبابوه مبادله شد. از ماه می تا ژوئن 2008 (تنها دو ماه) ارزش دلار زيمبابوه تا 84 درصد سقوط کرد. طي دو سال گذشته دولت 22صفر از واحد پول اين کشور را حذف کرده است. تنها در فوريه 2009 دولت 12 صفر از دلار زيمبابوه را حذف کرد.
پول کثيف
يکي ديگر از دانستني‌هاي مربوط به پول اسکناس‌هاي آغشته به کوکائين است. گروهي از دانشمندان اسکناس‌هاي بيش از 30 شهر از پنج کشور جهان از جمله آمريکا، کانادا، برزيل، چين و ژاپن را مورد بررسي قرار داده و شواهد هشداردهنده‌اي از استفاده کوکائين و هروئين در بسيار از نواحي در آن کشورها به‌دست آوردند. ارزهاي متداول آمريکا و کانادا بيشترين درصد آلودگي‌ها يعني بين 85 تا 90 درصد را نشان مي‌دهند و در کنار آنها ارزهاي چين و ژاپن کمترين درصد يعني بين 12 تا 20 در صد به کوکائين آلوده هستند. نتيجه اين تحقيق در نشست جامعه ملي شيمي آمريکا در واشنگتن‌دي‌سي ارائه شد. يوگنگ زو، رئيس اين گروه تحقيقاتي از دانشگاه ماساچوست گفت: «مقدار آلودگي اسکناس‌ها نسبت به دوسال پيش تاکنون 20درصد افزايش داشته است.» او گفت: «با کمال تعجب ما اسکناس‌هاي بيشتر و بيشتري را که آغشته به كوكائين بوده‌اند کشف کرده‌ايم. من اطمينان ندارم علت اصلي افزايش آلودگي از چيست ولي يکي از دلايلش مي‌تواند وخامت اوضاع اقتصادي باشد که مردم به علت استرس بيش از حد ناشي از آن به مواد مخدر روي آورده‌اند.» دانشمندان دريافتند که شهرهاي بزرگ‌تر آمريکا از قبيل بالتيمور، بوستون، ديترويت و واشنگتن جزو شهرهايي هستند که درصد آلودگي‌هاي اسکناس‌هاي‌شان بيشتر از شهرهاي ديگر است. کمترين درصد آلودگي دلارهاي آمريکايي به كوكائين در شهر سالت ليک‌سيتي ايالت يوتا مشاهده شده است. البته کارشناسان گفته‌اند که باوجود درصد بالاي آلودگي اسکناس‌ها به مواد مخدر، مقدار به دست آمده در بسياري از اسکناس‌ها به قدري ناچيز است که شهروندان نبايد در زمان به کار بردن آنها نگران موارد بهداشتي يا قانوني باشند.
اسکناس‌هاي جعلي
اسكناس‌هاي جعلي هم روي ديگر داستان پول‌هاي کاغذي است. اين اسکناس‌ها توسط افراد سودجو به‌صورت غيرقانوني و گاها بدون رعايت نكات امنيتي چاپ و در گردش قرار مي‌گيرند. اينگونه اسكناس‌ها پيگرد قانوني دارند و از لحاظ كلكسيونرها نيز فاقد ارزش هستند. توليد اسکناس جعلي تصرف غيرقانوني پول يک کشور است. توليد اسکناس‌هاي سفيد بريتانيا كه توسط آلماني‌ها براي مختل کردن اقتصاد آن کشور در طول جنگ جهاني دوم انجام گرفته جعل اسكناس به‌شمار مي‌رود. اگر اسکناس جعلي همزمان با انتشار اسکناس اصلي منتشر شود به آن اصطلاحا جعل همزمان گفته مي‌شود.
منبع: روزنامه تهران امروز
