ونزوئلا بازار صادرات نفت ایران را می گیرد

به نظر می رسد ونزوئلا کماکان از کاهش صادرات نفت ایران سود می برد. یک سال پیش در مطلبی با عنوان به هزینه ما، به کام دیگران اشاره کرده بودیم در شرایطی که تولید نفت ایران کاهش می یابد صادرات نفت ونزوئلا در حال افزایش است. متاسفانه در این مدت، افزایش تحریم ها نیز وضع ما را دشوار تر کرده است. در میانه تحولات بین المللی، ونزوئلا بدون اتلاف وقت جای ما را در بازارهای جهانی نفت گرفت و باید گفت که این نقشی است که ونزوئلا می تواند به طور بالقوه در دراز مدت نیز بازی کند.

نگاهی به روند صادرات نفت ایران به چین و هند می تواند در این زمینه روشنگر باشد. در سال ۱۳۹۰، ما روزانه نزدیک به یک میلیون بشکه نفت به این دو کشور صادر می کردیم ولی این رقم اکنون نصف شده است. در واقع کل صادرات نفت ایران از دو و نیم میلیون بشکه در روز در سال ۱۳۹۰ به روزانه یک میلیون و صد و بیست و پنج هزار بشکه کاهش یافته است. نگاهی به آمارها نشان می دهد ما در سال های گذشته ۱۲ درصد از نفت وارداتی هند را تامین می کردیم ولی این رقم از دی ماه ۱۳۹۱ تا اردیبهشت ماه ۱۳۹۲به ۵ ونیم درصد کاهش یافت. همکنون هند به طور متوسط روزانه تنها ۲۰۰ هزار بشکه نفت از ما خریداری می کند. در فروردین ماه سال جاری، شرکت هندوستان پترولیوم به همراه شرکت پتروشیمی و تصفیه نفت منگالور خرید نفت ایران را متوفق کردند و به این ترتیب شرکت نفت هند و پالایشگاه اسار به تنها مشتریان نفت ما در بخش های دولتی و خصوصی هند بدل شدند. از تیر ماه، پالایشگاه اسار تنها واردکننده نفت در هند بوده که از ایران نفت خریداری کرده است. صادرات طلای سیاه به چین نیز وضع بهتری ندارد و همکنون فروش نفت ما به این کشور به حدود ۴۵۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته است.

در حالی که صنعت نفت ایران با چالش های مختلفی دست و پنجه نرم می کند، کشور ونزوئلا معاملات نفتی خود را با چین و هند گسترش داده و از سال۱۳۹۰ به این سو، صادرات نفت ونزوئلا به این کشورها از ما پیشی گرفته است. واقعیت آنست که موفقیت ونزوئلا در فروش نفت به چین و هند ممکن است برای سالها ظرفیت صادرات نفت ما را به این کشورها محدود کند. همکنون ونزوئلا روزانه ۶۴۰ هزار بشکه نفت به چین می فروشد ولی مقام های کاراکاس می خواهند این رقم را تا سال ۱۳۹۴ به یک میلیون بشکه در روز برسانند. صادرات نفت ونزوئلا به هند نیز افزایش خواهد یافت. همکنون این کشور روزانه ۲۷۰ هزار بشکه نفت به هند صادر می کند ولی طی یک قرارداد جدید ۱۵ ساله، مقام های کاراکاس برآنند که این رقم را به ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار بشکه در روز برسانند.

نباید فراموش کرد که افزایش ظرفیت صادرات نفت ونزوئلا به شرق ممکن است بادام باشد، چرا که هم چین و هم هند در زیرساخت های صنعت نفت ونزوئلا سرمایه گذاری می کنند. این امر در واقع تعهد تجاری درازمدت هند و چین را با ونزوئلا تضمین می کند. در سرمایه گذاری که به رهبری شرکت نفت و گاز طبیعی ویدش صورت می گیرد هند ۳ میلیارد دلار در فرآورده های نفتی ونزوئلا سرمایه گذاری کند. در همین حال کنسرسیومی از شرکت های دولتی هند، از جمله شرکت ویدش، قصد دارند ۲ میلیار و ۲۰۰ میلیون دلار دیگر هم در پروژهء “کارابوبو یک” در ونزوئلا سرمایه گذاری کنند. انتظار می رود این پروژه به تولید روزانه ۴۰۰ هزار بشکه نفت سنگین بانجامد. همکنون ۱۱ درصد از سهم پروژهء کارابوبو یک در اختیار شرکت نفت و گاز طبیعی هند است و شرکت نفت هند و شرکت اویل ایندیا نیز هر کدام ۳ و نیم درصد از سهم پروژه را در اختیار دارند.

همکاری های نفتی ونزوئلا با چین هم گسترش می یابد. در شرایطی که مقام های کاراکاس در پی دوبرابر کردن تولید نفت کشورشان تا سال ۱۳۹۵ هستند، شرکت دولتی نفت ونزوئلا موفق شده ۴ میلیارد دلار از سرمایه گذاری چین را برای توسعه میادین نفتی ونزوئلا جذب کند. در همین حال دولت کاراکاس در حال مذاکره با مقام های پکن است تا برای خرید تجهیزات، ۴ میلیارد دلار خط اعتباری از بانک واردات-صادرات چین دریافت کند. باید توجه داشت که چین دومین مصرف کننده نفت جهان است و افزایش تولید ناشی از این سرمایه گذاری ها نیز نهایتا به چین صادر خواهد شد.

بررسی روند صادرات نفت کشورمان در مقایسه با کشوری همچون ونزوئلا، از سویی ناامید کننده و از سویی آموزنده است. آمارهای فوق حاکی از آنست که هرچه بیشتر روابط ما با کشورهای خریدار نفت تیره شود، بیش از پیش سهم ما در عرضه نفت در بازارهای جهانی کاهش خواهد یافت. و البته نباید فراموش کرد که ادامه این روند، برون رفت از آن و جبران نتایج منفی این وضعیت را برای کشور دشوارتر خواهد کرد.

تاجران

اخبار منتخب بانکی دات آی آر:

================