بانکی: داوود دانشجعفري، وزير سابق امور اقتصادي و دارايي در خصوص چرايي افزايش قيمت دلار در بازار آزاد گفت: در حال حاضر سياست بانک مرکزي مانند بانکهاي مرکزي دنيا حفظ نسبت ارزش برابري دلار و ساير ارزها است، يعني همان گونه که ارزش يورو نسبت به دلار هر روز و با هر اتفاقي که رخ ميدهد تغيير ميکند،اين نرخ برابري در ايران هم تغيير مي‌يابد؛ بنابر سياست فعلي بانک مرکزي در ايران حمايت خاص از يکي از ارزها مانند دلار نيست و بانک مرکزي قصد ندارد قيمت دلار يا يورو را ثابت نگه دارد.
رييس کميسيون نظارت دبيرخانه مجمع تشخيص مصلحت نظام در پاسخ به اين سوال که چرا پيش از اين نرخ دلار توسط بانک مرکزی ارزش در بازار نسبتا کنترل ميشد و با اعمال سياست نرخ ارز شناور کنترل شده از نوسانات شديد قيمت دلار در بازار جلوگيري به عمل ميآمد، اظهار داشت: در دوره قبل سبد ارزي کشور بيشتر متاثر از دلار بود، بنابراين پايه اصلي ارز در بازار دلار در نظر گرفته ميشد، اما در شرايط کنوني با تغيير ترکيب سبد ارزي کشور، ساير ارزها پايه در نظر گرفته ميشوند و با تغييري که در ساير ارزها صورت ميگيرد، هم قيمت آن ارزها و هم رابطه آن ارزها با دلار دستخوش تغيير مي‌شود.
دورنماي مهار بحران مثبت است
وي در پاسخ به سوال ديگري مبني بر اين که بحران مالي در آمريکا رخ داد، اما چرا ريال هر روز تضعيف مي‌شود، اظهار داشت: اکنون به دلايل متعددي تقاضا براي دلار در حال افزايش است. دانش جعفري در تشريح دلايل افزايش تقاضا براي دلار در سطح جهاني گفت: با توجه به تدابيري که براي عبور از بحران صورت گرفت، مانند تزريق 700ميليارد دلار در بازارهاي مالي آمريکا و در مجموع اجماع جهاني که براي خروج از شرايط فعلي به وجود آمد، دورنماي مهار بحران مثبت است که اين دورنماي مثبت تقاضا براي سرمايه‌گذاري در حوزه دلار را بالا ميبرد.
وي ادامه داد: دليل دوم افزايش تقاضا براي دلار اين است که اکنون فرصت مناسب سرمايه‌گذاري با قيمت ارزان در آمريکا فراهم شده است، بنابراين ممکن است بسياري از سرمايهگذاران در دنيا حتي سرمايه‌هاي کوچک خود را براي سرمايه‌گذاري ارزانقيمت در اين کشور به آمريکا منتقل کنند و مثلا بخواهند در آمريکا خانه بخرند، زيرا احتمالا چند ماه ديگر خانه در آمريکا گران مي‌شود. بنابراين فراهم بودن فرصت مناسب سرمايه‌گذاري در حوزه دلار نيز تقاضاي دلار را افزايش داده است.
وي تصريح کرد: در شرايطي که وضعيت آمريکا رکودي بود و رکود در حوزه دلار وجود داشت، بسياري از سرمايه‌هاي آمريکايي به خاطر حفظ قيمت و ارزش خود به بازارهاي ديگر که با رشد قيمت مواجه بودند، مانند بازار معاملات بورسي نفت، بازار آهن، طلا و… پناه بردند. الان چون قيمت‌ها در آن بازارها سقوط کرده، سرمايهها از حوزه بازارهاي ديگر به دلار پناه مي‌برند. بنابراين از چند جهت تقاضا براي دلار افزايش مي‌يابد که منجر به افزايش قيمت اين ارز مي‌شود که در نتيجه ما هم بايد دلار گرانتر بخواهيم و قيمت دلار در کشور افزايش مي‌يابد.
تاثير بحران در بازار سرمايه
دانش جعفري درخصوص تاثير بحران بر بازار سرمايه کشور نيز گفت: به دليل اينکه بازار سرمايه ما با بازارهاي سرمايه جهاني خيلي ارتباطي ندارد و نه پرتفويي از سهام خارجي در بورس ما وجود داشته و نه شرکتهاي خارجي در بورس ما پرتفوي دارند و به طور کلي ارتباط بين بورس ما با بورسهاي دنيا قطع است، از نظر تاثير بحران مالي جهاني بر بازار سرمايه مشکلي نداريم.
وي ادامه داد: اما از حوزه کالايي ممکن است تاثيراتي وجود داشته باشد و با کاهش قيمتهاي جهاني فلزات و ساير کالاها، سهام شرکتهاي توليدکننده اين محصولات در کشور با کاهش مواجه شود که اين موضوع بر وضعيت بازار سرمايه اثرگذار خواهد بود. وي تصريح کرد: در سالهاي گذشته به دليل وضعيت خاصي که بر اقتصاد آمريکا حاکم بود، بورسهاي کشورهاي ديگر رشد داشتند و قيمت فلزات رنگين در بازارهاي جهاني افزايش يافت؛ فلزاتي مانند آلومينيوم، مس، طلا و نيکل. اما در شرايط فعلي با سقوط شاخص بورسها و کاهش قيمت‌ها در بورسهاي نفت، قيمت فلزات در حال کاهش است.
وزير سابق امور اقتصادي و دارايي دولت نهم اظهار داشت: طبيعتا آن دسته از کالاهايي که در بازارهاي ما وجود دارند و قيمت‌گذاري آنها متاثر از قيمتهاي جهاني است و با بورسهايي مانند LME در ارتباطند، ممکن است از بحران موجود تاثير بپذيرند و کاهش ارزش محصول آنها به معناي کاهش ارزش سهام آنها است.
وي در پاسخ به اين سوال که آيا همچنان مزيتهاي رقابتي در توليد برخي کالاها در شرايط بحران فعلي داريم يا خير، گفت: قطعا فرصتهاي زيادي وجود دارد که ميتوان از آنها استفاده کرد، ولي بايد هر بازاري را جداگانه تجزيه و تحليل کرد. پيش از اين در برخي موارد مزيتهايي داشتيم، مانند بخش فولاد که در حال حاضر وقتي قيمت جهاني کاهش مي‌يابد، مزيت توليدي ما نسبت به قبل ممکن است کاهش يابد.
تراز بازرگاني تاثيرپذيري از بحران ندارد
وي در خصوص تاثير بحران مالي جهاني بر وضعيت تراز بازرگاني کشور گفت: با توجه به اينکه ما صادرکننده نفت هستيم، صادرات غير نفتي هم به ميزان قابل توجهي رسيده و واردات هم در وضعيت فعلي و گذشته کمتر از صادرات بوده، به نظر نميرسد مشکل خاصي در بحث تراز بازرگاني متوجه ما باشد.
دانش جعفري افزود: در حوزه تراز بازرگاني در بخش خدمات هميشه داراي تراز منفي بوديم و صادرات خدمات نسبت به واردات آن همواره کمتر بود اما با افزايش درآمد نفت، واردات خدماتي ما بيشتر هم شده است. در اين حوزه بايد بيشتر دقت کنيم تا با استفاده از تغييراتي که رخ ميدهد، از تراز منفي خارج شويم.
انتشار اوراق قرضه اروپايي و صکوک؛ راههاي تامين سرمايه
وي ادامه داد: در بحث حساب سرمايه در واقع بايد در واردات سرمايه فعال باشيم. به دليل اينکه محدوديتهاي ارتباط با بانکهاي خارجي وجود داشته و ورود سرمايه از طريق گرفتن اعتبارات بانکي بينالمللي نيز محدود شد، ميتوانيم از روش‌هاي ديگري با توجه به شرايط فعلي جهاني براي ورود سرمايه به کشور استفاده کنيم، مانند انتشار اوراق قرضه ارزي که در زمان دکتر نوربخش اين اوراق منتشر شد و در دنيا مورد استقبال قرار گرفت.
رييس کميسيون نظارت دبيرخانه مجمع تشخيص مصلحت نظام تصريح کرد: چون اوراق قرضه ارزش سود بالايي دارد و تضمين شده است، خوب به فروش ميرسند و ميتوانيم بخشي از نياز سرمايه خود را از اين طريق تأمين کنيم. وي گفت: بحث صکوک که در بانک توسعه اسلامي مطرح شد نيز راهکار ديگري براي جذب سرمايه است.
وي افزود: از روش‌هاي ديگر که به نوعي تضمين پرداخت داشته باشند نيز ميتوان استفاده کرد که اين تضمين از طريق بانکهاي خارجي صورت ميگيرد، ولي چون خود آنها هم آسيب ديدند، ميتوانيم صندوقهاي خاصي تشکيل دهيم تا بازپرداخت آن مبلغ خريد اوراق تضمين شده باشد که يکي از اين موارد ميتواند صندوقهايي باشد که متکي به فروش نفت هستند.
وي خاطرنشان کرد: همه آنهايي که پول دارند، به دنبال فرصت مناسبي هستند که حداقل ارزش پول‌شان حفظ شود. حال اگر ايران شرايطي را به وجود بياورد که عده زيادي را متقاعد کند تا سرمايه‌هاي خود را به ايران بياورند، ميتواند از اين بحران بهترين استفاده را بکند.
منبع:روزنامه دنیای اقتصاد
