در پاسخ به گزارش ویژه الف از چگونگی اعطای جوائز بنکر (The Banker) به بانکهای ایرانی (بنکر بازی)، دکتر رسول اف جوابیه ای را به این پایگاه خبری ارسال کرد در این نامه امده است.
نشریه The Banker وابسته به موسسه معتبر مالی فاینانشال تایمز (Financial Times)، از سال 1926 میلادی به بعد و در کشورهای مختلف، مبادرت به ارزیابی بانکها می‌نماید. این ارزیابی حداقل در 2 حوزه صورت می‌گیرد:
۱- رتبه‌بندی 1000 بانک برتر جهان، (Top 1000 Banks)
این رتبه‌بندی بر اساس شاخص سرمایه لایه اول (Tier one Capital) بانکها انجام شده و بانکهای دارای سرمایه بیشتر (لایه اول) مشروط بر اینکه سرمایه‌شان بیشتر از 1000 بانک دیگر جهان می‌باشد؛ در این لیست قرار می‌گیرند.
لذا اکثر بانکهای ایرانی صرفنظر از دولتی و غیردولتی بودن و فارغ از وضعیت عملکردی آنان، و به دلیل بالا بودن میزان سرمایه لایه اول، در این قسمت قرار گرفته‌اند. بطوریکه در ارزیابی سال 2008 میلادی تعداد 11 بانک از جمهوری اسلامی ایران در لیست 1000 بانک برتر قرار گرفته‌اند. (The Banker, July 2008, P.236)
این رتبه‌بندی بسیار مهم است زیرا موجب می‌شود که بانکهای مندرج در لیست مذکور بتواند روابط داخلی و بین‌المللی خود را بر این اساس تحکیم بخشند. معهذا ذکر این نکته ضروری است که قرار گرفتن یک بانک در لیست 1000 بانک برتر جهان به تنهایی به معنی تایید عملکرد بانک به عنوان یک بنگاه مالی موفق و به تبع، مدیریت خدمات کشوری آن نمی‌باشد.
۲- انتخاب بانک سال کشوری (Bank of The Year)
این انتخاب بر اساس شاخص‌های عملکرد مالی بانکهای مورد ارزیابی است. این اطلاعات باید از صورتهای مالی رسمی و حسابرسی شده بانک استخراج گردد. بدیهی است چنانچه بانکی خارج از این روال عمل نماید؛ باید در مقابل عواقب ناشی از این اقدام غیراخلاقی پاسخگو باشد.
به دلیل همین حساسیت است که نشریه مذکور سعی می‌کند، کار ارزیابی بانکها را از ماه هفتم سال میلادی بعد از وقوع سال مالی قبل آغاز نموده تا:
• اولاً: سال مالی همه بانکهای مورد ارزیابی که با هم متفاوت می‌باشند، به اتمام رسیده باشد.
• ثانیاً: مجامع عمومی بانکها برگزار گردیده و گزارشات و ارقام، مستند شده باشد.
مهمترین این شاخص‌ها که در پرسشنامه مربوط تکمیل می‌گردد، به شرح ذیل می‌باشند:
• رشد دارایی‌ها
• سود خالص و رشد آن نسبت به سال مالی قبل
• نسبت بازدهی حقوق صاحبان سهام (ROE)
• نسبت هزینه به درآمد
• نسبت مطالبات معوق
• نسبت بازدهی به دارایی‌ها (ROA)
ملاحظه می‌گردد که شاخص‌ها صرفاً مالی و غیر قابل انکار بوده و امکان اغراق و یا عرضه غیرواقعی آنها نمی‌باشد. (بویژه بانکهایی که رسماً در بورس حضور دارند)
در پایان پرسشنامه، مجله مذکور اعلام می‌نماید که چنانچه بانک مورد ارزیابی در یک کشور با بانک و یا بانکهای دیگری در شرایط مساوی از لحاظ شاخص‌های عملکردی برشمرده شده، قرار گیرد؛ بانک مورد ارزیابی چه تحولات و امتیازاتی را برای خود نسبت به دیگران قایل می‌باشد که آن بانک را نسبت به دیگر بانکهای در حال ارزیابی در کشور مذکور، بتواند متمایز نماید؟
بر همین اساس هر بانک اطلاعات دیگر عملکردی خود را ارایه می‌نماید که ملاک ارزیابی و انتخاب در شرایط عادی نبوده و ممکن است این اصلاعات صرفاً در شرایط مساوی، در بانکهای مورد ارزیابی در یک کشور (که خیلی بعید است) مورد استفاده قرار گیرد.
اینکه جایزه The Banker، در عرض چند سال به شخص خاصی و یا بانکی که آن شخص خاص در آن مستقر بوده، تعلق گرفته است:
اولاً جایزه مذکور به شخص تعلق نمی‌گیرد و همانگونه که از عنوان آن مشخص است: «بانک سال کشوری»، به بانک تعلق می‌گیرد. بدیهی است اشخاص نیز از این افتخار بهره‌مند می‌گردند.
ثانیاً جایزه در سالهای میلادی ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ به بانکها و اشخاص دیگری غیر از بانک و شخص مورد نظر نگارنده محترم سایت الف، تعلق گرفته است.
ثالثاً این ارزیابی از قبل هم انجام می‌شده (حتی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی) و در سالهای بعد از دهه 1990 نیز در چند نوبت، بانکهای دیگر “بویژه تجاری” کشور، برنده این جایزه شده‌اند.
رابعاً اختصاص جایزه به یک بانک در چند سال هم فکر نمی‌کنم اشکالی داشته باشد، چرا که بعضی بانکهای منتخب نشریه مذکور در پاره‌ای کشورها (حتی کشورهای پیشرفته)، سالها که تکرار می‌شوند.
مساله مهم، دقت در انتخاب و صحت آن است که قاعدتاً نشریه وزینی مانند The Banker و آنهم وابسته به موسسه معتبر مالی فاینانشال تایمز، باید خود پاسخگوی نحوه و دلیل انتخاب‌های کشوری و دیگر انتخابها باشد.
اینکه برخی از بانکهای خصوصی در بورس و سایر عرصه‌های واقعی سنجش ارزش سهام، وضعیت مناسبی ندارند:
اولاً: یک نسخه از عملکرد ۳ ساله بانک اقتصادنوین (صرفاً نمودارها و جداول عملکرد) برای استحضار و قضاوت میزان موفقیت این بانک پیوست می‌گردد.
ثانیاً: یک نسخه از گزارش مقایسه عملکرد ۳ بانک خصوصی فعال در بورس نیز در ۳ سال اخیر با مقایسه شاخص‌هایی نظیر:
• روند رشد تعداد شعب
• روند رشد سپرده‌ها
• روند رشد تسهیلات
• روند رشد کل درآمدها
• روند رشد سود خالص
• روند رشد ارزش بازار
را نیز پیوست نموده تا مورد بهره‌برداری و مقایسه قرار گیرد.
توجه خواهند فرمود که ارقام و اطلاعات بانکهای فعال در بورس، به دلیل کنترل‌های چندگانه، از دقت و صحت کاملاً بیشتری برخوردار است.
اینکه بعضی آمارها اعلام شده و تحقق نگردیده:
به عنوان مثال بحث تعداد ۳۰۰ شعبه مطرح گردیده است که اولاً آمار مذکور اصلاً ملاک ارزیابی انتخاب بانک برتر کشوری نبوده، زیرا که برنامه سالهای بعد بانک را نشان می‌داده است.
ثانیاً در برنامه استراتژیک ۳ ساله بانک (۱۳۸۵ تا ۱۳۸۷)، هدف مصوب بانک در بخش گسترش شعب رسیدن به ۳۰۰ شعبه بود که این امر با موفقیت به پیش می‌رفت، بطوریکه تعداد شعب بانک، تنها در ظرف سال 1385، به تعداد 94 شعبه افزایش یافت؛ اما مجمع عمومی بانک در تاریخ 1386.4.29، رسماً از مدیران خواست که به دلیل مسایل خاص بانکهای خصوصی و محدودیت‌های اعمال شده بر آنها در آن مقطع خاص، این عدد را کاهش دهند. سپس هیات مدیره بانک عدد سال 1386 را به 180 شعبه و عدد هدف گسترش شعب در سال 1387 را به تعداد حداکثر 230 شعبه پیش‌بینی نمود. قابل ذکر است که تاکنون 200 شعبه بانک اقتصادنوین افتتاح گردیده و 25 شعبه نیز آماده افتتاح می‌باشد.
قابل ذکر است که مجلسه مذکور علاوه بر اعلام ۱۰۰۰ بانک برتر و بانک کشوری نسبت به معرفی بانک منطقه (Regional Bank) و بانک جهانی (Global Bank) نیز اقدام می‌نماید.
نگاه گردن به بانکهای کشوری، منطقه‌ای و بین‌المللی انتخاب شده توسط نشریه مذکور، نیز به نوعی موید اهمیت این انتخاب می‌باشد. (لیست مذکور پیوست می‌باشد)
به نظر می‌رسد نگارنده متن، تلاش نموده که در اذهان خوانندگان چنین القاء نماید که:
۱. اطلاعات غلط و غیرصحیح توسط بانک برتر به نشریه مذکور داده شده است.
۲. انتخاب مکرر بانک و شخص مدیریت خدمات کشوری بانکهای انتخاب شده، نیز لابد دلیلی به نوعی تعامل با نشریه مذکور می‌باشد.
که با توجه به موارد ذکر شده فوق صحیح نیست.
منبع: سایت خبری الف به
