بانکی دات آی آر: استفاده از اینترنت به عنوان مهمترین بستر ارتباطی در تجارت الکترونیکی همزمان با رشد روزافزون شبکه جهانی ارتباطات، باعث پیدایش مدلهاي گوناگونی در این تجارت گردیده است. این مدلها حاصل تعامل سه گروه اصلی از نقش آفرینان جامعه از منظر اقتصادی است؛که عبارتند از: دولت و نهادهای وابسته به آن (G)، تولیدکنندگان کالا و ارائه دهندگان خدمات یا بعبارتی بنگاه ها و کسب و کارها(B)، و مردم عادی که خریداران و مصرف کنندگان هستند (C).
مدلهاي مختلف تجارت الکترونیکی از تعامل دوبه دویی این سه گروه اصلی حاصل میشوند.
دولت با دولت(G-G)…دولت با بنگاه(G-B)…دولت با مصرف کننده(G-C)
بنگاه با دولت(B-G)…بنگاه با بنگاه(B-B)…بنگاه با مصرف کننده(B-C)
مصرف کننده با دولت(C-G)..مصرف کننده با بنگاه(C-B)..مصرف کننده با مصرف کننده(C-C)
حال نگاهی اجمالی خواهیم داشت بر مدلهای اصلی و عمده
۱)مدل بنگاه با بنگاه
در این مدل، ارتباط بین دو یا چند سازمان، مؤسسه اقتصادی، تولید کنندگان مواد اولیه و انواع مختلف کالاهای مصرفی، ارائه دهندگان انواع گوناگون خدمات و … است، در واقع این مدل را به نوعی میتوان نسخه ی توسعه یافته ی مدل قدیمی تر EDI (تبادل الکترونیکی داده ها) دانست. مدل بنگاه با بنگاه، شامل همان عملیاتی است که در EDI انجام می شد؛ بدان معنا که کماکان تبادل اطلاعات و داده ها، ثبت سفارش، خرید و فروش و .. وجود دارد.
اما در مدل جدید فرآیند ارتباطی بسیار باز و انعطاف پذیرطراحی شده است بطوریکه تولیدکنندگان، فروشندگان و توزیع کنندگان مواد اولیه و کالاهای مختلف بتوانند به راحتی با یکدیگر ارتباط مستقیم داشته باشند. این به معنای کاهش واسطه ها نیز میباشد. موضوعی که به نوبه خود باعث کاهش قیمتها میشود.
عوامل مذکور موجب شده اند که این مدل به عنوان اصلیترین مدل تجارت الکترونیکی محسوب شود و طی مدت کوتاهی از زمان پیدایش، درآمد قابل توجهی را نصیب صاحبان سرمایه سازد. براساس آمارهای موجود، بازرگانان و فعالان در این عرصه توانسته اند از درآمد 43 میلیارد دلاری در سال 2004 به درآمد هنگفتی بیش از 1300 میلیارد دلاری در پایان سال 2014 برسند (منبع: بانک جهانی).
۲)مدلهای بنگاه با مصرف کننده، و مصرف کننده با بنگاه
این دو مدل بیانگر ارتباط متقابل بین تولیدکننده اصلی کالاهای گوناگون و خریداران و مصرف کنندگان نهایی محصولات و خدمات است. این روزها میتوان کالاهاي مختلفی از مواد اولیه صنعتی گرفته تا خودرو، ماشین آلات صنعتی و کالاهاي عمومی مانند مواد غذایی، محصولات فرهنگی، گل و گیاه و اقلام کادویی را به همراه طیف وسیعی از خدمات مثل رزرو هتل، بلیط هواپیما، قطار، اتوبوس، اجاره ماشین و … به صورت آنلاین خریداری کرد. در این دو مدل تولیدکنندگان میتوانند مصرفکنندگان نهایی محصولات خود را شناسایی کنند و محصولات خود را به صورت مستقیم به آنها عرضه کنند (بنگاه با مصرف کننده)؛ و از طرفی مصرفکنندگان نیز به نوبه خود میتوانند از بین تولیدکنندگان، آنکه شرایط مطلوبتری دارد و از هر جهت مناسبتر است، را انتخاب کنند(مصرف کننده با بنگاه).
این دو مدل معمولاً داراي مزایایی چون خرید ارزانتر کالا نسبت به دنیاي واقعی هستند. مزیت دیگر امکان ارسال کالا به مکان درخواستی خرید است. فرق اصلی بین این دو مدل در نحوه ی خرید و شیوه ایجاد ارتباط بین مشتریان و تولیدکنندگان میباشد. در مدل مصرف کننده با بنگاه، خریداران اطلاعات کافی در مورد کالای مورد نیازشان، شرکت عرضه کننده ی آن و قیمت خود کالا (در دنیاي حقیقی) را دارند و بیشتر به علت پایینتر بودن بهای محصول در اینترنت از این مدل براي خرید خود استفاده میکنند.
اما در مدل بنگاه با مصرف کننده، اطلاعات مشتري عمدتاً به مشخصات کالای مورد نیازش محدود است و اطلاعات چندانی در مورد شرکتهاي عرضه کننده آن یا قیمتهای احتمالی آن ندارد. در این حالت شرکتهای گوناگونی در اینترنت با توجه به شرایط مشتري به او پیشنهاد ارائه میکنند و مشتري از بین این پیشنهادها هر کدام را که برایش مناسب ترباشد را انتخاب میکنند. به بیانی دیگر، در مدل مصرف کننده با بنگاه، مشتری به یک شرکت تولیدکننده یا فروشنده پیشنهاد خرید را ارائه میکند؛ اما در مدل بنگاه با مصرف کننده، شرکتهای عرضه کننده هستند که به مشتری پیشنهاد فروش میدهند.
منبع: Essays on banking_ Cardiff Business School
مترجم: مهرداد دستورانی
