در مورد طرح تحول اقتصادی که بخشی از آن و مهمترینش به طرح هدمفمند کردن یارانه ها مشهور شده است، به همان میزان که دولت و رسانه های تحت کنترلش از آن به عنوان حماسه، تحول عظیم و طرحی کار آمد نام می برند، به همان میزان(بلکه هم بیشتر) منتقدانش جدی اش آن را شتاب زده، غیر اصولی و مغایر با وضعیت اقتصادی کشور می دانند. تنها نکته مورد اتفاق نظر همه، مبهم بودن وضعیت کشور بعد از اجرای آن است.

به گزارش بانکی دات آی آر به نقل از وبلاگ تحویلدار نوشت(عرفان شریفی) میزان انطباق آن با طرح سند چشم انداز، میزان تورم زایی این طرح و تاثیرش بر اشتغال و سایر شاخص های اقتصادی یا مشخص نیست یا اگر پیش بینی های علمی شده وجود داشته باشد دولت علاقمند به انتشار آن نیست مثل خود میزان سهم هر فرد از این طرح که جزء اسرار است.
الغرض بانک ها یکی از اصلی ترین ارکان اجرای این طرح پر سر و صدا هستند کسی صحبتی از بستر سازی لازم برای این حجم انبوه کار جدید در سیستم بانکی کشور نمی کند.

۱) طبق توافق بانک ملی با وزارت رفاه، ۳۴۸۸۲۸۲ فقره حساب به نام مشمولین افتتاح شده است. ترجمه ساده این حرف یعنی اضافه شدن ناگهانی این تعداد مشتری به ظرفیت موجود بانک و جالب اینکه نه بانک ملی نه هیچ کدام از بانک های تغییری در سیستم نرم افزاری و سخت افزاری خود برای انطباق با این شرایط ایجاد نکرده اند. البته زمانی این نکته موضوعیت دارد که معتقد باشیم که امکانات موجود توان پاسخگویی و خدمات دهی به این حجم ناگهانی مشتری را ندارد( که من اینگونه تصور می کنم)

۲) بر اساس بخشنامه ارسالی به شعب بعد از توضیح نحوه افتتاح حساب و اختصاص سرفصل خاص برای شماره حساب های مربوط به این طرح امده است: ابزار برداشت “عدالت کارت” خواهد بود . یعنی قرار است بعد از واریز نقدی یارانه، خودپردازها در صف اول خدمات دهی قرار گیرند. تجربه شخصی من با اندکی دقت بیشتر در این امور نشان میدهد تعداد فعلی خود پردازها جوابگوی ارائه افزوده شدن میلیونی کارتهای جدید نیست. خصوصا در ایام واریز یارانه یا حقوق کارکنان دولت که طول صف های تشکیل شده مقابل آنها قابل تصور نیست. از طرف دیگر وضعیت سخت افزاری و انتقال داده ها به مرکز شتاب که به دلیل قدیمی بودن سیسیتم و البته تحریم های تکنولوژیکی بانک ها به خودی خود دچار مشکل است و شاهد قطع شدن مکرر ارتباط با مرکز هستیم و تصور این اضافه بار بر سیستم موجود بر نگرانی ها و سرگردانی ها می افزاید.

۳) با نگاهی به طبقه اجتماعی، سطح سواد و رفتار خاص بانکی مشولین ردیف اول دریافت یارانه ( یا به عبارتی خوشه اولی ها) به این نتیجه می رسیم آنها علاقمند اند خدمات بانکی خود را به شیوه سنتی یعنی حضور در شعب بانک دریافت کنند و با خدمات جدید بانکداری مانند پول الکترونیکی یا ebanking و کلا سیستمهای نوین بانکداری نه آشنا هستند و نه اعتماد دارند پس به طور قطع و یقین شاهد حضور آنها در شعب خواهیم بود که خود افزایش حضور مشتری در بانک هزینه زا و با امکانات موجود همخوان نیست. نکته اینکه تجربه بانک تجارت در دادن کارت به افراد تحت پوشش کمیته امداد هم چندان جالب از کار نیامده است. براساس گزارش های موجود بیشترین میزان سوء استفاده مالی از کارت های این افراد شده و اساسا باندهای غیر رسمی تبهکاری برای کلاهبرداری از انها تشکیل شده چرا که دارندگان این کارت ها قادر به استفاده از خودپردازها نبوده و مجبورند از دیگران کمک بگیرند و معمولا چند “دیگران” فرصت طلب و آماده کمک دور، اطراف آنها یافت می شود.

۴) اجرای این طرح همه هم برای بانک ضرر نیست. افزایش جذب سپرده و به تبع آن افزایش سود چیزی است که هر بانکی در این زمانه سخت به دنبال آن است. البته به نظر من بعد از اجرای طرح هدفمند کردن یارانه ها باید حداقل سود برای هر شعبه مجددا استاندارد سازی شود.