یکم:
در هیچ کجای تاریخ بازار نفت، قیمت ها آنقدر غیر قابل پیش بینی نبوده اند که حالا هستند. و به رغم تصمیم اوپک به کاهش 2.2 میلیون بشکه ای نفت که خود رکورد تاریخی محسوب می شود قیمت نفت کاهش پیدا کرد و به پائینترین سطح طی بیش از چهار سال گذشته رسید.
دوم:
موقع بستن بودجه سال دیگر در ایران است و و ضعیت بازار نفت ملتهبتر از همیشه. همین مسئله بودجه ریزی برای سال آینده در ایران را دچار مشکلی اساسی می کند. شنیده ها هم حاکی از آن است که بودجه بر اساس نفت ۴۵ دلار بسته خواهد شد.
سوم:
تصور من این است که با توجه به بودجه سال جاری و تورم در داخل کشور، بودجه سال دیگر ایران بایستی بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار میلیارد تومان باشد. (غیر از بودجه بانکها و شرکتهای دولتی)
چهارم:
برای اقتصاد ایران با این شرایط بازار نفت و بودجه دولتی چند سناریو قابل پیش بینی است.
سناریوی اول، سناریوی خوش سانشی:
قیمت نفت به بالای ۷۰ دلار صعود خواهد کرد. درآمد نفت (حدود ۶۰ میلیارد دلار) و مالیات و سایر بیش از ۸۰ درصد درآمد دولت را تامین می کند. کسری بودجه مانند سالهای قبل خواهد بود و همین شرایط کنونی کلان اقتصادی به مدت یک سال دیگر دوام خواهد آورد. دولت احتمالا باقیمانده ذخیره ارزی را مصرف خواهد کرد و به امید شانس دوباره (بالا ماندن قیمت نفت برای سال بعد) خواهد نشست.
سناریوی دوم:
قیمت نفت بین ۴۰ تا ۵۰ دلار خواهد بود. درآمد ارزی نفت بین ۳۵ تا ۴۵ میلیارد دلار خواهد بود که احتمالا کمتر از ۴۰% بودجه است. کسری بودجه می تواند تا حدود ۴۰% کل بودجه باشد که از نظر تاریخی و حتی برای اقتصادی مانند ایران رقم بزرگی است.
کسر بودجه از طریق استقراض از بانک مرکزی تامین خواهد شد. دولت باقیمانده ذخیره ارزی را خواهد سوزاند. تورم به بالاترین حد بعد از سال ۷۴ خواهد رسید. سرمایه گذاری درازمدت روی صنایع نفت و گاز و سایر صنایع مهم کند خواهد شد.
سناریوی سوم، سناریوی بد شانسی:
قیمت نفت زیر ۲۵ دلار خواهد بود. درآمد ارزی نفت حدود ۲۰ میلیارد دلار خواهد بود که کمتر از ۲۰% بودجه است. کسری بودجه قطعا بیش از ۵۰% کل بودجه می شود (اگر اشتباه نکنم این مسئله فقط یک بار در سالهای ۶۵ – ۶۶ اتفاق افتاده است.) کسر بودجه از طریق استقراض سنگین از بانک مرکزی تامین خواهد شد. دولت باقیمانده ذخیره ارزی را خواهد سوزاند. تورم شدید به همراه رکود بسیار سنگین اقتصاد را تهدید خواهد کرد. سرمایه گذاری درازمدت روی صنایع نفت و گاز و سایر صنایع مهم تقریبا متوقف خواهد شد. کنترل قیمت ارز کاملا از دست دولت خارج می شود.
پیشنهادها:
قیمت ارز بلافاصله افزایش یابد.
لایحه بودجه سال بعد مشروط باشد. به نظر من یک سناریو در بودجه بایستی بودجه بر اساس نفت ۲۵ دلار باشد. (به اصطلاح برای بدترین شرایط آماده شوید و به بهترین شرایط امیدوار باشید.) هیچ کدام از سناریوها نباید قیمت نفت را بیش از ۴۰ دلار فرض کند. اگر درآمد نفت بیش از این باشد از خرج آن خودداری شود.
برداشت ارز از صندوق ذخیره ارزی را متوقف و بلافاصله به افزایش آن اقدام شود.
دولت احمدی نژاد منکر علم اقتصاد است. بسیار دشوار است که عینک واقع بینی را در جلو چشمان این دولت گذاشت. انکار واقعیت اما، در این شرایط بسیار نامطمئن می تواند برای اقتصاد ایران فاجعه بار باشد.
منبع: وبلاگ اقتصادانه
