شهرداری تهران در ۱۲ خرداد سال ۱۲۸۶ خورشیدی با نام «بلدیه تهران» تاسیس شد. هدف اولیه از تاسیس بلدیه حفظ منافع شهرها و برآورده کردن حوائج شهرنشینان مثل اداره کردن اموال منقول و غیر‌منقول، نگهداشت سرمایه‌‌های متعلق به شهر، ایجاد تسهیلاتی برای دسترسی آسان مردم به مواد غذایی، تمیز نگه داشتن کوچه‌‌ها، میدان‌ها و خیابان‌ها و… بود.
درباره سیر شکل‌گیری بلدیه تا ایجاد سازمان گسترده شهرداری، به صورت مختصر باید گفت، همزمان با روی کار آمدن قاجار و انتخاب تهران به‌عنوان پایتخت کشور، توجه بیشتر به شهر آغاز شد. حاکمان و کلانتران شهر وظایف جدی‌تری برعهده گرفتند که بخشی از آنها شامل نظافت معابر و میاه و جلوگیری از تجاوز و نیرنگ در کسب و تخلفات دیگر در زمره تکالیف شهرداری‌‌ها بود. در دوره ناصرالدین شاه نهاد حسبه که ریشه‌‌های تاریخی و دینی داشت به‌گونه‌ای زنده شد و با عنوان اداره احتسابیه گاه مستقل و زمانی منضم به نظمیه بی‌آنکه وظایف آن دقیقا روشن و تفکیک یافته از دیگر وظایف شهری باشد موظف به انجام اموری شد که در دوره بعد از مشروطیت نسبتا سامان بیشتری یافت. البته در پیدایش این نهاد نیز تعاملات با دیگر کشورها، به خصوص سرزمین اروپایی‌ها پس از مسافرت‌های ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه مشهود شده است.
اقامت سفیران و نمایندگان خارجی در تهران آن روزگار دولت را نسبت به برپایی چنین نهادی مصمم‌تر کرد. در دوره ناصرالدین شاه نخستین وظیفه‌دار نهاد احتسابیه میرزا محمود خان کاشانی (عموی فرخ خان امین‌الدوله غفاری) با لقب احتساب آقاسی و بعد احتساب‌الملک بود و پس از وی تا پایان جنبش مشروطیت خاصه پس از توسعه تهران چند تن دیگر نیز به همین لقب مفتخر شدند. پس از فتح تهران توسط مشروطه‌خواهان، به واسطه آشنایی‌‌هایی که با اصول تقسیم کار و روند اداره شهر در جوامع غربی داشتند تصمیم گرفتند طبق ضوابط خاصی به ساماندهی اوضاع شهر تهران بپردازند و در راستای آن تصمیم گرفتند به جای میرزاعباس خان مهندس‌باشی که در دوره سلطنت ناصرالدین شاه توسط وی برای اداره تهران تعیین شده و به دلیل دخالت‌های شاه و اطرافیانش عملا نتوانسته بود کار چندان چشمگیر و قابل اعتنایی انجام دهد کسی را به ریاست شهر منصوب کنند و اجرای امور شهری را به عهده وی بگذارند که مسوولیت‌هایش مشخص باشد و آنها را بر اساس اختیاراتی مشخص و از پیش تعیین‌شده انجام بدهد و همان تفکر مقدمه تاسیس تشکیلاتی با عنوان بلدیه شد.
بر اساس مصوبه مجلس محمدخان قاجار دولو ماموریت یافت تا نظام‌نامه بلدیه را تدوین کند و او جزوه‌ای درخصوص وظایف بلدیه و مامورانش و همچنین محدوده فعالیت و اختیارات آنها تنظیم کرد که به نظام‌نامه بلدیه معروف شد و مشتمل بر پنج فصل و ۱۰۸ ماده بود. این قانون که ترجمه و اقتباس از قوانین شهرداری‌‌های فرانسه و بلژیک بود بعدها پایه و اساس شکل‌گیری شهرداری در تهران شد.
