سفره ایرانی/آشنایی با شیرینی ها و غذاهای شهر بادگیرها(یزد)

یکی از راه‌هایی که انسان‌ها برای انطباق با محیط طبیعی خود از آن استفاده می‌کنند‏، استفاده از غذاهای متناسب با امکانات و نیازهای محیطی است. به این ترتیب انسان‌ها به نیاز زیستی خود پاسخی فرهنگی می‌دهند و نیاز به غذا خوردن و تطبیق با محیط زیست را با سنت‌ها و آداب و رسوم بسیاری درمی‌آمیزند.
به گزارش بانکی دات آی آر شهرستان یزد ‏، به علت قرار گرفتن در کمربند خشک جهانی، دارای زمستان‌های سرد و نسبتا مرطوب و تابستان‌های گرم و طولانی و خشک است، از سنت غذایی خاصی پیروی کرده و تابستان گرم، خشک و طولانی را با انواع آش‌ها و زمستان سرد را با غذاهای شیرین و شیرینی‌جات معروف خود سپری می‌کند. همچنین مردم یزد به استفاده از انواع گیاهان دارویی معروف هستند که در سایر شهرهای ایران نسبتا به فراموشی سپرده شده‌است. به علاوه در یزد بسیاری از غذاهای سنتی دارای مفاهیم ارزشی خاص خود بوده و هر یک آن‌ها در مراسم و مناسبت خاصی استفاده می‌شوند.

انواع شیرینی:

باقلوا (لوز پسته، لوز بادامی یا بیدمشک، لوز نارگیلی، لوز مخلوط دورنگ)، لوز ترحیمی، کیک یزدی، کیک تخته‌ای، حاجی بادام، نان برنجی، نان پنجره‌ای، نقل یزدی، قطاب، پشمک، آب‌نبات مغزی، سوهان‌ آردی،سوهان خانی، نان نارگیلی، نان منقا و باقلوا شامی که به دلیل نیاز داشتن مقدار زیادی هل و گلاب و شربت تولید آن مقرون به صرفه نیست.

آموزش پخت باقلوای یزد
تهیه این شیرینی سنتی یزد، کمی مشکل است. ولی مطمئناً اگر آنرا در منزل تهیه کنید از طعم آن بیشتر لذت خواهید برد.
برای تهیه باقلوا باید خمیری مشابه خمیر نان تهیه کنید که لواش باقلوا گفته می شود و یک مایه محتوی پودر پسته که در میان باقلوا قرار می گیرد و یک شربت که برای شیرین کردن ، روی آن داده می شود.

آموزش پخت باقلوای یزد

مواد لازم برای تهیه مایه داخل باقلوا :

۳۰۰ گرم    پودر پسته یا بادام
۱۵۰ گرم    پودر قند
نصف قاشق غذا خوری    هل

طرزتهیه:

پودر بادام یا پسته را با پودر قند و هل خوب ، مخلوط کرده و آنرا نگه می داریم.

مواد لازم برای تهیه شربت باقلوا :

نیم کیلو شکر
دولیوان آب
نصف لیوان گلاب

طرز تهیه:
شکررا با آب مخلوط کرده روی آتش می گذاریم. زمانی که جوش آمد و کمی غلیظ شد، گلاب را اضافه می کنیم و پس از چند جوش ، دیگر شربت را از روی اجاق برداشته ، و از صافی رد می کنیم و نگاه می داریم تا در زمان لازم از آن استفاده کنیم.

مواد لازم برای تهیه لواش باقلوا :

۲عدد    زرده تخم مرغ
۳قاشق سوپخوری       روغن مایع
نصف قاشق مرباخوری      بکینگ پودر
یک استکان                 شیر
۱۰۰گرم     کره
کمی نمک
کمی      گلاب
به مقدار کافی    آرد سفید

طرز تهیه لواش باقلوا و طرز تهیه شیرینی:

بیکینگ پودر و نمک را در شیر حل کرده ، روغن و زرده های تخم مرغ را مخلوط کرده ، شیر را به آن می افزائیم وخوب مخلوط می کنیم. آرد را الک کرده و کم کم به مایع موجود اضافه می کنیم تا جایی که خمیرحاصله به دست نچسبد. خمیر را در کیسه نایلونی گذاشته و می گذاریم ۱الی ۲ساعت بماند. سپس ازخمیر گلوله ای به اندازه یک نارنگی برداشته ، به وسیله وردنه آنرا کاملاً نازک می کنیم. جعبه ای فلزی ( یا ظرفی که قابل استفاده درفرباشد ) را انتخاب کرده و خمیر را کف آن پهن می کنیم . لواش دوم را به همین ترتیب پهن کرده و روی لایه ی اول لواش قرارمی دهیم سپس مایع میان باقلوا که محتوی بادام یا پسته است را روی ۲ لایه خمیر پهن می کنیم و با دست کاملاً فشارمی دهیم سپس با دست کمی گلاب را روی لایه های مواد می پاشیم. مجدداً یک لواش دیگر را باز کرده، با وردنه خوب نازک می کنیم و روی موادمان قرار می دهیم سپس کناره های اضافی خمیرهای لواش را با کارد جدا کرده و کل مواد را به صورت لوزی یا مربع برش می دهیم. کره را داغ کرده و روی شیرینی می ریزیم . پس ازآنکه کره کاملاً جذب شیرینی شد جعبه باقلوا را درقسمت پائینی فری که قبلا با حرارت ۳۵۰ درجه بمدت ۲۰ دقیقه گرم شده قرار می دهیم و سپس۱۰ الی ۱۵ دقیقه ، شیرینی را در پنجره بالایی قرار می دهیم تا روی باقلوا طلایی رنگ شود. پس از خارج کردن باقلوا از فر، شربت تهیه شده را کم کم روی آن می ریزیم تا کاملاً جذب شیرینی شود. و می گذاریم شیرینی سرد شود. اکنون باقلوای شما حاضر است . در صورت تمایل مجداً کمی شربت بتدریج روی باقلواها بریزید.

انواع آش:

آش شولی، آش جو، آش گندم(حلیم)، آش ماش، آش شلغم، آش کلم، آش رشته، آش سمبوسک، آش عدس،آش کدو، آش آلو، آش سبزی و آش انار.

طرز تهیه آش شولی

مواد لازم:

سبزی(نصف آن اسفناج و نصف دیگر شوید، تره، جعفری و چند شاخه شنبلیله) یک و نیم کیلو

چغندر دو عدد بزرگ

پیاز سه عدد

نعناع خشک دو قاشق غذا خوری

آرد یک و نیم لیوان

عدس یک لیوان

روغن به میزان لازم برای پیاز و نعناع داغ

نمک به میزان لازم

زردچوبه دو قاشق مربا خوری

سرکه به میزان دلخواه

طرز تهیه:

ابتدا چغندر را پوست کنده، سپس آن را به صورت خلالی برش داده و با مقداری آب می گذاریم روی شعله تا نیم پز شود.

بعد از نیم پز شدن چغندر، عدس و سبزی خرده شده را به آن اضافه می کنیم و صبر می کنیم تا کاملا بپزد.

در این فاصله نعناع و پیاز داغ را درست کرده و به آن زردچوبه را اضافه می کنیم.

به آرد حدود ۴ تا ۵ لیوان آب اضافه کرده و سپس با دست، کاملا آن ها را با هم مخلوط می کنیم.

وقتی سبزی و عدس پخته شد نصف پیاز داغ را به قابلمه اضافه کرده ومی گذاریم چند قل بخورد.

بعد از آن، ابتدا حدود ۴ لیوان آب جوش به آش اضافه می کنیم و سپس آرد آب گرفته را به آرامی به آش اضافه می کنیم و همزمان هم، خوب به هم می زنیم تا آرد گلوله نشود.

بعد از این که مواد کاملا پخت با مقداری سرکه آن را طعم دار می کنیم به این ترتیب غذا آماده است.

بررسی خوراکی‌های سنتی که در مراسم مختلف استفاده می‌شود:

مراسم عقد و عروسی:

انواع باقلوا، منقا و نان نارگیلی شیرینی‌های مخصوص مراسم ازدواج را تشکیل می‌دهند، که در «قاب» چیده شده و روی آن‌ها به وسیله «زورق» پوشیده می‌شود. همچنین از نبات پرده‌ای که به شکل گل یا عروس و داماد چیده شده‌اند در تزیین سفره عقد استفاده می‌شود.

مراسم ترحیم:

آش گندم(حلیم) و شب آش ماش از جمله غذاهای مربوط به عزاداری هستند. روز سوم و چهلم بعد از فوت آش ماش تهیه می‌شود. در مورد این آش عقیده بر این است که آش ماش بو دارد و بوی مرده را از خانه بیرون می‌برد.

حلوای تخته‌ای که سفت است و به صورت شیرینی بریده و در قاب چیده می‌شود، شیرینی مخصوص عزاداری است.

سورکوگ یا سوروک غذایی است که در روز چهلم و در مراسم نیمه سال (شش ماه پس از فوت) پخته می‌شود و از آرد ارده و شکر تشکیل می‌شود و آن را در روغن زیاد سرخ می‌کنند. در مورد این غذا هم مثل آش ماش این عقیده وجود دارد که بوی مرده را از خانه بیرون می‌برد. این دو غذا به درب منزل همسایه‌ها هم برده می‌شود، تا آنها هم از عزا خارج شوند.

از خرما، حاجی بادام و تره‌حلوا معمولا سرخاک استفاده می‌شود.

نان برنجی و پشمک از خوراکی‌ها چهلم هستند.

از میان میوه‌ها انار و خیار سبزگل برای عزاداری استفاده می‌شود.

عزاداری‌های مذهبی:

در دهه اول محرم و در ظهر روز دهم در مراسم عزاداری بیشترین غذایی که به عزاداران داده می‌‌شود قیمه است.

یکی دیگر از غذاهای مخصوص محرم آش گندم یا حلیم است که به آش امام حسین(ع) معروف است و معمولا در عصر روز یازدهم پخش می‌شود.

در شب‌های 21 و 19 رمضان شله زرد و خرما و زولبیا و بامیه، نان و پنیر و سبزی و آش همچنین غذاهایی مثل عدس‌پلو داده می‌شود.

باقلوا و قطاب و نان برنجی هم به عنوان شیرینی عزاداری مذهبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما بیش از هر نوع شیرینی کیکی یزدی استفاده می‌شود که مفهوم خرما را می‌رساند.

شربت‌های بی‌رنگ مثل شربت کاسنی، بید و شاتره نیز از شربت‌های مخصوص عزاداری هستند.

اخبار پربازدید سایت بانکی :

===================