بانکی دات آی آر: تقریبا دو سال است که شبکه بازار غیر متشکل پولی دچار التهابات خبری و جریان های منفی شده است.تنها در ۱۱ ماهه امسال حداقل ۵ جریان نگران کننده برای سپرده گذاران موسسات اعتباری و حتی بانک ها رخ داده است.اکثر پیام های منفی نیز به موسسات برمی گردد و امسال سال سختی برای سپرده گذاران به شمار می رود.در هفته های اخیر که به پایان سال نزدیک می شویم،بانک های بزرگ نیز تبدیل به ماهیگران حرفه ای در بازار شده اند و بانک مرکزی نیز سکوت معناداری را درپیش گرفته است.
به گزارش «اخبار بانك»، شاید یکی از مهمترین خبرهای نگران کننده‌ای که توانست موج منفی بسیاری را میان مردم و سپرده گذاران ایجاد کند،بحث نداشتن مجوز چندین موسسه اعتباری بود.
با انتشار این خبر،صف های طولانی در شعب این موسسات شکل گرفت و سپرده گذاران از همه جا بی خبر، ولی سوار بر موج شایعه احتمالی یا واقعیت بزرگ نمایی شده،به دنبال اخذ سرمایه اندک یا بزرگ خود راهی شعب موسسات شدند.
اما با گذشت زمان بازهم مردم و سپرده گذاران برای دریافت سود بیشتر راه موسسات را در پیش گرفتند.نرخ سودی که بالاتر از بانک های مجوزدار بود.البته بسیاری نیز سهولت دریافت تسهیلات را بهانه دیگر برای سپرده گذاری در این موسسات بیان کردند.
اما امواج منفی هنوز فروکش نکرده بود که این بار،خبرها حول محور برخی بانک ها چرخید.این بار نیز همان داستان تکرار شد.
در هفته های اخیر نیز یکی از موسسات اعتباری دچار هجوم سپرده گذاران برای دریافت منابع مالی شده است.این موسسه با وجود تلاش بسیار برای هنوز هم با شعب شلوغ مواجه می باشد.
تغییر استراتژی یا سکوت؟
این بار شاید یکی از معدود دفعاتی باشد که بانک مرکزی مستقیما وارد گود نشده و حتی یک اطلاعیه ساده نیز پیرامون مباحث پیش آمده برای موسسه میزان منتشر نکرده است.این رویه در ماههای گذشته کاملا برعکس بود و بانک مرکزی از طریق بیانیه یا مصاحبه مسوولان ارشد خود سعی در آرام سازی یا تشریح مسائل می پرداخت.
گویا یک تغییر استراتژی در بانک مرکزی رخ داده و بانک مرکزی نیز از سکوت معنا دار خود چندان هم بدش نمی آید.
این سکوت می تواند چند پیام به همراه داشته باشد.نخست اینکه بانک مرکزی قصد دارد با بی تفاوتی نسبت به وقایع اخیر یک موسسه در شرق کشور، حل بحران را به موسسه واگذار کند.اگر این موسسه بتواند مشکل را سپری کند،آنگاه می تواند در راستای اخذ مجوز های لازم گام محکم تری بردارد.اما اگر این مشکل موسسه را به مرحله قرمز برساند، بانک مرکزی می تواند شیوه ادغام این موسسه را در یک موسسه دیگر و حتی بانک اجرایی کند.
تجربه ای که پیش از این درباره تعاونی اعتماد ایرانیان اجرایی و پیاده شد.اما یک نکته مهم در فضای فعلی کمبود و بحران مالی بانک های حاضر در شبکه بانکی است.زمان حال با چهار سال پیش متفاوت است و بانک ها چندان تمایلی به گرفتن مسوولیت ادغام ندارند.
از سوی دیگر حجم بالای منابع و یا سپرده ها و تعهدات برخی از این موسسات برای بانک های متقاضی ادغام بسیار سنگین است.
از سوی دیگر بانک مرکزی که تاکنون با اطلاعیه و مصاحبه‌های پی در پی هشدار گونه به مردم نتوانسته از حجم سرمایه گذاری در موسسات فاقد مجوز بکاهد، با سکوت خود راه برای فرار سرمایه ها از این موسسات به بانک های دولتی و خصوصی را هموار کند.
در برخي از شهرها،تعدادي از بانك هاي خصوصي بزرگ با نصب اطلاعيه هايي سعي در جذب منابع موسسات به بانك خود دارند.
برخی از کارشناسان بانکی معتقدند که بانک های بزرگ و بانک مرکزی از رسوب سرمایه جدید به خاطر ایجاد بحران در موسسات اعتباری می توانند خشنود باشند.
این رویه را می توان به ماهیگیری بانک ها با دامن زدن به شایعات و یا بزرگ نمایی بیش از حد بحران موسسات،به خاطر خروج سپرده ها از خزانه موسسات تعبیر کرد.
اما با تمام این تفاسیر یک نکته مثبت در دو سال اخیر در بازار غیر متشکل پولی شکل گرفته و آن هم الزام موسسات به قانون هر چند نیم بند است.بانک مرکزی در این موضوع موفق عمل کرده و حالا با ترس و ناامنی بروز کرده در بازار، موسسات برای بقا، راهی جز اطاعت از فرامین بانک مرکزی ندارند.
هر چند که موسسات از کند بودن رسیدگی به درخواست های اخذ مجوز از سوی بانک مرکزی گلایه مند هستند.برخی از این موسسات حداقل دو سال است که ودایع مناسبی نزد بانک مرکزی تودیع کرده‌اند.
از سوی دیگر بانک مرکزی باید یک موضوع جدی را در نظر بگیرد که ایجاد بحران در موسسات الزاما به رسوب سرمایه ها به بانک های بزرگ و دولتی منجر نشود و شاید سر از بازارهای دلالی دیگر درآورد.
همچنین بانک مرکزی باید متوجه این خطر باشد که در صورت عدم رسیدگی به شرایط فعلی موسسات و تسریع صدور مجوز یا روشن شدن تکلیف آنها، به ایجاد بازار پولی دوگانه و ادامه رقابت همچون نرخ سود منجر شود.
