طی بحران مالی اخیر در جهان یک موضوع آشکار شد: سرمایه های مالی ” صنعت خدمات مالی اسلامی (IFSI) که از اصول اسلامی تبعیت می کردند، با چالش های اندکی روبرو شدند.
به گزارش بانکی به نقل از الف یک اقتصاددان برجسته طی سخنرانی در دانشگاه نیومکزیکو اخیرا گفت: سیستم مالی اسلامی به خوبی توانست با بحران مالی در جهان مقابله کند. این سیستم به کشورهایی که از اصول سیستم مالی اسلامی تبعیت می کردند، کمک کرد تا تاثیر کمتری از بحران مالی را احساس کنند.
“ابراهیم اوزترک” مقاله نویس روزنامه ” زمان” – چاپ ترکیه – نیز اخیرا در گزارشی نوشت: یکی از نکات برجسته طی بحران مالی اخیر در جهان این بود که سیستم مالی اسلامی وارد یک مرحله درخشان جدید از توسعه شده است و ثابت شد که از سیستم مالی اسلامی می توان به عنوان جایگزینی مناسب و مطمئن به جای سیستم مالی سرمایه داری و غربی استفاده کرد.
در همین راستا روزنامه ” الشرق الاوسط” نیز در گزارشی عنوان کرد: به دلیل ماهیت و اصول کارآمد و قوی سیستم مالی اسلامی، کشورهایی که از اصول این سیستم تبعیت می کردند، در رهایی از مشکلات به جای مانده از بحران مالی در جهان کمتر دچار مشکل شدند. سیستم مالی اسلامی از بازارهای سرمایه گذاری که در بانک های اروپا و آمریکا وجود داشت، دوری کرده اند.
اکنون این سوال مطرح است که آیا سیستم مالی اسلامی با دیگر سیستم های مالی رایج در جهان متفاوت است؟
” صنعت خدمات مالی اسلامی (IFSI) که خود را به عنوان جایگزین به جای سیستم مالی متعارف در جهان معرفی کرده، راه طولانی ای را از ابتدای مسیر حرکتش پیموده است.
سرمایه های جاری تحت ” صنعت خدمات مالی اسلامی” براساس اطلاعات معتبر به ۷۰۰ میلیارد دلار رسیده و براساس اعلام بانک توسعه اسلامی این آمار تا سال ۲۰۱۵ به ۲.۸ تریلیون دلار خواهد رسید.
تا سال ۲۰۱۵ اکثریت کشورهای عضو این نهاد از لحاظ جغرافیایی در منطقه شورای همکاری خلیج فارس و حدود ۱۵ تا ۲۵ درصد از دیگر کشورهای عضو این نهاد در منطقه جنوب آسیا مستقر خواهند بود.
” صنعت خدمات مالی اسلامی” تقریبا تمامی ویژگی های ساختاری و بنیادین صنعت مالی متعارف در جهان را در بر می گیرد. با این حال باید به این موضوع اشاره کرد که وسعت و اندازه ” صنعت خدمات مالی اسلامی” در مقایسه با “صنعت مالی متعارف” (CFI) در جهان بسیار کوچک است( حدود دو درصد).
البته برخی معتقدند که ” صنعت خدمات مالی اسلامی” به اندازه کافی در یک سطح بزرگ مورد آزمایش واقع نشده است تا کارآمدی آن در یک سطح بزرگ جهانی مشخص شود.
یکی از خصوصیات برجسته صنعت خدمات مالی اسلامی، پافشاری بر تبعیت از اصول اسلامی بوده است. براساس اصول اسلام، مسلمانان در معاملات نباید به خاطر رسیدن به سود بیشتر، ربا کنند. این موضوع نیز در قرآن ذکر شده است.
در میان کشورها و افرادی که از سیستم مالی اسلامی تبعیت می کنند، گمانه زنی های مختلفی وجود دارد. براساس تحقیقات به عمل آمده اخیر از مشتریان و بانکدارانی که از سرویس خدمات مالی اسلامی استفاده می کنند، اکثریت معتقدند که توسعه بانکداری اسلامی باید هر چه بیشتر در کشورهای اسلامی انجام شود. برخی نیز بر این باورند که سیستم خدمات مالی اسلامی تفاوت چندانی با سیستم مالی متعارف در جهان ندارد.
یک موضوع آشکار است: اگر سیستم مالی اسلامی فقط محدود به مسلمانان شود، مقامات و شهروندان غربی، سیستم مالی اسلامی را به طور دقیق نخواهند شناخت.
سیستم مالی اسلامی باید در دنیای امروز ایفای نقش کند بنابراین باید مقامات و کارشناسان امور مالی اسلامی، اصول سیستم مالی اسلامی را به جهانیان معرفی کنند تا نه فقط تمامی مسلمانان بلکه مردم غرب سیستم مالی اسلامی را به طور کامل بشناسند.
در راستای گسترش سیستم مالی اسلامی در جهان، بانکداری اسلامی نیز باید گسترش پیدا کند.
* پرفسور ” پرویز احمد” استاد دانشگاه فلوریدای شمالی در ایالات متحده آمریکا است. وی سخنرانی های مختلفی در مورد امور اسلام و تجارب مسلمانان در آمریکا داشته است.
