معرفی شاخص های مالی طرح توجیهی
امکان سنجی فرایند ارزیابی قابلیت های یک طرح کسب و کار و تجاری‌سازی آن است. این عمل ، به ما کمک می‌کند تا ایدهخود را به صورت منطقی‌تر در مکان و زمان مشخص عملیاتی کنیم. وظیفه شاخصهای مالی و اقتصادی، برگزیدن پروژه‌ها و دسته‌بندی آنها است. بررسی هزینه و سود پروژه ، همان شناخت و مقایسه ی هزینه‌های مختلف با منفعت آن است. روش‌های مهم تحلیل هزینه و سود یک پروژه عبارت است از : ارزش ثابت و خالص ، نرخ بازگشت ، تحلیل هزینه و سود ، دوره بازگشت سرمایه
ارزش خالص فعلی برای محاسبه طرح توجیهی
این تکنیک می‌تواند برای محاسبه برای طرح اقتصادی، مفید و ساده باشد. بدست آوردن ارزش فعلی یعنی همانتبدیل هزینه و درآمد آینده به هزینه و درآمد فعلی در یک فرایند مالی یک طرح امکان سنجی.
اگر درمحاسبات اقتصادی طرح امکان سنجی ، سرمایه خالص فعلی رقمی مثبت باشد، طرح و پروژه موفق و البته پر منفعت داشته ایم. بالعکس اگر سرمایه خالص فعلی ما رقمی منفی باشد، یک پروژه ناموفق و زیان آور خواهیم داشت.
نرخ بازگشت سرمایه برای محاسبه طرح توجیهی
برای انتخاب و اولویت‌بندی یک طرح توجیهی شهرسازی یا اقتصادی، از تکنیکی به نام (نرخ بازگشت) استفاده میشود. در تکنیک نرخ بازگشت، باتوجه به معیارهای نرخی، یک پروژه انتخاب و دسته بندی میشود.
همچنین این هنجار اقتصادی ، سبب تناسب و تعادل بین سرمایه و درآمد میشود و اگر می‌خواهید یک درآمد متناسب با هزینه ای که کرده‌اید داشته باشید؛ می‌بایست از تکنیک نرخ بازگشت استفاده کنید. به عبارتی نرخ بازگشت سرمایه ، یعنی تعادل هزینه‌ها و درآمدهای فعلی. معیار انتخاب یک پروژه اقتصادی بدین‌گونه است که اگر نرخ بازگشت از نرخ جذب کمتر باشد، پروژه فاقد دفاع و توجیه اقتصادی هست. اما اگر نرخ بازگشت، برابر و یا بیشتر از نرخ جذب باشد، طرح پروژه دارای توجیه اقتصادی است.
نرخ بازگشت، همان نرخ تنزیلی است که درآن هزینه‌ها و منافع، باهم برابرند و سود خالص فعلی، صفر است. می‌توان نرخ بازگشت را اینگونهتعریف کرد: نرخ بازگشت یک طرح توجیهی، همان نرخ سود و منفعت سرمایه‌گذاری بر روی یک طرح امکان سنجی است.
در بازار سرمایه گذاری ، طرحی موفق‌تر است که نرخ بازدهیآن از هزینه اولیه آن بیشتر و دارای توجیه اقتصادی باشد. در این صورت می‌تواند با رقیبان داخلی و خارجی خود رقابت کند.
تحلیل هزینه و سود برای محاسبه طرح توجیهی
تکنیک تحلیل هزینه و سود، یکی دیگر از شاخصهای طرح توجیهی است. به تقسیم سرمایه و سود فعلی یک طرح، تحلیل هزینه و سود می‌گویند. اگر این نسبت از یک بیشتر شد، طرح ما اقتصادی و مناسب است و اگر از یک کمتر شود نشان‌دهنده اقتصادی نبودن طرح است.
دورهبازگشت سرمایه و طرح‌های توجیهی
برای محاسبه اقتصاد یک طرح توجیهی، روشی دیگر به نام دوره ی بازگشت سرمایه وجود دارد. دوره بازگشت سرمایه، یعنی پروژه ما بعد از چه مدت می‌تواند به سوددهی برسد. این نشان دهنده این است که هرچقدر دوره بازگشت ما کوتاهتر باشد، طرح ما سریعتر به منفعت خواهد رسید.
محاسبه سرمایه و درآمد جاری و فعلی یک پروژه
مرحله اول محاسبه سرمایه و درآمد جاری یک طرح توجیهی، ارزیایی هزینه و درآمد طرح است که دارای هزینه‌ها و درآمدها به قیمت جاری است . بدین سبب با در نظر گرفتن عواملی مانند تورم، زمان وقوع، هزینه فرصت سرمایه و … ارقام باید با جدول زمانبندی طرح، هم خوانی داشته باشند . سپس می‌توان با اتکا بر ارقام تحلیل اقتصادی و ارقام سود و ضرر سالانه ، طرح را تهیه و سرمایه ثابت و مورد نیاز پروژه را مشخص کرد.
حال دانستیم که اولین مرحله در طرح توجیهی و تحلیل اقتصادی طرح، ارزیابی هزینه‌ها و درآمدهای طرح به قیمت جاری است . (منظور از قیمت جاری این است که فرض شود مراحل پروژه قبلاً در یک بازه زمانی مشخص انجام شده است.)
می‌دانیم که هزینه‌ها و درآمدهای طرح امکان سنجی ما، در یک زمان محدود و مشخص به حقیقت نمی‌پیوندد. در این صورت نمی‌توانیم بر روی هزینه‌ها و درآمدهایی که به صورت جاری نوشته شده‌اند، حسابی باز کنیم؛ زیرا در طی این سال، سطح عموم قیمت‌ها متفاوت است و می بایست تاثیرات عواملی مانند تورم و کاهش ارزش پول را در نظر گرفت. در اقتصاد برای تبدیل هزینه‌ها به قیمت حال و واقعی، از روشی به نام 《شیوه ارزش حال》استفاده میشود. بنابراین می‌بایست با توجه به جدول زمانبندی و نرخ تورم، ارزیابی واقعی از سرمایه و درآمد خود داشته باشیم. به‌کمک شیوه ارزش حال، می‌توان درآمد طرح سال جاری را به درآمد و ارزش فعلی تبدیل کرد.
چه مقدار سود با توجه به نرخ تنزیل ، توقع میشود؟
همانطور که می‌دانید، سود یک طرح توجیهی در طی سال‌های مختلف برداشت میشود و این اختلاف، موجب اختلال در ارزش سرمایه میشود . برای مثال شما یک اسکناس ده هزار تومنی را تصور کنی ؛ شما می‌توانید در حال حاضر با این اسکناس ده هزار تومانی یک بسته چیپس بخرید درحالی که دو یا سه سال پیش می‌توانستید دو بسته یا بیشتر، برای خرید چیپس هزینه کنید. (این یعنی کم ارزش شدن اسکناس یا همان سرمایه شما) اگر یک سال پایه را برای هزینه و درآمد و سود خود مشخص کنیم، می‌توانیم با استفاده از نرخ تنزیل، مقدار بازدهی خود را در سال‌های بعد از سال پایه، مشخص و ارزیابی کنیم.
سخن آخر
در این‌مقاله سعی کردیم مهم‌ترین تکنیک‌ها و شاخصهای مالی یک طرح امکان سنجی را برای شما آشکار کنیم؛ تا دانش و مهارت کافی برای اقتصاد طرح خود را داشته باشید. امیدوارم از این مقاله بهترین بهره را برده باشید. مهندسین مشاور هفت شهر آریا به بهترین شکل ممکن شما را در این زمینه راهنمایی می‌کنند.
