در حالي كه بانك مركزي در راستاي ساماندهي صندوق هاي قرض الحسنه اقداماتي را صورت داده است اما وجود ۴۰ درصدي شبكه بدون مجوز بازار پول كشور در كنار شبكه غيررسمي پول در ايران خبر از كار سخت بانك مركزی براي ساماندهي بازار پول كشور دارد.
آمار نشان مي دهد از دستكم حدود ۳۰ هزار و ۳۰۶ شعبه شبكه پولي كشور بالغ بر ۱۲ هزار و ۱۶۲ شعبه بدون مجوز از بانك مركزي فعاليت مي كنند.
از اين ميزان حدود ۶۰۰۰ هزار صندوق قرض الحسنه در كشور وجود دارد كه براي هركدام اگر يك شعبه در نظر گرفته شود تعداد شعب بدون مجوز از مرز ۹۱۶۲ مي گذرد.
درحالي كه آمارهاي غير رسمي نشان مي دهد بسياري از صندوق هاي قرض الحسنه بيش از ده ها شعبه در شهر محل تاسيس و ديگر مراكز استانها و نقاط كشور دارند. بر اين اساس برخي كارشناسان معتقد هستند تعداد شعب صنووق هاي قرض الحسنه را مي توان در خوشبينانه ترين حالت به طور متوسط ۱.۵ شعبه در نظر گرفت. بر اين اساس بالغ بر ۳۰ درصد شبكه بانكي كشور را موسسات قرض الحسنه تشكيل مي دهند كه بانك مركزي هيچ نظارتي نسبت به آنها ندارد.
خدمات الكترونيك قرض الحسنه ها
مطالعات نشان مي دهد برخي از اين موسسات تقريبا تمام خدمات الكترونيك (بغیر از عضويت در شبكه شتاب)را به مشتريانشان ارائه مي دهند.
اين مسئله باعث شد تا آنها به راحتي مانند يك بانك به فعاليت هاي بانكي بپردازند. نكته اساسي آن است كه بسياري از اين گونه صندوق ها چندان تمايلي به درج تعداد يا نشاني شعب خود روي سايت هاي اطلاع رساني خود ندارند.
بر همين اساس ميزان جذب سپرده و تسهيلات اعطايي آنها چندان معلوم نيست.
نمونه خدمات يكي از اين صندوق ها
براي نمونه خدمات يكي از اين صندوق ها كه تعداد شعب خود را ذكر نكرده به شرح زير است:
حساب گويا: اين سيستم به سپرده گذار اين امكان را خواهد داد تا در هر زمان ، از طريق تماس تلفني از وضعيت حساب ، تاريخ آخرين عمليات و … خود مطلع شود.
سيستم مهاجر : ۱- امكان برداشت از حساب در كليه ی شعب توسط سپرده گذار.۲- وصول حواله هاي دستور پرداخت در كليه ی شعب .۳- دريافت اقساط وام كليه ی شعب صندوق در هر شعبه .
سرویس ارسال پیام کوتاه Sms: در این سیستم، سپرده گذار می تواند با ارسال پیام کوتاه از تلفن همراه ، اطلاعات لازم را از نحوه ی عملیات حساب خوددریافت نماید. ( جهت اطلاعات بیشتر به شعب مراجعه شود).
سيستم حوالجات : وصول چك (شهر ، شهرستان و استان) مشتريان و واريز وجه به حساب مورد نظر مشتری .
طرح سپرده ی مسدودي (امانی): در اين نوع حساب ، سپرده گذار منابع خود را طبق مفاد مندرج در قرارداد نزدصندوق مسدود مي نمايد و صندوق نيز تا سقف ۱۰۰% مبلغ مسدود شده براي سپرده گذار ، اعتبار ايجاد نموده و به افراد معرفي شده، از سوی ایشان وام قرض الحسنه پرداخت مي نمايد.
شعب موسسه های مالی بدون مجوز
در همين حال موسسات مالي اعتباري بدون مجوز از بانك مركزي نيز حدود ۱۱ موسسسه با داشتن ۳۱۳۲ شعبه در سراسر كشور است.
نكته اساسي آن است كه تفاوت چنداني ميان اين موسسات با صندوق هاي قرض الحسنه بزرگ كه تعداد آنها نيز كم نيست وجود ندارد.
بزرگ ترین موسسه مالی و اعتباری مهر نام دارد. این موسسه متعلق به بنیاد تعاون بسیج است و ۷۰۰ شعبه دارد. دومین موسسه، انصارالمجاهدین نام دارد که فعالیت خود را از سال ۱۳۶۷ آغاز کرد و هم اکنون ۶۰۰ شعبه در سراسر کشور دارد. این موسسه متعلق به بنیاد تعاون سپاه است. تعاونی اعتباری ثامن الائمه سومین موسسه مالی و اعتباری از نظر گستردگی شعب محسوب می شود که به بنیاد تعاون سپاه تعلق دارد.در حال حاضر این موسسه ۵۲۳ شعبه در سراسر کشور دارد.
به گفته احمد شفیع زاده مدیرعامل موسسه مالی و اعتباری مهر، طی مذاکرات صورت گرفته با بانک مرکزی توافق شده است فعالیت سه موسسه مهر، انصارالمجاهدین و ثامن الائمه طی فرآیندی در یک بانک قرار دارد.
پس از سه موسسه مزبور، موسسه مالی و اعتباری قوامین با ۴۹۹ شعبه قرار دارد. چهارمین موسسه، موسسه مولی الموحدین است که ۲۰۶ شعبه دارد و متعلق به بخش خصوصی استان خراسان است.
موسسه های دیگر چون عسگریه، بتاجا، شهر، میزان، کارسازان آینده و مشیز به ترتیب با ۱۲۰، ۱۱۳، ۱۱۰، ۱۰۵، ۱۰۱ و ۶۵ شعبه در رتبه های بعدی قرار می گیرند. در مجموع ۱۱ موسسه و تعاونی اعتباری بدون مجوز حدود ۳۱۴۲ شعبه دارد.
مقايسه شعب بانك ها و موسسات پولي بدون مجوز
محاسبات نشان مي دهد حدود ۵۶ دريد كل موسسات پولي كشور را بانكهاي دولتي، ۳.۸ دصد بانك هاي خصوصي، ۱۰.۴ درصد موسسات مالي و اعتباري بدون مجوز بانك مركزي، ۲۹.۷ درصد موسسات قرض الحسنه تشكيل ميدهند.
بنابراین گزارش در كل ۶۰ درصد شبكه پولي كشور از با مجوز بانك مركزي و ۴۰ درصد بدون مجوز بانك مركزي فعالند.
مقایسه این آمار نشان دهنده این است که موسسات مالی و اعتباری تقریباً سه برابر بانک های خصوصی شعبه دارند. موسساتی که هیچ کدام از آنها تحت نظارت بانک مرکزی نبوده و در نتیجه مدیران عامل آنها باوجود داشتن شعب بیشتر در اتخاذ تصمیمات دست باز تری نسبت به بانک های خصوصی دارند.
منبع: سایت خبری فردا
