كنترل نقدينگي از كانال تعديل تسهيلات بانكي


بر اساس آخرين گزارش ارائه شده توسط اداره بررسی و سیاست‌های اقتصادی بانك‌مركزي، حجم نقدینگی در اردیبهشت ماه امسال ۴۶۶ هزار و ۸۵۲ میلیارد تومان، خرداد ماه ۴۷۲ هزار و ۸۳۷ میلیارد تومان و در مرداد ماه اين عدد به ۴۹۲ هزار میلیارد تومان رسيده است. اين رقم در مقايسه با اسفند ماه سال 1391 حدود 8/6 درصد رشد و نسبت به سال 1384 حدود 600 درصد رشد داشته است.

براساس آخرين گزارش صندوق بين‌المللي پول كه هفته گذشته ارائه شد، ايران با تورم 3/42 درصدي رتبه اول را در بين 188 كشور جهان دارد. اينكه ريشه اين تورم ناشي از چه عواملي اعم از ساختاري و غيرساختاري است، بارها مورد مطالعه قرار گرفته و نتايج اين مطالعات حاكي است كه نقدينگي مهم‌ترين عاملي است كه در سال‌هاي اخير موجب رشد قيمت‌هاي عمومي در ايران شده است.

اما در پاسخ به اين سوال كه اين نقدينگي چيست و چگونه موجب افزايش قيمت‌ها مي‌شود، بايد گفت كه به مجموع سپرده‌های دیداری بخش خصوصي نزد بانک‌ها و اسکناس و مسکوک در دست اشخاص و همچنين سپرده‌های سرمایه‌گذاری مدت‌دار، سپرده‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز و سپرده‌های با عناوين مختلف نقدینگی گفته می‌شود.

حال منطق اقتصادي حكم مي‌کند كه عرضه کالا و خدمات داخلي و خارجي در بازارهاي داخل كشور همواره بايد با حجم تقاضا تناسب داشته باشد، بنابراین باید میزان نقدینگی به اندازه‌ای باشد که به ميزان عرضه، تقاضا براي کالا و خدمات ايجاد کند. با اين تفاسير اگر نقدینگی بيش از حد لازم افزایش یابد، تقاضا بر عرضه فزوني مي‌يابد  و در پي آن قیمت‌ها نيز افزایش می‌یابد. بررسي روند چند سال اخير حجم نقدينگي و ميزان تورم در كشور حاكي از افزايش پي درپي نقدينگي و به دنبال آن افزايش سطح تورم است.

بر اساس آخرين گزارش ارائه شده توسط اداره بررسی و سیاست‌های اقتصادی بانك‌مركزي، حجم نقدینگی در اردیبهشت ماه امسال ۴۶۶ هزار و ۸۵۲ میلیارد تومان، خرداد ماه ۴۷۲ هزار و ۸۳۷ میلیارد تومان و در مرداد ماه اين عدد به ۴۹۲ هزار میلیارد تومان رسيده است. اين رقم در مقايسه با اسفند ماه سال 1391 حدود 8/6 درصد رشد و نسبت به سال 1384 حدود 600 درصد رشد داشته است.

به موازات اين رشد بررسي نرخ تورم نيز نشان مي‌دهد كه رشد سطح عمومي قيمت‌ها در 12 ماه منتهی به مرداد ماه 1392 نسبت به 12 ماه منتهی به مرداد ماه 1391 حدود 39درصد است و درحال حاضر از 40درصد نيز عبور کرده است. عوامل متعددي منجر به ايجاد اين حجم از نقدينگي در جامعه شده است كه مهم‌ترين آنها را بايد سياست‌هاي پولي و مالي مجموعه دولت و حجم فعاليت نظام بانكي دانست. فارغ از تشريح  نوع سياست‌هاي دولت و تاثير آن بر حجم نقدينگي، نظام بانكي كشور نقش بسزايي در اين موضوع داشته است. در سال‌هاي گذشته سودآوري بازارهايی همچون مسكن، طلا و ارز موجب شد كه متقاضيان تسهيلات بانكي رشد چشمگيري داشته باشند و بانك‌ها نيز به دنبال افزايش سودآوري خود به اين تقاضا پاسخي مثبت ارائه دهند.

بنابراین در اين مدت بانك‌ها با افزايش سطح تسهيلات خود چه به شكل اختياري و چه بر اساس بخشنامه‌هاي دولتي منجر به ازدياد حجم نقدينگي در جامعه شدند. جالب اينكه اكثر اين وام‌ها نيز با عنوان حمايت از فعاليت‌هاي توليدي همچون موضوع طرح‌هاي زود بازده و تحت عنوان عقود اسلامي اعطا شده است. اين در حالي است كه مطالعات ميداني نشان مي‌دهد كه حجم زيادي از اين وام‌ها در راستاي فعاليت‌هاي سفته‌بازي در بازار ارز و طلا و مسكن مورد استفاده قرار گرفته است كه در ماهيت تورم‌زا و مخل سيستم اقتصادي است.

بر اساس آخرين گزارش‌ها، چنين روندي در نهايت موجب شده است كه مطالبات معوق بانک‌ها از هفت هزار میلیارد تومان در سال 84 به 57 هزار میلیارد تومان در سال 91 و 80 هزار میلیارد تومان تا مرداد ماه سال 92 برسد. اين حجم از مطالبات بانكي حدود 20درصد از نقدینگی کشور را شامل مي‌شود. به رغم وجود چنين وضعيت نابساماني در نظام بانكي كشور، از مهر سال گذشته تاکنون 4 هزار و 500 تقاضای دریافت تسهیلات از صندوق توسعه ملی در کارگروه مرکزی این صندوق مصوب شده است و  از اين مجموعه 2هزار و 600 متقاضی برای دریافت تسهیلات به بانک عامل معرفی شده‌اند كه اين موضوع نيز بر سرعت افزايش اين نقدينگي افزوده است.

در مجموع به نظر مي‌رسد در چنين شرايطي رعايت دو نكته الزامي باشد: 1-تشكيل كميته‌اي از كارشناسان پولي و بانكي در كنار صاحب منصبان حوزه توليد كشور برای تدوين بسته‌اي مبتني بر راهكارهاي عملياتي اصلاح و سالم‌سازي رويه اعطاي تسهيلات بانكي  در راستاي حمايت واقعي و كاناليزه از بخش توليد؛ همچنين تعديل ساير تسهيلات بانكي متناسب با حجم نقدينگي كشور. 2-توقف اعطاي تسهيلات ريالي از ناحيه صندوق توسعه ملي تا نهايي شدن بسته اصلاحي مذكور در بند قبلي.

دنیای اقتصاد

اخبار منتخب بانکی دات آی آر:

================

به اشتراک بگذارید
فریناز مختاری
فریناز مختاری
مقاله‌ها: 35586

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *