‘مضیف’، معماری رو به مرگ

بانکی دات آی آروقتی صدای کوبیدن هاون قهوه در مضیف بلند می‌شود اهالی روستا می‌دانند خبر و اتفاق مهمی در راه است. این سازه که با نی و بوریای حورالعظیم ساخته می‌شود با آداب و رسوم ویژه‌ای، خاص منطقه عرب‌نشین خوزستان است. بارزترین مشخصه مضیف نداشتن “در” است. اهالی معتقدند مضیف جایگاهی مقدس است که در آن به روی همه باز است.

به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی، مضیف که سازه‌ای مقاوم با معماری پیچیده‌ای است در نزد قبایل عرب نشین خوزستانی جایگاهی مقدس برای مهمانان محسوب می‌شود. سنت ساخت مضیف درحالی روبه فراموشی قرار گرفته که این سازه برای خوزستانی‌ها نه حکم مهمانسرا بلکه خلاصه‌ای از فرهنگ یک قوم را به‌همراه دارد. اکنون افراد انگشت‌شماری هستند که به ساخت مضیف مشغولند و درصورت نبود آن‌ها این سنت دیرین معماری برای همیشه از بین می‌رود.

به گزارش‌CHN، با استناد به تاریخ و مراجع و متونی که در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود مضیف جزو سازه‌های کاربردی مردم مناطق سوسنگرد و شادگان به‌شمار می‌رفته است.

براساس این مستندات ساخت این بنا از هزاره ۴ قبل از میلاد مرسوم بوده و درحال‌حاضر تعداد سازندگان این سازه بسیار معدود است. امروز سازندگان آن بیش از 3 الی 4 نفر از کهنسالان روستای بردیه را در بر نمی‌گیرد.

درسال ۱۳۶۳ مضیف احیا شد اما به‌گفته اهالی روستای بردیه در جنگ میان ایران و عراق بمباران شد. تنها مضیفی که هم اکنون موجود است در روستای بردیه سوسنگرد واقع شده که از احترام به‌سزایی در میان اهالی روستا برخوردار است.

«رضا حیدری»، در این‌باره می‌گوید: «قدمت مضیف به دوره سومری‌ها و هزاره 4 قبل از میلاد برمی‌گردد؛ اما اکنون به علت سوانح طبیعی و حوادث غیرمترقبه، این سازه‌ها از بین رفته‌اند و مضیف روستای بردیه تنها نمونه‌ای از مضیف دوران سومری‌ها است که 3سال پیش توسط پیرمردان قدیمی ساخته شد.

به‌گفته وی معماری و مهندسی ساخت مضیف به حدی پیچیده و سخت است که تنها اندکی از کهنسلان روستا از عهده ساخت آن برمی‌آیند. بوریاباف‌ها که درحال‌حاضر به ندرت در منطقه یافت می‌شوند ستون‌ها و نی‌های استفاده شده در این سازه را از منطقه حورالعظیم آورده‌اند.

ساخت مضیف که از نی و بوریا تشکیل شده هزینه ای بالغ بر ۷ میلیون تومان دارد. به گفته اهالی بردیه این مضیف متعلق به نیاکان و اجداد آن‌هاست که احیاء آن سبب احیا فرهنگ منطقه خواهد شد.

مراسم و اجتماعات محلی تنها در مضیف برگزار می‌شود و به عنوان سمبل آداب و رسوم قبیله از اهمیت بالایی برخوردار است. این درحالی است که مضیف عمری 20 الی 30 ساله دارد و دلیل استحکام آن نی‌ها و ستون‌هایی است که در زمین دفن می‌شود.

بوریاها استحکام خوبی دارند و اگر از نور آفتاب و بارندگی فرسوده شوند، قابل مرمت هستند. اما فقط آتش به طور کامل آن را از بین می‌برد.

چاله‌ای که برای ساخت مضیف کنده می‌شود را نمی‌توان با بیل‌مکانیکی ایجاد کرد. این چاله باید طوری کنده‌ شود که مورب و هلال‌شکل باشد.

همچنین ستون‌های مضیف باید فرد باشند. از 7 تا 17 ستون در مضیف به کار می‌رود. نبود مصالح ساختمانی و فراوانی نی، بوریا از ویژه‌گی‌های آن است.

رضا حیدری ادامه می‌دهد، مضیف جدای از اینکه محل زندگی بوده، تنها محلی است که مردم در آن تجمع می‌کنند. باشروع هاون قهوه اهالی متوجه خبری در مضیف می‌شوند. و نشستن در آن آداب و رسوم خاصی دارد. این درحالی است که مراسم قهوه‌خوری در مضیف جایگاه به سزایی دارد. پیرمردان با تجمع در مضیف و نقل قصه‌های قدیمی فضایی آکنده از صمیمیت را بوجود می‌آورند.

نکته جالب توجه در مضیف که بسیار مشهود است نبود “در” است. اهالی معتقدند مضیف متعلق به همه به خصوص کسانی که از راه مانده‌اند و مکانی را برای اسکان ندارند است. آن‌ها می‌توانند به مدت 3 شب در مضیف اقامت کنند و حتی از غریبه‌ها قبل از 3 روز پرسیده نمی‌شود که اهل کجا هستند و به کدام دیار می‌روند.

به اشتراک بگذارید
فریناز مختاری
فریناز مختاری
مقاله‌ها: 35586

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *