بذر نهالی که ۲۲ سال پیش به همت تدبیرگران اقتصادی نظامی نوپا در بستر زرخیز خاک کشورمان کاشته شد آنقدر قوی و ریشه دار شد که تگرگ و صاعقه تحریم را یارای شکستن آن نبوده و نیست.
نهال بانك توسعه صادرات كه اكنون درختي تناور است تنها با سرمايه پنجاه ميليارد ريال پا به عرصه بانکداري تخصصي – توسعه اي نهاد. نخستين بانك حامي صادرات غيرنفتي هنگامي كار خود را در ساختمان خيابان خالد اسلامبولي شروع كرد كه كاركنان هدفي جز توسعه آنچه كه بر سر در اين بانك با عبارت “توسعه صادرات” نقش بسته بود، نداشتند.
گرچه آن روز كسي كمتر به اهميت اين عبارت واقف بود اما تامل در نامگذاري اين سالها توسط رهبري معظم انقلاب كه خانه هاي پازل اقتصاد مقاومتي را تكميل مي كنند، مي تواند درايت نهفته در تصميم تاسيس اين نهاد را بيشتر بيان كند.
نامگذاري امسال تحت عنوان سال حماسه سياسي و حماسه اقتصادي، حلقه اي ديگر به زنجير نامگذاري‌هاي ساليان پيش چون “نوآوري و شکوفايي”، “اصلاح الگوي مصرف”، ” همت مضاعف ، كار مضاعف “، “جهاداقتصادي” و “حمايت از توليد ملي، كار و سرمايه ايراني” افزود و در پي ريزي سياست -هاي اقتصادي كلان كشور نقش مهم صادرات غيرنفتي را برجسته تر نماياند.
اكنون و در سالي كه خلق حماسه اقتصادي سرفصل بلافصل برنامه تمام سازمان ها و نهادهاي اقتصادي اعلام شده و هدف گذاري صادرات غيرنفتي كشور رسيدن به رقم 59 ميليارددلار تعيين گرديده است، راهبران بانك توسعه صادرات در نظر دارند با اتخاذ تدابيري هوشمندانه در راستاي شرايط بين المللي جديد به تغيير برخي رويكردهاي اين بانك تخصصي بپردازند.
رسالت بانك توسعه صادرات در عرصه اقتصاد مقاومتي
رسالت اين بانك با توجه به اهداف كلان اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور كمك به توسعه صادرات غيرنفتي و گسترش مبادلات تجاري و اقتصادي با ساير كشورها است. ثمره تشكيل اين بانك تشويق صادركنندگان و توسعه صادرات كشورمان به عنوان اهرمي از اقتصاد است. تشكيل اين بانك موجب شده است فعالان صادراتي حامي و پشتيباني قوي براي خود احساس كنند و با اطمينان خاطر بيشتري در مناقصه هاي بين المللي شركت كنند و از خدمات ضمانت نامه ها، اعتبارات اسنادي، تسهيلات قراردادهاي اعتبار خريدار و فروشنده و ريفاينانس استفاده كنند. جهت گيري بانك توسعه صادرات ايران در راستاي سند چشم انداز و برنامه چهارم توسعه به نحوي معطوف شده كه رشد صادرات غير نفتي و گسترش مبادلات تجاري فعالان اقتصادي داخلي را با ساير كشورهاي جهان مهيا سازد. به گفته كارشناسان و به استناد آمارهاي صادراتي كشور و مقايسه آنها طي چند سال گذشته، مي توان گفت كه تحقق برنامه ها و اهداف صادرات غير نفتي كشور از تا حد قابل توجهي در گرو تلاش بانك توسعه صادرات ايران بوده است چنانچه در سالهاي اجراي برنامه چهارم توسعه، براي نخستين بار ميزان صادرات غيرنفتي از اهداف برنامه فراتر رفته است.
اين بانك به منظور تسهيل كار تجار، بازرگانان و صادركنندگان ايراني درچارچوب اهداف انسان دوستانه و زيست محيطي چند هدف عمده داخلي و خارجي را براي تامين مالي طرح ها دنبال مي كند كه از آن جمله مي توان به استفاده از ظرفيت هاي اقتصادي و تجاري بازارهاي هدف، جذب سرمايه و صدور خدمات فتي و مهندسي، توسعه بازارهاي صادراتي و گسترش مبادلات بانكي اشاره كرد. تجربه موفق ديپلماسي اقتصادي ايران در كشورهاي مختلف خصوصا در امريكاي لاتين و قاره افريقا در سالهاي اخير از اين نمونه است.
بانك توسعه صادرات به عنوان مهمترين نهاد دستگاه ديپلماسي اقتصادي در سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در بيست و دومين سالگرد خود ضمن جلب حمايت نهادهايي چون صندوق توسعه ملي و بانك مركزي درصدد است براي جذب منابع بيشتر به منظور حمايت حداكثري از صادرات غير نفتي تلاش كند.
برخي از پروژه‌هاي تامين مالي شده بانك توسعه صادرات ايران
بانک توسعه صادرات ايران تلاش كرد در طول فعاليت خود منابع را با شرايط مناسب تأمين نموده تا در فعاليت هاي توليدي و صادراتي ، در راستاي اهداف برنامه هاي توسعه اقتصادي کشور ، به نحو مطلوب سرمايه گذاري گردد.
وظايف، نقش و فعاليت هاي اين بانک اساسا در ارتباط با فرآيند توسعه اقتصادي كشور تبيين گرديده تا در كنار ساير بانك هاي تخصصي و توسعه اي كشور عهده دار هدايت سرمايه‌گذاري‌ها در امر توسعه اقتصادي کشورها در قالب يك سازمان و بانک توسعه اي باشد. دسته بندي ذيل نگاه همه جانبه مجموعه بانك توسعه صادرات را به صنايع گوناگون درسالهاي اخير نشان مي دهد:
توريسم : مشاركت در طرح احداث خط تله كابين در لاهيجان، احداث كمپ كويري در نطنز ، احداث خط ۲ تله كابين نمك‌آبرود و احداث خط سورتمه‌سواري در نمك‌آبرود، ساخت هتل فرودگاه امام، بازسازي هتل آزادي تهران و…
نفت، گاز و پتروشيمي و فولاد: احداث اسكله صادراتي در پارس جنوبي، احداث كارخانه توليد الياف مصنوعي در اصفهان ، طرح توسعه توليد مصنوعات پلاستيكي در كاشان ، احداث پايانه صادرات مشتقات نفتي در بندرعباس، طرح احداث واحد پتروشيمي توليد VCM و PVC در بندرامام خميني، مشاركت در خريد دكل‌هاي حفاري ، طرح توسعه توليد انواع لوله و پروفيل در ساوه، طرح توسعه توليد فولاد آلياژي در يزد ، طرح توسعه توليد لوله در اهواز، طرح توليد مقاطع فولادي در استان مازندران (ساري)و….
احداث و انتقال برق برق و الكترونيك : احداث خط انتقال برق ۴۰۰ كيلو ولت استان خراسان رضوي، احداث خط انتقال برق ۲۳۰ كيلو ولت سنندج – مريوان ، احداث خط انتقال برق ۴۰۰ كيلو ولت كرمانشاه، طرح توسعه توليد انواع ترانسفورماتور در زنجان، طرح توسعه توليد پره توربين در كرج و…
كشاورزي و صنايع غذايي: طرح توسعه توليد ماءالشعير در تهران ، احداث گلخانه تمام اتوماتيك، احداث كارخانه توليد رب گوجه‌فرنگي در اروميه، احداث كارخانه آب‌شيرين‌كن در بوشهر، هرمزگان و سيستان و بلوچستان، طرح فرآوري غلات در استان قزوين، طرح توسعه آب شيرين كن چهاربهار – كنارك و…
صنعت ساختمان: طرح توسعه توليد كاشي در تهران ، طرح توسعه توليد سيمان در لوشان، طرح توسعه توليد كاشي در ساوه
دارويي و پزشكي : طرح توسعه توليد داروي در بروجرد ، احداث بيمارستان هاي تخصصي محب هاشمي نژاد، محب حضرت فاطمه (س)، محب جامع زنان با هدف توريسم درماني
طر ح هاي مهم تامين اعتبار شده در خارج از كشور
احداث سد و نيروگاه در كشور تاجيكستان، احداث كارخانه توليد شيشه در كشور سوريه ، صدور تجهيزات پروژه آب و فاضلاب به كشور عراق ، احداث نيروگاه گازي در عراق، احداث تصفيه‌خانه آب در سودان(جبل‌اوليا و عطبره)، احداث پل معلق در سوريه، احداث بيمارستان و مجموعه ورزشي در كشور عراق، احداث خط مونتاژ سمند در سنگال، طراحي و ساخت 10 دستگاه سيلوي بتني در كشور سوريه، احداث خط انتقال گاز ايران به ارمنستان، مجتمع تجاري و پارلمان در جيبوتي ، صادرات واگن به كوبا، اجراي طرح ايستگاه ذخيره‌سازي گاز در الجزاير و احداث كارخانه سيمان در ونزوئلا از جمله طرحهاي مهمي است كه تامين اعتبار آن به عهده بانك توسعه صادرات بوده است.
همچنين تامين اعتبار سه طرح صادرات ديگ بخار و پكيج تصفيه، اجراي طرح نصب مكانيكي واحد متانول و احداث پست و خطوط انتقال برق در آذربايجان از سوي بانك توسعه صادرات انجام شده است.
افتخارات بانك توسعه صادرات ايران
در مهر ماه سال 1388 همزمان با روز ملي صادرات، بانك توسعه صادرات ايران به پاس تلاش ها و فعاليتهاي گسترده خود در مسير رونق اقتصادي كشور به عنوان بانك نمونه حامي‌صادركنندگان كشور انتخاب گرديده و مفتخر به دريافت تنديس و لوح تقدير از رياست محترم جمهوري شده است.
اخذ رتبه اول طرح بانكداري شركتي در ارزيابي بانك مركزي ، دريافت استاندارد ايزو ۱۰۰۰۴ در ارزيابي موسسه ACSبريتانيا، مقام دوم وب سايت سازماني و رتبه اول سرمقاله نشريه در جشنواره روابط عمومي هاي كشور و رتبه 147 جهاني در نسبت بازده دارايي ها در ارزيابي نشريه Banker از جمله افتخارات اخير بانك توسعه صادرات است.
نگاهي به قراردادهاي منعقد شده بانك توسعه صادرات با سازمانها و نهادها در دوسال اخير
بانك توسعه صادرات به منظور حمايت هرچه بيشتر از صادركنندگان و فعالان اقتصادي و برحسب ضرورتهاي موردي به انعقاد قراردادهايي با سازمانها و برخي نهادها اقدام كرده است كه شماري از مهمترين اين قراردادها در ذيل ذكر مي شود:
اختصاص ۲ ميليارد دلار از منابع صندوق توسعه ملي براي بانك توسعه صادرات
با امضاي قرارداد ميان بانك توسعه صادرات و صندوق توسعه ملي مقرر شد ۲ميليارد دلار براي حمايت از صادركنندگان در اختيار اين بانك قرار گيرد . فرصت هاي شغلي ايجاد شده در چارچوب اين تعداد از پروژه هاي تامين مالي شده توسط صندوق ملي از طريق بانك توسعه چهار هزار و ۷۷۸ مورد بوده است. اين قرارداد در سال ۹۲ نيز براساس قانون بودجه همراه با منابع جديدي از محل صندوق ياد شده منعقد خواهد شد.
امضاي تفاهم نامه با صندوق توسعه بين المللي اوپك
بانك توسعه صادرات يادداشت تفاهم همكاري با صندوق توسعه بين المللي اوپك براي تامين مالي اجراي پروژه ها در كشورهاي كمتر توسعه يافته امضاء كرده است.بانك توسعه صادرات ايران در اين يادداشت تفاهم آمادگي خود را براي مشاركت در تامين مالي طرح هاي اجرايي با حضور پيمانكاران ايراني در كشورهاي بهره مند از كمك هاي مالي صندوق اعلام کرده است. هدف از امضاي اين يادداشت تفاهم، انجام پروژه هاي اولويت دار توسعه اي و زيربنايي در كشورهاي هدف به شيوه تامين مالي مشترك است.
حمايت از صادرات دانش بنيان
بانك توسعه صادرات براي حمايت از صادرات شركت هاي دانش بنيان در سالهاي قبل با همكاري دانشگاه شريف، صندوق پژوهش و فناوري توسعه صادرات شريف را تاسيس كرده بود و براساس اين قرارداد طرحي را تصويب کرد که براساس آن مبلغ يکصد ميليارد ريال جهت حمايت ازشرکت – هاي دانش بنيان در اختيار صندوق پژوهش و فناوري توسعه صادرات شريف قرار مي گيرد.
۱۰۰۰ ميليارد ريال براي توسعه صادرات محصولات كشاورزي
با امضاي تفاهم نامه همكاري بين بانك توسعه صادرات و اتحاديه ملي محصولات كشاورزي ايران، بانک توسعه صادرات ايران، 1000 ميليارد ريال براي حمايت از صادرات محصولات کشاورزي ايران اختصاص داد. برخي از كشورها، زمين و آب و هواي مساعدي دارند اما علم و دانش و تجهيزات كشاورزي آن‌را ندارند لذا در قالب صدور خدمات فني و مهندسي اين امكان وجود دارد كه فعالان عرصه كشاورزي نيز به اين سمت روي آورند و از تسهيلات بانك توسعه صادرات بهره مند شوند. اين تفاهم نامه با سه هدف، حضور موثر در بازارهاي جهاني، حمايت از سرمايه گذاري صادراتي و ايجاد و تثبيت اشتغال در بخش كشاورزي به امضاء و توافق طرفين رسيده است.
امضاي تفاهم نامه با صادركنندگان طلا و جواهر
به موجب تفاهم‌نامه‌اي ميان بانك توسعه صادرات ايران و اتحاديه توليدكنندگان و صادركنندگان صنعت طلا، جواهر، نقره و سنگ‌هاي قيمتي، توليدکنندگان و صادرکنندگان اين صنعت مي توانند با معرفي‌نامه اتحاديه از تسهيلات بانک توسعه صادرات ايران استفاده کنند. اعضاي اتحاديه مي توانند براي واردات مواد اوليه از تسهيلات بانك توسعه صادرات ايران استفاده كنند تا سهم بيشتري از بازار جهاني را به‌دست آورند.
تفاهم نامه همكاري بانك توسعه صادرات و معاونت صنايع دستي
با امضاي تفاهم نامه همكاري ميان بانک توسعه صادرات ايران و معاونت صنايع دستي ، اين بانك براي توسعه صادرات صنايع دستي و گسترش صنعت توريسم و گردشگري به صادرکنندگان صنايع دستي، تسهيلات ريالي و ارزي پرداخت مي کند.به موجب اين تفاهم نامه معاونت مذكور درخواست هاي شركت ها و اشخاص حقوقي را پس از احراز صلاحيت متقاضيان به شعبه اي از بانك توسعه صادرات ايران معرفي نموده تا بر اساس ضوابط به درخواست آنها رسيدگي شود.
بانكداري شركتي رويكردي جديد در مسير افزايش خدمات به صادركنندگان
بانكداري شركتى را مي توان به عنوان نمونه اي از مدل كسب و كار دهه هاي اخير دانست كه براي بانك ها مزيت رقابتي ايجاد كرده است.
بانك توسعه صادرات يكي از موسسات مالي پيشرو در داخل كشور اخيرا مدلي از بانكداري شركتي ارائه داد كه از سوی کميته داوران بيست و سومين همايش سالانه سياست های پولی و ارزی، حائز رتبه اول در زمينه شناسايی و گروه بندی مشتريان شرکتی شد.
مدل ارائه شده بانك توسعه صادرات مبتني بر چارچوبهاي علمي بوده و در آن متغيرها و عوامل اقتصادي نقش كليدي ايفا مي كنند كه اين امر از دلايل عمده انتخاب از سوي كميته داوران است.
اين مدل در نظر دارد اهميت معيار و شاخص‌هايي چون حجم معاملات، خطوط اعتباري، نرخ رشد معاملات، حجم كل كسب و كار را از نگاه بانك توسعه صادرات بررسي نموده و با توجه به اولويت بندي ارائه شده، مشتريان شركتي بانك توسعه صادرات را طبقه بندي كند.
در خرداد سال ۱۳۹۲ مديرعامل و اعضاي هيات مديره بانك توسعه صادرات ، بر ضرورت تغيير رويكردهاي كلاسيك بانكي و حركت به سوي بانكداري شركتي تاكيد كردند و تنوع بخشي به خدمات را درچارچوب اين رويكرد ضروري مي دانند.
كلام آخر
بانك توسعه صادرات با بهره گيري از توان نيروي متخصص خود و با بهره مندي از نزديك به ۴۰ شعبه در سراسر كشور بعنوان يكي از اركان خلق حماسه اقتصادي در چارچوب اقتصاد مقاومتي مورد تاكيد رهبر معظم انقلاب چشم اندازي روشن در عرصه صادرات پيش رو دارد.
اين روند بانك توسعه صادرات را به تکيه گاهي مطمئن تر از گذشته براي صادرکنندگان ايراني تبديل كرده شود و زمينه را براي كسب جايگاه اگزيم بانک برتر منطقه خاورميانه و شمال آفريقا فراهم مي سازد.
گرچه تحقيقات مختلف نشان داده بانك توسعه صادرات ايران، در مقايسه با بانك هاي كه به طور تخصصي به تامين مالي صادرات و واردات مي پردازند از مزاياي نسبي خوبي برخوردار است اما هنوز براي تامين منابع خود و افزايش سرمايه با موانعي مواجه است كه توجه بيش از پيش مقامات اقتصادي دولت و مجلس را مي طلبد.
از طرف ديگر يكي از مشكلاتي كه صادركنندگان با آن مواجهند قوانين و ضوابط تعيين شده براي بانك توسعه صادرات است كه در قانون هيچ تفاوتي براي بانكهاي تجاري و تخصصي وجود ندارد و لازم است اين مهم مورد توجه و بازنگري مجدد قانونگذاران پولي و بانكي واقع شود.
