بانکی دات آی آر: گرچه سنگین شدن سایه برخی ریسک‌های بنیادی و به اصطلاح غیر سیستماتیک تاثیرگذار بر عملکرد مالی شرکت‌ها و صنایع بورسی در ایجاد این افت و دست کشیدن صاحبان نقدینگی از سهامداری آنها بی تاثیر نبوده اما در ابعاد وسیع تر وجود ریسک‌های سیستماتیک در حوزه اقتصاد سیاسی ایران باعث شده است تا دورنمای مبهم و سردرگمی از چشم انداز اقتصاد کشور در برابر چشمان سرمایه گذاران ترسیم شود.
به گزارش تابناک، بازار سرمایه در گیر و دار روزهایی است که برای جلب اعتماد دوباره سهامداران با بیم و امید به آینده چشم دوخته است. گرچه بورس تهران طی چند روز اخیر معاملاتی با نوسان گرفتن دوباره قیمت سهام به لطف میان داری حقوقی ها روبرو است اما از حال و روز حجم و ارزش معاملات روزانه بورس تهران نشان از تداوم رکود نسبی در بورس دارد.
از دی ماه سال گذشته و همزمان با آغاز رکود فزاینده در تالار شیشه ای تا به امروز ارزش کل معاملات بازار سرمایه ایران از ۵۰۰ هزار میلیارد تومان به حدود ۲۹۰ هزار میلیارد تومان کاهش یافته که این یعنی تبخیر نزدیک به نیمی از ارزش بورس ایران.
گرچه سنگین شدن سایه برخی ریسک‌های بنیادی و به اصطلاح غیر سیستماتیک تاثیرگذار بر عملکرد مالی شرکت‌ها و صنایع بورسی در ایجاد این افت و دست کشیدن صاحبان نقدینگی از سهامداری آنها بی تاثیر نبوده اما در ابعاد وسیع تر وجود ریسک‌های سیستماتیک در حوزه اقتصاد سیاسی ایران باعث شده است تا دورنمای مبهم و سردرگمی از چشم انداز اقتصاد کشور در برابر چشمان سرمایه گذاران ترسیم شود.
سیاست‌های ریاضتی دولت در کاهش تورم آن هم به هر قیمتی، به عنوان یکی از اصلی ترین وعده رئیس جمهور روحانی پس از گذشت یک سال و نیم از روی کار آمدن دولت یازدهم و در عین حال رکود سرتاسری در اقتصاد یکی از متغییرهای اقتصادی است که سرمایه گذاران را برای یافتن زمان طلوع دوباره رونق در تولید دچار ابهام کرده است.
با این همه، آنچه که اقتصاد سیاسی ایران را در تحلیل‌ها به یک نقطه مشترک وصل می کند، موضوع مذاکرات پیچیده و فرسایشی هسته ای کشور با شش قدرت جهان است؛ موضوعی که بیش از آنکه برای سیاست مداران و قدرت نمایی آنها در حوزه بین الملل اهمیت داشته باشد، برای اقتصاد ایران به یک دغدغه تبدیل شده است. ژرفای اقتصاد سنتی ایران که گاهی به بازار آزاد هم نظر دارد، آنچنان محدود و کوچک باقیمانده که با تحریم ها و محدود شدن بازارهای واردات محور آن به شدت لاغر می شود.
دولت به استقراض پول از بانک مرکزی روی می‌آورد؟
سید محمد سادات کارشناس ارشد اقتصاد سیاسی ایران در این ارتباط معتقد است: دولت در مواجه با موج عظیمی از نقدینگی افسار گسیخته و تورم بی مهابا چاره ای جز به کار گیری سیاست‌های انقباضی و جلوگیری از چاپ پول نداشت، چرا که در غیر این صورت، تورم ۴۵ درصدی گریبان مردم را بیش از پیش می‌فشرد. با این همه، به دلیل کاهش درآمدهای نفتی و کسری در دخل و خرج کشور انتظار می‌رود برای ایجاد رونق در بخشی از صنایع واسطه ای و تولید کننده مواد غذایی ، دولت به استقراض پول از بانک مرکزی و یا حتی چاپ اسکناس روی آورد.
وی از دورنمای گفتگوهای هسته ایران و تاثیر آن بر اقتصاد سیاسی کشور نیز سخن گفت و افزود: پیش بینی ها نشان می دهد که در موضوع هسته ای به طور مشخص هر دو طرف به سمت تفاهم پیش می روند و انتظار می رود بر سر کلیات گفتگوها تا قبل از اسفند ماه امسال به توافق جمعی برسند. در عین حال، بررسی ها نشان می دهد که امکان توافق سیاسی ایران با غرب حتی در نیمه فروردین ماه سال آینده نیز وجود دارد تا به این ترتیب در موعد تعیین شده تیرماه توافق فنی میان دو طرف صورت گیرد.
این کارشناس بازار سرمایه، بهبود مناسبات سیاسی و به تبع آن تسهیل نقل و انتقال ارز را یکی از اهرم‌های اصلی در ایجاد رونق در اقتصاد ایران عنوان کرد و افزود: هم اکنون منابع پولی سرشاری در پشت مرزهای ایران درانتظار ورود به کشور است که شاید حجم آن بیش از ۳ برابر کل ذخایر ارزی دولت باشد. جدای از اینکه تا چه حد ظرفیت‌های داخلی توانایی جذب این منابع در چرخه تولید کالاهای واسطه ای را دارد اما هم اکنون سرمایه گذارانی هستند که برای سرازیر کردن سرمایه خود از ۱۰۰ میلیون دلار تا ۴ میلیارد دلار به ایران لحظه شماری می کنند.
وی با بیان اینکه نگرانی از بابت افت قیمت جهانی نفت برای اقتصاد ایران وجود ندارد، عنوان کرد: منابعی در زمینه های مختلف از جمله گردشگری و یا خصوصی سازی اموال دولتی و صنعتی وجود دارد که می توانند جالی خالی درآمد های نفتی و ارزی کشور را پر کنند، این در حالی است که در صورت سنگین تر شدن سایه تحریم‌ها نیز در لایه های مختلف منابعی دیده شده می تواند در سطوحی امن تر کشور را مدیریت کند.
دلیل سکوت رئیس جدید بورس چیست؟
سادات با انتقاد از رویکرد سفته بازانه و کوتاه مدت شرکت‌های سرمایه گذاری و حقوقی های بازار سهام ، عنوان کرد: متاسفانه بازیگران اصلی بازار سرمایه این روزها نوسانگیر شده‌اند و با این رویکرد فشار روانی بر دولت ایجاد کرده‌اند.
حمایت از بازار سهام با تزریق ۲۰۰ میلیارد تومان تنها در یک هفته باعث برگشت ۱۸۰ درجه ای آن به سمت مدار صعودی خواهد شد، یعنی آوردن روزانه ۳۰ تا ۴۰ میلیارد تومان نقدینگی. اما معلوم نیست در شرایطی که دولت با کسری بودجه مواجحه است چرا حقوقی ها از این بازار حمایت چندانی نمی کنند.
وی ضمن انتقاد از توقف طولانی مدت نماد معاملاتی شرکت‌ها در بورس تهران به تداوم سکوت رئیس جدید سازمان بورس اشاره کرد و افزود: در حالی که حدود ۶۰ روز از جابه جایی روسای عالی ترین مقام ناظر بر بازار سرمایه سپری می شود اما هیچ حرف دلگرم کننده‌ای از زبان رئیس جدید برای مردمی که تا این روزها با شرایط نامساعدی در بازار مواجه شده‌اند، شنیده نشده است. دلیل این سکوت چیست ؟ رفتار رئیس بورس به گونه ای است که انگار هیچ کس در راس مدیریت متولی بازار سرمایه نیست.
