بانکی دات آی آر: پیش از برجام و حتی مدتی پس از آن، انتظارات از گسترش فعالیت‌های بانک‌های ایرانی در ابعاد و بخش‌های مختلف از جمله برقراری ارتباطات با بانک‌های خارجی، حضور بانک‌های خارجی در ایران، ایجاد بانک‌ها و دفاتر مشترک میان بانک‌های ایرانی و خارجی، توسعه فناوری‌های جدید و به‌روز بانکی، استفاده از سوئیفت در ابعاد وسیع و غیره شدت گرفته بود.
اما پس از گذشت مدتی و مشخص شدن مشکلات و مسائل متعدد در برقراری ارتباطات این انتظارات رنگ و روی خود را باخت و تنها به بازگشایی شعب مسدود شده قبلی بانک‌های ایرانی در برخی از کشورها، جلسات چندجانبه بانکی، برقراری سوئیفت بدون استفاده از ارز دلار و غیره محدود شد.
ولی این بار برخی از منابع و رسانه‌های خارجی خبر می‌دهند که برخی از بانک‌های خارجی هرچند انگشت‌شمار و تعدادی از شرکت‌های بین‌المللی فعال در بخش‌های الکترونیکی و کارت‌های بانکی رایزنی‌هایی را با ایران به انجام رسانده و یا آغاز کرده‌اند و به دنبال برقراری ارتباطات هستند. البته همین منابع می‌گویند که این شرکت‌ها و بانک‌ها در حال بررسی بیشتر شرایط و فضا هستند و اقدام عملیاتی آن آغاز نشده است.
چراغ سبز بانک مرکزی به خارجیان
برخی از شرکت‌های پرداخت الکترونیکی بین‌المللی رایزنی‌هایی را با بانک مرکزی ایران آغاز کرده‌اند و بانک مرکزی ایران هم چراغ سبز را به آن‌ها نشان داده، البته به دلیل شرایط خاص سیاسی بین‌المللی برخی از تحلیلگران داخلی هشدار می‌دهند که در برقراری ارتباط بانکی با این شرکت‌های خارجی باید جانب احتیاط از سوی بانک مرکزی ایران و بانک‌های ایرانی انجام شود تا اطلاعات بانکی ایران لو نرود.
در این زمینه پیش‌ازاین هم برقراری ارتباطات مطرح بود، اما بانک مرکزی به‌صورت علنی و آشکار از وجود چنین ارتباطی پرده‌برداری نکرده است. حال خبر می‌رسد که برخی از شرکت‌های بین‌المللی فعال در این بخش همچون مستر کارت، ویزا کارت، کردیت بیوروی ژاپن و یونیون پی چین در این زمینه تلاش‌هایی را آغاز کرده‌اند.
از سوی دیگر به نظر می‌رسد که گرایش ایران به همکاری با کشورهای آسیایی و یا کشورهایی که پیش از تحریم با ایران در برخی از بخش‌ها همکاری داشته‌اند، بیشتر است، گرچه برخی از بانک‌های غربی و اروپایی هم اقداماتی را انجام داده‌اند. به‌طوری‌که پیش‌ازاین بانک بین‌المللی رایفیسن اتریش برای ایجاد شعبه در ایران اعلام آمادگی کرده بود.
پیش‌ازاین هم بارها خبرهایی مبنی بر درخواست‌های ژاپنی‌ها و هندی‌ها برای ورود به بازار بانکی ایران و افتتاح بانک در ایران را شنیده‌ایم، ووری بانک کره جنوبی گویا دفتر نمایندگی در ایران ایجاد کرده و نشنال بانک قزاقستان تفاهم‌نامه‌ای را منعقد کرده است.
اتصال بانکی به چین و ژاپن
برخی از کارشناسان اقتصادی در کشورمان می‌گویند که سیستم‌های اتصال به شبکه‌های بانکی بین‌المللی از طریق کشورهای چین و ژاپن برای آغاز کار در این زمینه مناسب هستند، اما بازار آن‌ها در حد مستر کارت و ویزا کارت وسیع نیست. بانک‌های ما باید بتوانند به سیستم‌های فراگیر دنیا متصل شوند. البته طی روزهای اخیر اقداماتی برای پذیرش ایران از سوی مجامع بین‌المللی درباره امر مبارزه با پول‌شویی صورت گرفته که زمینه‌ساز برقراری ارتباط است.
به‌هرحال این روزها که بخش تولید و صادرات کشور به منابع مالی بزرگی نیاز دارد، اتصال شبکه‌های بانکی ایران به بانک‌های بین‌المللی اهمیت می‌یابد. حال فعالان اقتصادی‌مان در انتظار هستند که بانک‌های ایرانی بتوانند چنین ارتباطاتی را برقرار کنند.
جدیدترین گزارش موسسه سی پی آی سی نشان می‌دهد که چگونه برقراری مجدد ارتباط ایران با شبکه سوئیفت، ورود سرمایه از سوی بازیگران بین‌المللی به این ایران و ابتکار در گسترش پرداخت‌های غیر نقدی در حال کمک به رشد سالم بازار پرداخت‌ها در ایران است.
یک تحلیلگر مسائل بانکی می‌گوید: انتظار می‌رود برقراری مجدد ارتباط ایران با بانک‌های بین‌المللی و ارائه‌دهندگان کارت‌های الکترونیک در کنار تلاش دولت ایران برای گسترش پرداخت‌های الکترونیک، موجب توسعه بیشتر بازار کارت‌های الکترونیک در ایران شود.
حال با توجه به اینکه سیستم‌های بانکی به سمت پرداخت‌های الکترونیک پیش می‌رود تا جایی که چک‌های الکترونیکی جایگزین اسکناس و چک شده است، بازار کارت‌های الکترونیکی در ایران به سمت نوآوری‌های جدید است و بدون توجه به تحریم‌ها و مسائل جانبی و هشدارها در حال یافتن راهکارهایی برای توسعه این بخش از طریق ارتباطات بین‌المللی می‌گردد.
پیش‌ازاین هم مقامات بانک مرکزی اعلام کرده بودند که بعد از عملیاتی شدن برجام مکاتباتی با چهار شبکه پرداخت بین‌المللی یعنی ویزا، مستر، JBC ژاپن و cup چین است انجام شد؛ اما به دلیل آمریکایی بودن شرکت‌های ویزا و مستر کارت، محدودیت برای ورود آن‌ها به بازار ایران وجود دارد. اما طبق وعده مسئولان بانک مرکزی در نیمه اول امسال باید انتظار ورود نخستین کارت‌های بانکی بین‌المللی در ایران از نوع آسیایی آن را داشته باشیم.
منبع: مهر
