روستای زیبای سریزد جلوهگاه آثار تاریخی و ارگ باشکوهی است که از عهد ساسانی تاکنون مورد توجه بوده است.
به گزارش بانکی دات آی آر به نقل از ایسنا، این روستا واقع در شهرستان مهریز و ۳۰ کیلومتری جنوب یزد، قدمتی چند هزار ساله دارد و علاوه بر آثار تاریخی متعدد از جنبه دیگری نیز در منطقه شهرت دارد که همانا بهعلت وجود فرهنگ مهر و محبت میان ساکنین آن است و بدین لحاظ سریزد به روستای دوستی معروف است.
روستای سریزد بهعلت موقعیت طبیعی و تاریخی، باغها و مزارع سرسبز، قناتهای پرآب و بناهای تاریخی متعدد، از ویژگیهای جالب توجهی در حوزه گردشگری برخوردار است.
از مهمترین جاذبههای تاریخی و ارزشمند روستای سریزد میتوان به قلعه بزرگ سریزد که یکی از کهنترین و بزرگترین صندوق امانات بانکی ایران و جهان بوده است، اشاره کرد.
قدمت این قلعه تاریخی به حکومت ساسانیان (قرن ۳ تا ۷ میلادی) میرسد و قلعه بهمنظور ذخیرهسازی غلات و مواد غذایی بوده که در آن زمان از ارزش خاصی برخوردار بوده است و علاوهبر غلات، پول، طلا و زیورآلات روستائیان نیز در مواقع هجوم و غارت در این قلعه نگهداری میشده است.
گرداگرد این بنا را خندقی به عرض تقریبی شش متر و عمق بین سه تا چهار متر که نخستین لایه دفاعی قلعه محسوب میشده، محصور کرده است. البته قلعه دارای دو دیوار متحدالمرکز تو در تو با برج و باروهایی بلند و تسخیرناپذیر است که توسط این خندق محصور شده است.
همچنین قلعه دارای دو درب بوده است که یکی درب اصلی و دیگری درب پشتیبان قلعه بوده است. درب اصلی قلعه بهصورت متحرک بوده و بهوسیله طناب و قرقرههایی از سمت پائین به بالا باز و بسته میشده است. زمانی که درب اصلی بهوسیله دشمن شکسته میشد و دشمن به درون قلعه راه مییافت، درب دوم قلعه بسته میشده و در واقع نقش درب پشتیبانی قلعه را ایفا میکرده است.
قلعه سریزد دارای سه طبقه است که از خشت و گل ساخته شده و مصالح مورد استفاده در آن آجر و گچ بوده است و تزئیناتی نظیر کادربندی و شومینهسازی نیز در آن دیده میشود. در دو طرف نیز راهروها، اتاق های متعدد حجره مانندی است که هر کدام دارای درب و کلیدی مجزا به منظور ذخیرهسازی اشیای گرانبهای روستائیان بوده است.
این اثر با شماره ثبت ۱۰۸۴ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و هماکنون بیشتر قسمتهای قلعه مرمت شده است.
چاپارخانهای قدیمی متعلق به عهد ساسانیان، رباط کهنه آثاری از دوره سلجوقی و رباط نو از آثار دوره صفوی، بقایای دروازه شهر فرافر که دروازه جنوبی شهر بوده و دوره ساسانی برجا مانده است، مسجد جامع سریزد، بافت قدیمی روستا، حمام قدیمی محله حدان، آب انبارهای بسیار قدیمی و حسینیه نخل این روستا، از دیگر جاذبههای گردشگری این روستا بشمار میروند.
البته هماکنون امکانات تفریحی متعددی مانند موتورسواری در کویر، شترسواری، آفرود، رصد ستارگان در شب و روز و کالسکهسواری نیز در محوطه ارگ قدیم سری یزد برای مسافران و گردشگران فراهم شده است.
مردم روستای سریزد در اعیاد ملی و مذهبی بهویژه در ماههای رجب و شعبان همچنین ایام محرم و صفر آئینها و مراسم خاصی دارند که از آن جمله دو بیتیخوانی و برگزاری مراسم نخلگردانی را در سوگواریهای عاشورایی میتوان برشمرد.
سازهای رایج در موسیقی محلی روستا که در مراسم عزاداری هم نواخته میشود شامل طبل و سنج است و نوعی شروهخوانی یزدی نیز در هنگام برداشت محصولات باغی و جالیزی در این منطقه متداول است.
از غذاهای محلی و خوش طعم روستای سریزد میتوان به کوفته برنجی، کله جوش، اشکنه، قورمه، سوپ گندم، برنج و حلوای یزدی اشاره کرد. خشکه برخی میوهها مانند انار، سیب، زردآلو و هلو نیز مورد استفاده مردم روستا است.
قالیبافی از صنایعدستی معروف روستای سریزد است و از معروفترین سوغات این روستا نیز میتوان به انار و خشکبار اشاره کرد.
عمده محصول کشاورزی این روستا نیز انار است که به خارج از کشور صادر میشود.