وجه تسمیه آستارا
در مورد وجه تسمیه آستارا اختلاف نظر بسیاری وجود دارد و هر کدام از این نظریه‌ها طرفداران خود را دارد. یکی از رایج ترین گفته‌ها مبین رهیافت نام شهر از زبان تالشی آسته‌رو ، هوسته روو به معنی آهسته‌رو است.
به گزارش بانکی دات آی آر دربارهٔ نام این شهر گفته شده که در آغاز نیز آهسته‌رو بوده زیرا کاروانان و مسافران زمانی‌که به این منطقه مردابی ساحلی می‌رسیدند ناچار به حرکت آهسته‌تر می‌شدند. همان نام آسته‌رو یا هَسته‌رو تالشی به مرور تبدیل به آستارا شده‌است در عنبران محله مردم هنوز هم به این شهر اوستورو میگویند. نظریه دیگری که در این مورد وجود دارد اشاره دارد به کسب نام شهر از ماهی خاویاری آسترا که در قدیم در این منطقه بوفور صید می‌شد. این نظریه به دلیل وجود شهری با نام آستاراخان در جمهوری آذربایجان قوت میگیرد.
تاریخچه آستارا
آسْتارا، شهری کوچک در ساحل غربی دریای خزر و در شمالیترین نقطة استان گیلان و آخرین نقطة مرزی ایران و شوروی، مرکز شهرستان آستارا (هـ م) و تابع استان گیلان با 908‘25 نفر جمعیت (سرشماری 1356ش) و ْ48 و َ51 و ً35 طول شرقی و ْ38 و َ26 و ً25 عرض شمالی. این شهر از نظر جغرافیایی بر سر سه راه قرار گرفته است: راه جنوبی آن از کنار دریای خزر به بندر انزلی و راه شمالی آن از کنارة همین دریا به ارّان که روسها آن را آذربایجان شوروی خواندهاند، کشیده شده است. راه غربی آن که از گردنه حیران میگذرد، به اردبیل میرسد. آستارا از شرق به دریای خزر، از شمال به آستارای شوروی، از غرب به شهرستان اردبیل و از جنوب به منطقه طالشنشین گرگانرود محدود است. رود آستارا که از کنار راه شوسه آستارا ـ اردبیل میگذرد، آستارای ایران را از آستارای شوروی جدا میسازد. آستارا در اراضی هموار ساحلی واقع است و سطح آن در حدود 28 متر از سطح دریای آزاد پایینتر است. فاصله آن تا رشت، مرکز استان، 190 و تا تهران 540 کمـ است. زبان اصلی اهالی ترکی و احیاناً طالشی است.
تقسیمات کشوری
آستارا به‌موجب قانون تقسیمات کشوری سال ۱۳۱۶ خورشیدی، یکی از شهرهای شهرستان اردبیل در شرق استان آذربایجان شرقی بود که از خرداد سال ۱۳۳۹ خورشیدی، به استان گیلان ملحق گردید. جمعیت آن بر اساس سرشماری سال ۱۳۵۵ خورشیدی، ۳۵٬۹۴۵ نفر بوده و طبق بر آورد سال ۱۳۶۳ خورشیدی، به ۴۳٬۸۶۴ نفر رسیده و در حال حاظر نزدیک به ۱۰۰٬۰۰۰ نفر می‌باشد.
نقاط دیدنی
آستارااز محل‌های دیدنی در سطح شهرستان آستارا می‌توان از آبشار کوته کومه که به فاصله سه و نیم ساعت پیاده روی از روستای کوته کومه در شهرک لوندیل آستارا واقع شده‌است، گردنه حیران، دریاچه استیل، روستای میاکومی، آب گرم علی داشی، آب گرم کوته کومه نام برد. همین طور ساحل زیبای شهر استارا از دیدنی ترین نقاط شهر است.بازار های معروف آستارا هم هرساله حجم عظیمی از مشتاقان خرید را به خود جلب می کند.
اماکن تاریخی آستارا
از اماکن تاریخی شهرستان آستارا می‌توان به بقعه شیخ تاج الدین محمود خیوی در لمیر محله (مابین عنبران محله و ویرمونی)، قلعه شیندان (همان صخره بزرگ واقع در خاک جمهوری آذربایجان، بالای روستای ونه بین و مشرف به تونل اردبیل آستارا)، قبرستان قدیمی ونه بین که در بالای دهکده توریستی حیران بر سر راه فرعی نمین واقع است، قبرستان قدیمی دهکده گنج کشی از آبادیهای نزدیک حیران، بقعه پیر قطب الدین نزدیک دهکده باغچه سرا، بقعه سیدابراهیم و سیدقاسم که گفته می‌شود پسران امام موسی کاظم در د هکده کان رود اشاره کرد.
