تورم ، ایران چک های 100 تومانی را راهی بازار کرد

ایران چک های بانک مرکزی از سال ۸۶ وارد چرخه اقتصادی کشور شدند و از همان روزهای صدور حاشیه های برای نظام مالی و پولی کشور ایجاد کردند که تا امروز نیز ادامه دار شده است. سياست انتشار ايران چك‌هاي بانك مركزي نخستين بار در زمان مديريت طهماسب مظاهری و با هدف جلوگيري از توليد ايران چك‌هاي بدون پشتوانه بانك‌هاي كشور طراحي و از سال 86 اجرا شد.
شفاف: ایران چک های بانک مرکزی از سال ۸۶ وارد چرخه اقتصادی کشور شدند و از همان روزهای صدور حاشیه های برای نظام مالی و پولی کشور ایجاد کردند که تا امروز نیز ادامه دار شده است.

سياست انتشار ايران چك‌هاي بانك مركزي نخستين بار در زمان مديريت طهماسب مظاهری و با هدف جلوگيري از توليد ايران چك‌هاي بدون پشتوانه بانك‌هاي كشور طراحي و از سال 86 اجرا شد.

بانك مركزي كه در آن روزها ايران چكهاي بانك ها را يكي از عوامل تورم افسار گسيخته 3 سال گذشته مي دانست ، حدود 13‌هزار ميليارد تومان از ايران چك‌هاي بانك‌ها را جمع‌آوري كرد و ايران چك هاي بانك مركزي را جايگزين آنها كرد.

بعد از آن بود که زمزمه های حذف ۳ صفر از پول ملی روی خط رسانه ها رفت و در همین راستا نیز بنا به دستور رئيس دولت نهم اقداماتي از جمله توليد ايران چكهاي ۵۰ و ۱۰۰ هزار توماني كه سه صفر آن حذف شده است ،صورت گرفت و هزینه های زیادی برای چاپ این ایران چک های جدید به نظام پولی کشور تحمیل شد.

هنوز اما مدت زمان زیا ی از ورود ایران چک های بدون صفر نگذشته بود که محمود بهمني ، رئیس آن روزهای بانک مرکزی اعلام كرد: با انشار اسكناس‌هاي 10هزار توماني و درشت كه تا پايان خرداد در اختيار مردم قرار مي‌گيرد، چك‌هاي بانكي به مرور از رده خارج خواهد شد.

به این ترتیب بود که با گذشت چند سال، بانك مركزي بعد از ميلياردها تومان هزينه به حرف منتقدان اقتصادی ایران چک رسيد كه معتقد بودند، ايران چك ها مي توانند ابزار بسيار مفيدي براي پولشويي و پولشويان باشند و بايد فكري براي آن كرد!و هزينه هاي تعويض ايران چك هاي بانك ها با ايران چك هاي بانك مركزي وهمچنين هزينه بالاي توليد ايران چك ها نيز در اين ميان ناديده گرفته شد و به این ترتیب بود که قرار شد، ایران چک 100 هزار تومانی از چرخه بازار حذف شود.

در آخر هم نتیجه این بحث و جدل ها این شد که در سال 91 رئیس مجلس شورای اسلامی با استناد به بررسی‌های هیئت تطبیق مصوبات دولت با قوانین، انتشار “ایران چک” از سوی بانک مرکزی را ممنوع اعلام کرد اما دولت آنها را ازچرخه خارج نکرد.

حالا اما در دولت جدید نیزدر حالیکه کش مکش ها بر سر بودن یا نبودن ایران چک ها ادامه داشت دیروز اعلام شد ایران چک های 100 تومانی وارد بازار شده اند.

موافقان انتشار ایران چک های ۱۰۰ تومانی اما معتقدند، انتشار چك پول عليرغم اينكه حجم پول در گردش را بالا مي‌برد اما در مجموع نقد شوندگي شبه پول از اسكناس كمتر است؛ بنابراين بانك مركزي براي تعديل آثار رواني به جاي اسكناس شبه پول چاپ مي‌كند و اين مساله باعث خواهد شد كه در حساب‌هاي بانك مركزي نيز حجم پول در گردش بالا نرود.

برخي‌ دیگر نيز معتقدند كه اسكناس در مقايسه با شبه پول از درجه نقد شوندگي بالاتري برخوردار است؛ بنابراين چاپ اسكناس درشت در شرايط فعلي مي‌تواند تورم موجود را تشديد كند.

مخالفان اما می گویند، ایران چک های درشت باعث بالا رفتن حجم نقدینگی در کشور خواهند شد.

در هر حال ، مسئولان بانك مركزي اعلام كرده‌اند كه با انتشار مجدد ايران‌ چك 100 هزار توماني با توجه به اينكه بانك مركزي به هر ميزان كه ايران‌چك يك ميليون ريالي منتشر مي‌كند، به همان ميزان اسكناس يا ايران‌چك فرسوده از جريان خارج خواهد كرد، بازنشر آن تاثيري بر حجم نقدينگي ‌درجريان نخواهد داشت.

گفتنی است، در حال حاضر بخش بزرگي از مبادلات نقدي در كشور از طريق ايران چك‌هاي 50 هزار توماني انجام مي‌شود كه با ورود چك پول‌هاي جديد 100‌هزار توماني به بازار، بخشي از مبادلات نقدي به آنها منتقل خواهد شد. اين در حالي است كه ارزش ايران چك‌هاي 50 هزار‌توماني در چند سال اخير به دليل تورم بالا كاهش يافته است.

هم اكنون حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد مبادلات پولي كشور با ايران چك ۵۰ هزار توماني صورت مي‌گيرد، در حاليكه سهم آن در تركيب پولي (فيزيكي) 4‌تا 5 درصد از 8ميليارد اسكناس است. براي مبادلات نقد در كشور، بيش از 371‌هزار ميليارد ريال اسكناس و مسكوك در جريان وجود دارد كه 190‌هزار ميلياردريال- حدود 51 درصد- ايران چك بانك مركزي است و از نظر تعداد 5 و چهار دهم درصد اسكناس‌هاي كشور را شامل مي‌شود. محمود احمدي دبيركل بانك مركزي در اين زمينه گفت: انتشار اسكناس درشت‌تر، باعث كاهش هزينه‌هاي توليد و انتشار اسكناس و مسكوك براي بانك مركزي خواهد شد و از طرف ديگر، مبادلات نقد براي مردم نيز آسان‌تر مي‌شود.

همچنين چند سال پيش بانك مركزي برنامه‌اي براي انتشار چك پول‌هاي درشت 200 هزار توماني نيز داشت و تعدادي از اين چك‌ها را هم چاپ كرده بود كه البته بعدها اين برنامه منتفي اعلام شد، در اصل اين بانك برنامه‌اي را در اين زمينه پيش بيني كرده بود و حتي براي اين منظور چك پول‌هاي جديد را نيز طراحي و تعدادي هم چاپ كرده بود.

در هر حال ایران چک های ۱۰۰ هزار تومانی حالا وارد بازار شده اند و باید منتظر ماند و دید ورود آنها به بازار چقدر در اقتصاد کشور تاثیر گذار خواهد بود.

اخبار منتخب بانکی دات آی آر:

=================