درآمد سرانه یکی از شاخص های اصلی تحلیل وضعیت کلان اقتصادی کشورهاست اما در کشورهایی مانند اعضای اوپک و ایران که وابسته به درآمد نفت هستند، بخشی از درآمد سرانه متاثر از نفت است. براساس برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا، ایران با درآمد سرانه نفتی ۱۱۴۴ دلار در ۱۰ ماهه نخست سال ۲۰۰۸ بین ۱۳ کشور عضو اوپک جایگاه دهم را داشته است و با درآمد۷۵ میلیارد دلاری بعد از عربستان و امارات در مقام سوم صادرکننده عضو اوپک است.
طبق برآورد نمادهای بین المللی درآمد سرانه ایران حدود ۳۸۰۰ دلار است که سهم ۱۱۴۴ دلاری درآمد سرانه نفتی ایران از کل درآمد سرانه حدود ۳۰درصد است. یعنی ۳۰ درصد درآمد سرانه ایران نفتی است.
برآوردهای درآمد سرانه به قیمت ثابت سال ۷۶ نیز نشان می دهد سهم درآمد سرانه ایران در کل اقتصاد نیز به قیمت ثابت سال ۱۳۷۶ حدود ۶۰۲ هزار تومان بوده و با رشد متوسط ۹/۰- درصد به صورت سالانه در سال های ۸۱-۵۷ به حدود ۵۴۱ هزار تومان در سال ۸۱ رسید. اما در سال های ۸۱ تا ۸۷ با افزایش درآمد نفت و کنترل جمعیت درآمد سرانه با توجه به رشد تولید ناخالص داخلی به حدود ۶۰۰ هزار تومان به قیمت ثابت سال ۷۶ رسیده است که هنوز از درآمد سرانه ۸۲۰ هزار تومانی سال ۵۶ به قیمت ثابت سال ۷۶ کمتر است.
اما از نظر اسمی و به نرخ جاری دلار، درآمد سرانه رو به افزایش بوده است. بر اساس برآورد نهادهای بین المللی در حال حاضر تولید ناخالص داخلی ایران در حد تخمین حدود ۲۹۴ میلیارد دلار و تولید سرانه نیز حدود ۳۸۰۰ دلار است و براساس تئوری برابری قدرت خرید نیز تولید ناخالص داخلی ایران ۷۶۲ میلیارد دلار است. براساس تئوری برابری قدرت خرید نیز۱۱۷۰۰دلار برای تولید سرانه ایران برآورد شده و تخمین صورت گرفته است.
بر این اساس، می توان گفت با توجه به کاهش قدرت خرید دلار در سال های ۱۳۵۲ تا ۱۳۸۷ و تورم داخلی ایران و کاهش ارزش ریال در ۳۰ سال گذشته، باید بین درآمد سرانه ۱۲۰۰ دلاری سال ۵۲ و درآمد سرانه ۳۸۰۰ دلاری فعلی تفاوت قائل شد زیرا قدرت خرید دلار در سال ۸۷ با دلار سال ۵۲ متفاوت است.
در برآورد دیگری که براساس قیمت ثابت سال ۱۳۸۰ صورت گرفته، متوسط هزینه ناخالص خانوار شهری از ۳۲۸۸ هزار تومان در سال ۱۳۵۶ به ۳۰۱۹ هزار تومان در سال ۱۳۸۱ کاهش یافته است. اما در خانوارهای روستایی نیز متوسط هزینه ناخالص به قیمت ثابت سال ۱۳۸۰ از ۱۵۵۴ هزار تومان در سال ۱۳۵۶ به ۱۸۴۷ هزار تومان در سال ۸۱ افزایش یافته است.
ضریب جینی نیز از ۵۱۴/۰ در سال ۵۶ به ۴۲/۰ در سال ۸۱ رسیده است. میزان درآمد نفتی اعضای اوپک در این مدت عبارت است از: الجزایر ۶۴ میلیارد دلار، آنگولا ۶۲، اکوادور ۱۰، اندونزی ۵، ایران ۷۵، عراق ۵۴، کویت ۷۴، لیبی ۵۱، نیجریه ۶۳، قطر ۳۴، عربستان ۲۶۲، امارات ۸۴ ونزوئلا ۵۶ میلیارد دلار.
براساس این گزارش در میان اعضای اوپک قطر بیشترین درآمد سرانه نفتی را طی ۱۰ ماه نخست سال ۲۰۰۸ داشته است. درآمد سرانه نفتی این کشور بالغ بر ۳۴ هزار و ۵۴ دلار اعلام شده است. پس از این کشور کویت با ۲۸ هزار و ۶۲۳ دلار و امارات با ۱۸ هزار و ۱۶۹ دلار به ترتیب در رتبه های دوم و سوم جای گرفته اند. درآمد سرانه نفتی ایران نیز در این مدت یک هزار و ۱۴۴ دلار گزارش شده است.
میزان درآمد سرانه نفتی سایر کشورها به ترتیب عبارت است از: عربستان ۹ هزار و ۳۲۲ دلار، لیبی هشت هزار و ۲۶۰ دلار، آنگولا چهار هزار و ۹۶۹ دلار، ونزوئلا دو هزار و ۱۰۵ دلار، عراق یک هزار و ۹۳۲ دلار، الجزایر یک هزار و ۸۸۶ دلار، اکوادور ۷۰۳ دلار، نیجریه ۴۵۵ دلار و اندونزی ۲۰ دلار. درآمد سرانه نفتی ایران در سال گذشته میلادی بالغ بر ۸۷۳ دلار اعلام شده بود.
منبع: روزنامه سرمایه
