بر اساس بخشنامه هاي بانک مرکزي رفع سوء اثر از چک هاي برگشتي اشخاص و مشمول شدن نسبت به مرور زمان به صورت هاي زير امکان پذير است:
۱- تامين موجودي:
صاحب حساب جاري مبلغ مندرج در متن چک برگشت داده شده را به حساب جاري خود واريز کرده و پس از دريافت مبلغ چک از سوي ذي نفع چک، بانک نسبت به رفع سو» اثر از آن بر اساس صورت حساب مشتري، اقدام مي کند.
۲- ارائه لاشه چک به شعبه:
صاحب حساب جاري يا وکيل قانوني وي پس از اخذ لاشه چک از ذي نفع براي رفع سو» اثر آن را به شعبه ارائه مي کند.
۳- ارائه رضايت نامه محضري ذي نفع چک به شعبه:
صاحب حساب جاري مبلغ را به ذي نفع پرداخت کرده اما لاشه چک (به دلايل مختلف از جمله مفقود شدن، به سرقت رفتن، سوختن و مواردي از اين دست) به شعبه تحويل نمي شود. در اين هنگام ذي نفع چک با حضور در دفترخانه اسناد رسمي نسبت به چک موردنظر رضايت خود را اعلام کرده و صاحب حساب جاري با ارائه رضايت نامه ممهور به مهر دفترخانه به بانک، درخواست رفع سو» اثر از چک مورد نظر مي کند.
۴- واريز مبلغ چک به حساب جاري و مسدود کردن آن به مدت دو سال:
چنانچه دسترسي به ذي نفع چک امکان پذير نبوده و صادرکننده چک قادر به ارائه لاشه چک يا رضايت نامه محضري ذي نفع به بانک نباشد، مشتري مي تواند معادل وجه چک يا چک هاي برگشتي را به حساب جاري خود واريز و از شعبه کتبا درخواست کند که مبلغ يا مبالغ واريزي به حساب براي پرداخت چک يا چک هاي برگشتي نزد شعبه مسدود شود و تا تعيين تکليف قطعي چک يا حداکثر به مدت ۲۴ ماه قابل برداشت نباشد. اين امر در صورتي که حساب جاري مشتري نزد شعبه مفتوح و از سوي مراجع قضايي مسدود نشده باشد، قابل انجام است.
۵- مشمول شدن نسبت به بخشنامه ۱۱ خرداد ۱۳۸۲
به منظور مساعدت به مشتريان بانک ها بخشنامه هاي طب، ۹۹۹ يازدهم خرداد۸۲، طب، ۲۳۰۰ بيست وششم بهمن ۱۳۸۴ و طب، ۲۶۰ بيست ودوم آذر ۱۳۸۵ به بانک ها ابلاغ شد.
بر اساس بخشنامه هاي مزبور اين امکان براي اشخاص حقيقي و حقوقي فراهم شد تا بدون ارائه مدرک مثبته و فقط بر مبناي مانده تعداد چک هاي برگشتي و با مرور زمان در صورت مشمول بودن نسبت به بخشنامه از خدمات بانکي نظير گشايش حساب جاري جديد و دريافت دسته چک جديد بهره مند شوند.
اهم مفاد بخشنامه طب، ۹۹۹ يازدهم خرداد ۸۲ درباره مدت نگهداري سوابق چک هاي برگشتي در بانک اطلاعات اين بانک به شرح زير است:
افراد داراي سابقه چک برگشتي – مدت نگهداري سوابق در بانک اطلاعاتي
يک فقره – شش ماه
دو فقره – يک سال
سه فقره – دو سال
چهار تا ۱۲ فقره – سه سال
۱۳ تا ۲۰ فقره – چهار سال
۲۱ تا ۵۰ فقره – هشت سال
۵۱ تا ۱۰۰ فقره – ۱۰ سال
۱۰۱ فقره و بيشتر – ۱۵ سال
براي آگاهي پيدا کردن مشتريان از سوابق چک هاي برگشتي موجود خود در بانک اطلاعاتي بانک مرکزي و چگونگي رفع سوءاثر از سوابق آن چک ها، کليه شعب بانک ها بر طبق بخشنامه هاي بانک مرکزي (بخشنامه طب، ۲۵۱۰ بيست وچهارم اسفند ۱۳۸۴ و طب، ۲۰۳ چهاردهم ارديبهشت ۱۳۸۴) موظف به ارائه صورت کامل تعداد و مشخصات چک هاي برگشتي (در کليه بانک هاي کشور) به مشتريان مورد نظر هستند.
توضيح ۱: زمان هاي توقف ياد شده در اين جدول از تاريخ آخرين چک محاسبه مي شود.
توضيح ۲: بانک ها در مورد افرادي که مشمول امتياز حذف سوابق از بانک اطلاعاتي به شرح جدول فوق بوده ليکن تاکنون به دليل تشابه مشخصات شناسنامه اي از آن سوابق رفع سو» اثر نشده باشد مي توانند نسبت به رفع سو» اثر از چک هاي برگشتي موجود در پرينت سوابق مشتري که مربوط به ساير شعب همان بانک يا بانک هاي ديگر است نيز اقدام کنند.
البته شعب بانک ها موظفند گواهينامه هاي پرداخت نکردن چک صادر شده را به مدت ۱۰ روز در شعبه نگهداري کنند و در صورتي که صاحبان حساب هاي جاري داراي چک برگشتي ظرف مدت ۱۰ روز از تاريخ صدور گواهينامه عدم پرداخت، حسن نيت خود را با تامين وجه چک برگشت شده در بانک يا ارائه رضايت نامه دارنده چک مزبور اثبات کند از ارسال اطلاعات مربوط به چک هاي برگشتي به بانک مرکزي خودداري کند.
منبع: سایت خبری پارسینه
