بانکی دات آی آر: بررسی لایه‌های مختلف بازار کار کشور نشان می‌دهد که علاوه بر بیکاران مطلق، بخشی از بازار نیز در خطر بیکاری قرار دارد. به‌بیان‌دیگر، به دلیل رکود، فعالیت واحدهای تولیدی با حداقل ظرفیت، ورشکستگی و مشکلات مربوط به نقدینگی و … باعث می‌شود تا همواره بخشی از بازار کار کشور به حالت نیمه فعال درآید.
هرچقدر شدت مشکلات اقتصادی و مسائل بنگاه‌ها بیشتر باشد، خطر ریزش نیروی کار نیز با تعداد بالاتر محتمل است. باوجوداینکه مرکز آمار ایران تعداد فعلی بیکاران کشور را ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر می‌داند، اما ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر نیز در شرایطی به کار اشتغال دارند که نه درآمد آن‌ها برای گذران زندگی کافی است و نه می‌توان آن‌ها را بیکار مطلق دانست.
نیمه تعطیل بودن بسیاری از واحدهای کوچک و بزرگ اقتصادی باعث شده تا هرلحظه بیم از دست رفتن هزاران شغل برود و حداقل درآمد بخشی از شاغلان نیمه بیکار کشور هم قطع شود. مرکز پژوهش‌های مجلس اخیرا دراین‌باره هشدار داده و به عقیده این مرکز، افراد دارای اشتغال ناقص درواقع نوع دیگری از بیکاران هستند که درآمد اندکی هم کسب می‌کنند.
خطر بیکاری ۲.۵ میلیون شاغل
نگاهی به جدیدترین تغییرات آماری در استان‌های مختلف کشور نشان می‌دهد که دستکم ۳.۴ تا ۲۱.۷ درصد اشتغال در استان‌های کشور در خطر نابودی قرار دارند. می‌توان گفت بالا بودن آمار اشتغال ناقص در استان‌ها باعث شده تا وزارت کار اعلام کند، دولت مهم‌ترین برنامه امسال خود در بخش اشتغال را تثبیت و حفظ موقعیت‌های شغلی فعلی قرار داده است.
کافی است اندکی بی‌توجهی و یا فشار مضاعف به واحدهای دچار بحران وارد شود تا ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر به تعداد بیکاران کشور افزوده شوند. در حال حاضر نیز اگر دولت نتواند از طریق اعمال سیاست‌هایی، شرایط بهبود وضعیت واحدهای دارای مشکل را فراهم کند، خطر ورشکستگی و افزایش آمار بیکاری وجود دارد.
آمارها نشان می‌دهند شرایط بازار کار کشور در تمام استان‌ها یکسان نیست و درحالی‌که برخی مناطق کشور از وضعیت مناسب‌تری در بازار کار برخوردار هستند، در نقاط دیگر اوضاع نامناسب‌تر بوده و مشاغل از پایداری کمتری برخوردارند.
ممکن است این وضعیت درنتیجه توزیع نامناسب امکانات و سرمایه‌گذاری‌ها در کشور، وضعیت برخورداری استان‌ها از مواهب طبیعی مانند معادن، نفت و گاز، موقعیت استراتژیک، دوری و نزدیکی به مرکز و مواردی مانند این مرتبط باشد. این مسائل باعث شده تا لرستان ارزان‌ترین بازار کار و بوشهر محکم‌ترین وضعیت اشتغال را داشته باشد.
لرستان ضعیف‌ترین و بوشهر قوی‌ترین بازار کار کشور
هم‌اکنون شرایط به‌گونه‌ای است که احتمال ریزش ناگهانی اشتغال در ۸ استان کشور به‌مراتب نسبت به سایر مناطق محتمل‌تر است و درحالی‌که در استان لرستان یک‌پنجم کل بازار کار (۲۱.۷ درصد) درخطر ریزش و نابودی قرار دارد، استان بوشهر به لحاظ پایداری بازار کار ۶.۳ برابر از لرستان بهتر بوده و تنها ۳.۴ درصد مشاغل به‌صورت ناقص وجود دارد و مابقی از شرایط مناسبی برخوردار است.
کارشناسان طبق تعریف اشتغال ناقص که می‌گوید نوعی از اشتغال است که فرد امکان فعالیت به میزان ۴۴ ساعت در هفته (میزان استاندارد) را ندارد و به دلیل شرایط بنگاه و بازار و …، این نوع اشتغال با درآمد کامل همراه نیست و شاغلان امکان تأمین مخارج خود را در اشتغال ناقص نخواهند داشت. حال در شرایطی که افراد با ساعات کار کامل، دارای مشکلات و مسائل متعدد معیشتی هستند، افراد دارای اشتغال ناقص و درآمد پایین قطعاً توان تأمین مخارج خود را ندارند.
به‌صورت کلی تا پایان سال ۹۴ که آخرین گزارش رسمی مرکز آمار ایران از بازار کار بوده، ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در کل کشور دارای اشتغال ناقص بوده‌اند که بیشترین تعداد آن‌ها در استان‌های اصفهان با ۱۶.۵ درصد، ایلام ۱۵.۴ درصد، خراسان شمالی ۲۰.۵ درصد، فارس ۱۵.۸ درصد، کرمانشاه ۱۵.۲ درصد، کهگیلویه و بویراحمد ۱۴.۷ درصد، گلستان ۲۰.۶ درصد و لرستان نیز با ۲۱.۷ درصد بوده‌اند.
وضعیت پایداری اشتغال در استان‌ها
به‌بیان‌دیگر استان‌های یاد شده دارای ضعیف‌ترین بازار کار کشور بوده و بیشترین تعداد افراد دارای اشتغال در معرض نابودی در این مناطق ساکن هستند. درعین‌حال، استان البرز با ۴.۷ درصد، اشتغال ناقص در کنار بوشهر با ۳.۴ درصد، تهران ۴.۸ درصد، سمنان ۶.۵ درصد و هرمزگان با ۵.۵ درصد؛ پایدارترین مشاغل کل بازار کار کشور را در خود جای‌داده‌اند.
۸.۱ درصد مشاغل موجود در استان آذربایجان شرقی، ۷.۶ درصد آذربایجان غربی، ۱۳ درصد در اردبیل، ۱۲.۹ درصد در چهارمحال و بختیاری، ۱۲.۷ درصد خراسان جنوبی، ۱۹.۱ درصد در خراسان رضوی، ۷.۳ درصد در خوزستان، ۹ درصد زنجان، ۹.۶ درصد در سیستان و بلوچستان، ۱۳.۲ درصد در قزوین، ۱۲ درصد قم، ۱۰ درصد کردستان، ۱۳.۵ درصد کرمان، ۱۳.۲ درصد در گیلان، ۱۲ درصد مازندران، ۹.۵ درصد مرکزی، ۱۲.۴ درصد همدان و ۷.۷ درصد نیز در یزد ناقص بوده و افراد از طریق این نوع اشتغال امکان کسب درآمد کافی برای تأمین مخارج زندگی را ندارند.
