بانکی دات آی آر: مسافران معمولا درباره رنگ گذرنامه‌شان اطلاعات و اختیارات ندارند. شما به عنوان مسافر نمی‌توانید عکس گذرنامه را مطابق میل‌تان بگیرید، نمی‌توانید به دلخواه متن مُهرخوردنش را بنویسید و حق انتخاب رنگش را هم ندارید. رنگ گذرنامه شما ارتباط مستقیمی با کشور محلِ زندگی‌تان دارد.
مجله بیزنس اینسایدر به تازگی درباره رنگ گذرنامهها تحقیقی کرده است. ما در اینجا متن این تحقیق را برای‌تان آورده‌ایم.
به نظر شما چرا جلد گذرنامهها به رنگ قرمز، آبی، سبز و سیاه است؟
معاون شرکت پاسپورت ایندکس می‌گوید: ” گذرنامهها در رنگ‌های مختلفی صادر می‌شوند بااین‌وجود رنگ اغلب گذرنامه‌های دنیا مشتقی از رنگ‌های آبی و قرمز است.”
هرنت بقوسیان می‌گوید: “مکان جغرافیایی، سیاست و حتی مذهب نقش مهمی در انتخاب رنگ گذرنامه برای کشورها ایفا می‌کنند و هیچ دستورالعمل خاصی برای ملت‌ها وجود ندارد.”
آنتونی فیلبین رییس بخش ارتباطات سازمان بین‌المللی هوانوردی کشوری، معتقد است که سایز، نوع نوشتار و جلد گذرنامه همگی استاندارد هستند و با هیچ یک از این‌ها نمی‌توان رنگ گذرنامه را توضیح داد.
پس ما از چه طریقی میتوانیم درباره رنگ گذرنامه‌مان اطلاعات به دست بیاوریم؟
بقوسیان معتقد است که رنگ گذرنامه مسئله‌ایی مربوط به هویت ملی است و فقط ار این راه میتوانیم درباره رنگ گذرنامهها اظهار نظر کنیم.
گذرنامه قرمز
مردم اتحادیه اروپا از گذرنامه‌های منطقه بورگاندوی فرانسه استفاده می‌کنند. کشورهای مختلفی(مثل ترکیه) هم نسبت به این گذرنامه اظهار علاقه‌مندی کرده‌اند برای همین منظور رنگِ گذرنامه‌شان را تغییر داده‌اند. اقتصاددان‌ها این تغیر رنگ گذرنامه را از ابزارهای برندسازی می‌دانند. گروه کشورهای عضو آند که متشکل از کشورهای بولیوی، کلمبیا، اکوادور و پرو است هم گذرنامه‌شان را به گذرنامه قرمز بورگاندویی تغییر داده‌اند.
گذرنامه آبی
بقوسیان به بیزنس اینسایدر می‌گوید: کشورهای حوزه کاراییب به طور معمول از رنگ آبی برای گذرنامه‌هایشان استفاده می‌کنند. مردم کشورهای برزیل، آرژانتین، پاراگوئه، اوروگوئه، همگی گذرنامه آبی دارند. در میان کشورهای این حوزه فقط کشور ونزوئلا به دلیل اینکه در ابتدا عضو گروه کشورهای آند بوده است هنوز پاسپورت قرمز دارد.
گذرنامه کشور آمریکا هم به خاطر هماهنگی با رنگ پرچم، در سال ۱۹۷۶ به رنگ آبی تیره درآمد. اما قبل از سال 76 چه رنگی داشت؟
بقوسیان می‌گوید بر اساس اسناد موجود در اداره گذرنامه، رنگ جلد گذرنامه آمریکا از سال 1930 تا 1970 سبز بوده است، در سال 1970 رنگ سبز به رنگ مشکی تغییر می‌کند و شش سال بعد برای همیشه آبی تیره می‌ماند.
گذرنامه سبز
“بیشتر کشورهای اسلامی از رنگ سبز برای گذرنامه استفاده می‌کنند، دلیلش هم مشخص است؛ رنگ سبز در مذهب‌شان تقدس دارد”، بقوسیان می‌گوید. جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا هم گذرنامه سبز دارند.
گذرنامه مشکی
رنگ‌های تیره، حتی آبی تیره و قرمز تیره، نشان‌دهنده رسمیت بیشتر است. جمهوری بوسنی و هرزگوین، زامبیا و نیوزیلند گذرنامه مشکی دارند. البته بهتر است اینجا یادآوری کنیم که رنگ مشکی در کشور نیوزیلند رنگ ملی شناخته می‌شود.
البته درباره رنگ گذرنامهها می‌توانید هر طور که دوست داشته باشید نتیجه‌گیری کنید اما قبل از آن بهتر است بدانید که رنگ گذرنامه خیلی بیشتر از تقسیمات جغرافیایی و سیاسی حرف برای گفتن دارد. بقوسیان می‌گوید: “ما فراموش کرده‌ایم که گذرنامه متعلق به مردم است. برای عده‌ای مانع و برای عده دیگر جواز سفر است.”
گذشته از این، درباره رنگ گذرنامهها نکته‌ایی وجود دارد. اینکه رنگ گذرنامه دو کشور مثل هم باشد دلیلی بر این نیست که هر دو کشور اختیارات سفر یکسانی دارند. به عنوان مثال آمریکا و سوریه هر دو یک رنگِ گذرنامه دارند، آبی؛ اما این کجا و آن کجا. گذرنامه سوریه یکی از پایین‌ترین رتبه‌های گذرنامه را در جهان دارد. به دلیل مسائل سیاسی، با داشتن گذرنامه سوریه و بدون ویزا، اجازه دارید فقط به 32 کشور دنیا سفر کنید. اما گذرنامه آمریکا یکی از سه گذرنامه برتر دنیا است.
“همه دولت‌ها خودشان می‌توانند رنگ گذرنامه را انتخاب کنند. اما متاسفانه تعداد خیلی کمی از دولت‌ها از اهمیت رنگ برای هویت فردی کشورشان مطلع هستند.”
بقوسیان در اینجا کشور نروژ را مثال می‌زند. نروژ به تازگی طراحی پاسپورتش را تغییر داده است و این تغییرات حاصل همه پرسی بوده که در کشور برگزار کرده. از نظر مردم نروژ پاسپورت نمادی از هویت ملی است و شخصیت مردم نروژ را نشان می‌دهد.
پاسپورت کنونی نروژ به گونه‌ای طراحی شده است که وقتی در تاریکی قرار بگیرد روشنایی‌های نروژ را مانند شب‌نما نشان می‌دهد.
گذرنامه ایالات متحده آمریکا هم قرار است به زودی تغییر کند. البته با توجه به سابقه زیادی که این کشور در تغییر رنگ گذرنامه دارد، این کار خیلی مورد تعجب و توجه نیست.
تهیه و ترجمه: سمیرا همتی
