خبرگزاری گردشگری ایران (گردش) گردشگری بعنوان یکی ازسریعترین بخشهای اقتصادی درحال رشد است. کشورهای پیشرو در این بعد از فعالیتهای اقتصادی، سالانه سهم عمده ای از درآمدهای ناشی از ورودگردشگران را به خود اختصاص می دهند.
در واقع نه تنها گردشگری بزرگترین صنعت دنیاست بلکه روزبه روز نیزدرحال رشداست ؛ به گونه ای که سازمان جهانی گردشگری پیش بینی می کند که درسال ۲۰۲۰ تعداد گردشگران بین المللی به بیش ازیک میلیارد وششصدمیلیون نفر خواهد رسید.
ایران به لحاظ جاذبه های گردشگری و تنوع آن دارای پتانسیل‌هار فراوانی است. از این رو اهمیت دارد از قابلیتهای خود در توسعه گردشگری استفاده کند. از جمله عواملی که می تواند صنعت گردشگری کشور را توسعه و بهبود بخشد، بکارگیری ابزارها و پارامترهای مؤثر بازاریابی است.
در این میان بازاریابی گردشگری اهمیت ویژه‌ای می یابد، زیرا اگر بازاریابی را فرایندی مدیریتی بدانیم، تمام فعالیتهای برنامه ریزی، تهیه محصولات گردشگری و جذب گردشگر نیازمند عملیات و فعالیتهای بازاریابی است. بازاریابی عبارت است از فعالیتهای ارزیابی بازار و نیازهای مشتریان آن بازار، همراه با ارزیابی خدمات، امکانات، هزینه های حصول به هدف و تسهیلاتی که رضایت مشتریان را در بر دارد.
این کار شامل برنامه های هدف گذاری شده بر گروه خاصی از مشتریان و ترغیب آنها به خرید یا استفاده از خدمات است. بازاریابی گردشگری به عنوان شناسایی و پیش بینی نیازهای گردشگران و فراهم کردن امکانات برای تأمین نیازها و مطلع ساختن آنان و ایجاد انگیزه بازدید در آنهاست. که این امر موجب تامین رضایت گردشگران و تحقق اهداف سازمانی خواهد شد. هدف گردشگران از سفر به نقاط گوناگون جهان بهره مندی از جاذبه هایی است که در مقاصد گردشگری نهفته است. به عبارتی وجود جاذبه ها در مقصد گردشگری است، که افراد را به سفر به مقاصد مختلف جذب می کند.
نقش تبلیغات در توسعه صنعت گردشگری
به طور کلی فراوانی مراکز تبلیغاتی و نداشتن سیستم واحد در تبلیغات و بازاریابی، یکی از موانع توسعه صنعت گردشگری محسوب می شود. تبلیغات به عنوان مهمترین ابزار موفقیت در زندگی افراد ، ایجاب می کند که این ابزار به عنوان شاخه‌های علمی، اجتماعی ، فرهنگی و ارتباطی به دقت مورد مطالعه قرار گیرد و با نگاهی علمی، هنری و کارشناسانه‌تر و تخصصی مورد استفاده قرار گیرد تا موفقیت و اهداف را به دنبال داشته باشد.
امروزه در صنعت گردشگری باید از تبلیغات به عنوان مهمترین ابزار بصورت حرفه‌ای استفاده کرد، زیرا موفقیت تبلیغ برای ارزش‌های فرهنگی و گردشگری کشور مبتنی بر درک صحیح و حرفه‌ای از تبلیغات و ارزش‌های آن است. زیرا تبلیغات حرفه‌ای می تواند به عنوان ابزار برنده‌ای برای پیشرفت اهداف فرهنگی در داخل و خارج مدنظر قرار گیرد. در غیر این صورت هدر دادن وقت، سرمایه و انرژی است.
برای فعالیتهای تبلیغاتی در صنعت گردشگری در دنیای امروز باید با این اعتقاد و ایمان به تبلیغات نگریسته شود که تبلیغات هزینه بر نبوده، بلکه نوعی سرمایه‌گذاری بنیادی و اصولی برای پیشبرد اهداف سازمانی و ملی است و در صورت اجرای صحیح و اصولی می‌تواند دستاوردهای ارزشمندی را به همراه داشته باشد. در این رابطه ، هدف و وظیفه تبلیغات افزایش ” بازاریابی و بازار افزایی” است و هرگونه بی‌توجهی و عدم بهره‌برداری صحیح از این ابزار، نه تنها عدم موفقیت را در پی داشته، بلکه موجبات عقب ماندن از رقابت‌ها و سبقت‌های بازاریابی گردشگری و در نهایت شکست و ورشکستگی در دنیای بازاریابی صحیح و اصولی در عرصه بین المللی را در پی خواهد داشت. توجه به انگیزه‌های گوناگون گردشگران، نشان دهنده آن است که سیاستگذاری تبلیغات جهانگردی را می‌توان در بخش (فرهنگی، تجاری، خدماتی ، اقتصادی ، ورزشی، زیست محیطی، طبیعت گردشگری، تحقیقات و … برنامه ریزی کرد. موضوع تبلیغات را می‌توان از چند دیدگاه مورد بررسی قرار داد از جمله:
• تبلیغات در سطح کلان و با تکیه بر سیاستگذاری‌های داخلی و خارجی
• تبلیغات در سطح فرد و بر اساس مسایل موضوعی
• تبلیغات در سطح کلان و بر اساس وسایل مختلف ارتباطی
• تبلیغات در سطح کلان و با بهره گیری از کمک‌های ارایه شده از سوی دولت
• تبلیغات در سطح کلان بر اساس نیازهای تجاری از سوی بخش خصوصی
پس باید به این نکته مهم توجه داشت که توسعه صنعت جهانگردی و تبلیغات در فرایندی مشخص؛ پیوند تنگاتنگی با یکدیگر دارند. زیرا صنعت جهانگردی در فرایند توسعه ، بخشی از ساختار تولید اقتصادی است که می تواند در کشورها باعث گسترش تولید و درآمد و در ایجاد اشتغال نقش مهم و اساسی داشته باشد.
صنعت گردشگری ، صنعت کم هزینه و زودبازده است. در این رابطه ، تبلیغات حرفه‌ای، عنصر لازم برای ایجاد شناخت در مخاطبان؛ نسبت به فرم‌ها و محتوای موضوع گردشگری و افزایش جذب گردشگران، سرمایه‌گذاری‌ها و ایجاد رفتارهای انگیزه‌بخش، بستگی به حجم فعالیتهای تبلیغاتی به صورت حرفه‌ای و با استفاده از آخرین شیوه‌‌های مدرن تبلیغاتی است. در بحث تبلیغات و پی‌آمدهای آن در صنعت جهانگردی در قالب‌های نوشتاری، دیداری، شنیداری و هر یک در مرحله‌ای از برنامه‌های جهانگردی تاثیرگذاری خاص خود را دارد. در زمینه افزایش جذب جهانگردان هر کشوری عموماً باید توانایی آن رییس برنامه‌ریزی و علاقه و نیاز آن کشور را به رشد و توسعه صنعت گردشگری بررسی کرده و بعد از آن راهبردهای برنامه‌ریزی شده و سپس راهبردهای به تصویب رسیده را به مورد اجرا گذارد. پس باید با پذیرش این اصل و با درک صحیح و آشنایی کامل از بازارهای هدف موارد زیر را در نظر داشت:
• تعیین اهداف تبلیغ
• پرهیز از سلیقه گرایی و طراحی شکل و محتوای گویا و رسا
• شناسایی رسانه‌های مناسب برای تبلیغات
• اختصاص بودجه کافی
• بکارگیری روش‌های بدیع و نو، همگام با ارزش‌ها و فن‌آوری روز
• شناسایی راه‌های رسیدن به تبلیغات اثر گذار
• بهره برداری درست و صحیح از کانون‌های تبلیغاتی پس از انتخاب آنها
پس قدر مسلم آن است که در دنیای امروز ، تلاش‌های تبلیغاتی و بازاریابی، به مراتب از تولید و فروش مهم‌تر است. لذا اگر کشوری از امکانات و جاذبههای گردشگری زیادی برخوردار باشد، ولی روش های معرفی این جاذبه‌ها و پتانسیل‌ها و عرضه آن به بازار هدف را در برنامه کلان خود قرار ندهد، به طور یقین موفق نخواهد بود. از سوی دیگر با توجه به مشکلات عدیده ای که در بعضی ازکشورها بر سر راه رشد و توسعه صنعت گردشگری و جذب گردشگران وجود دارد، نقش و اهمیت بکارگیری تبلیغات حرفه‌ای و مدرن و سرمایه‌گذاری‌های کلان در این رابطه بسیار نمایان‌تر می شود. برای نمونه این مشکلات می توان به طور مثال به پندارهای غلط گردشگران خارجی نسبت به ایران و مشکلات اداری مانند تهیه روادید، مشکلات گمرکی ، مشکلات بیمه جهانگردان و اموال آنان در کشور و همچنین مشکلات و ناهماهنگی بین دستگاههای فرهنگی و تبلیغی برای عرضه داشته‌ها و توانایی‌ها و جاذبههای گردشگری اشاره کرد.
پس می‌توان با توجه به مشکلات داخلی و خارجی که بعضاً به آنها اشاره شد، تهیه یک برنامه بازاریابی و تبلیغات جهانگردی و مشخص کردن اهداف و راهبردهای بازاریابی را به عنوان اولین و اساسی ترین گام در توسعه این صنعت عنوان کرد.
منبع: خبرگزاری میراث‌فرهنگی
منوچهر جهانیان (رییس دانشکده علوم گردشگری)
