آن دورها ، دورتر از شهرمان ، چند قدم مانده به نقطه صفر مرزي ، خاطره اي مانده در گذر ساليان سال ، آنجا که پدران وبرادرانمان سال هايي نه چندان دور در تقابل با دشمن داخلي وخارجي دفاع را الفباي مقاومت خود قرار دادند و گاه تا آنجا پيش مي رفتند که در بازار دادوستد جان خود را بر سرآرمانشان معامله مي کردند امروز حکايت غريبي به خود گرفته است ، “بانه ” را مي گويم ، شهري کوچک و نام آشنا در غرب استان کردستان .
براي رسيدن به شهر بايد مسير پر پيچ و خم جاده اي کوهستاني را پشت سر گذاشت ، اهالي منطقه مي گويند سال ها پيش اين جاده مملو از نيروهاي بسيجي و سپاهي جان برکف براي دفاع از ميهن اسلامي بود.
آنها سواره و پياده عزم شکست دشمن را داشتند، اما امروز بسيار متفاوت تراست. در اين جاده باريک و چشم نواز ، سپاهيان نامرئي دشمن برروي باربند ها و صندوق عقب خودرورهاي درحال عبور به داخل مرزها در حال پيش روي هستند .
انواع و اقسام خودروهاي شاسي بلند لندکروز ، تويوتا ، سي اف، جيب و… مملو از جنس قاچاق با سرعتي همچون باد در حال آمد و شد هستند تا حداکثر استفاده از زمان براي کسب منفعت را کنند.
با وجود يک پست بازرسي اصلي در مسير و چند پست فرعي، کسي نگران بازرسي نيست. فروشندگان شهر بانه دراين باره مي گويند: خودروهاي حمل بار ، قبل از رسيدن به تونل اصلي راه خود را از جاده هاي فرعي و لابلاي رشته کوه ها ادامه مي دهند و پس از آنکه چند کيلومتر از پست بازرسي دور شدند ، به جاده اصلي باز مي گردند .
مشاهده عبور انواع وانت هاي سفيد رنگ ازجاده هاي فرعي که به گفته مردم محلي بيشتر آنها نوشيدنيهاي غيرمجاز وارد مي کنند ، و يا حرکت خودروهاي بدون شماره و متوقف شدن برخي خودروها توسط ماموران نيروي انتظامي براي مردم اين منطقه امري طبيعي است.
“عثمان” يکي از بازاريان بانه مي گويد: هر چند که تجارت نوشيدنيهاي غيرمجاز صرفه بسيار دارد، اما اعتقادات آنها اجازه چنين کاري را نمي دهد و معدود افرادي مبادرت به اين کار مي کنند .
با کمي دقت وانت بارهاي حامل سوخت به ويژه گازوئيل توليد داخل را مي توان ديد که از اين جاده به سمت مرز براي عرضه به کشورهاي همسايه در حرکت هستند. کم نيستند خودروهايي از اين قبيل که بخشي از جاده را در تصاحب خود گرفته اند .
در کنار اين رفت و آمدها، مسافران عادي از استان هاي مختلف کشور ، همدان ، قزوين ، گيلان ، مازندران ، اصفهان ، کرمانشاه ، تهران و …دهها شهر ديگر با خودروهايي انباشته از انواع تلويزيونهاي ال سي دي ، لوازم خانگي ، وسايل برقي ، پوشاک و غيره در حال بازگشت به شهر وکاشانه خود هستند. غافل از آنکه ، تجارت آنها ضربه اي سهمگين به اقتصاد و صنعت کشور وارد مي آورد.
براساس دستورالعمل تدوين شده، هر مسافر اجازه خروج يک تلويزيون ال سي دي يا کولر گازي و لوازم برقي بزرگ را ازاين منطقه دارد. امکان خريد يخچال فريزر سايد باي سايد نيزوجود دارد ، بستگي به سليقه و نياز شما دارد ، اما ديگر از ضمانت نامه و خدمات پس از فروش خبري نيست ، زيرا بايد ريسک خريد جنس قاچاق را پذيرفت.
در فرهنگ لغات اين منطقه ، کلمه “قاچاق ” يا تجارت غيرقانوني تعريفي متفاوت از ديگر نقاط ايران دارد. به تعبير اهالي اين منطقه، هر کس که زرنگ تر باشد ، جنس بيشتري مي آورد و مي فروشد.
قاچاق با زندگي مردم اين منطقه عجين شده است ، برخي از بازاريان که به قول خودشان روزي بسياري دارند ، هميشه خدا را شاکرند و بابت اين نعمت ها سپاسگزار، اما اگر مي دانستند تجارت آنها چه آسيبي به توليد وصنعت کشور ميزند آيا بازهم خدا را شاکر بودند؟ .
پس از عبور از جاده پر رفت و آمد، وارد شهر مي شوي. جاي تا جاي شهر پر از اجناس خارجي ، دشمنان قدرتمندي که تجارت قانوني که نه فراتر از آن ، اقتصاد کشور را نشانه گرفته اند. پير و جوان ، کوچک و بزرگ ، همه وهمه اذعان دارند که کالاهايشان قاچاق است و هر آنچه دارند از صدقه سر واردات غيرقانوني است .
به دليل کسب درآمدهاي بالا، در اينجا هيچ کس نگران توليد داخلي نيست . بازارهاي رنگارنگ و چشم نواز ، اجناسي با نصف قيمت بازار رسمي کشور ، مگر مي شود اينها را ديد و وسوسه نشد.
امروز ديگر شهر بانه محصور به چند قلم کالا نيست ، انواع و اقسام محصولات ساخت کشورهاي چين ، کره ، ترکيه ، مالزي ، تايلند ، حتي فرانسه و ايتاليا و …در بازارهاي اين شهر ديده مي شوند. دراين آشفته بازار ، شايد جنس چيني را به نام اروپايي بفروشند.
براي جويا شدن از چگونگي واردات غيرقانوني کالا به داخل کشور نيازي نيست که شغل خبرنگاري خود را از مردم پنهان کني ، آنها صادقانه پاسخ مي دهند و هيچ نگراني از اظهار واقعيت ها ندارند .
هرچه بيشتر با بازاريان به گفت وگو مي نشيني ، بيشتر به عمق فاجعه موجود پي مي بري ، چگونه اين همه کالا دور از چشم هاي قانون وارد کشور مي شود ؟
در شهر بانه حداقل ۳۵ پاساژ با ده ها فروشگاه و غرفه وجود دارد. گروهي ازبازاريان درباره خريد کالاهايشان مي گويند: کالاهاي خود را مستقيما از طريق چين وارد سليمانيه عراق مي کنند ،اما برخي ديگر عنوان مي کنند که اجناس خود را به نام عراق از بنادر ايران مي گذرانند و در سليمانيه يا بصره تحويل مي گيرند. برخي روايت ديگري دارند، آنهايي که باتجربه تر هستند ، ترجيح مي دهند سهم کمتري به شيوخ عرب داده و خود دست بکار شده و جنس را تا مبادي مرزي ايران مي رسانند.
پرسشي بي وقفه از ذهن مي گذرد ، چگونه اين همه کالا وارد کشور مي شود؟.
شگفت زده و انگشت به دهان در بازارهاي شهر چرخ مي زني ، خبري از ممنوعيت نيست .
به شنيده ها رجوع مي کنم که مي گويند شيوخ عرب ، صحنه گردان اصلي قاچاق انواع کالا به بانه هستند. آنها مدعي هستند، حلاوت اين تجارت گواراتر از در آمد چاه هاي نفتشان است .
چشم بادامي هاي جنوب شرق آسيا در نقطه ي غربي کشورمان کمر به نابودي توليد و صنعت بسته اند. اينجاست که ترس آمريکا از چين را درک مي کني ، قدرتي نگران قدرتمند تر شدن رقيب خود است . اما آيا صنعت کشور مانيز قدرتمند است ؟
“ظاهر ” جوان کرد ايراني تحصيلکرده دارنده مدرک کارشناسي در رشته حسابداري است و درباره وضعيت تجارت اين شهر مي گويدکه هر ۴۵روز جنس هاي جديد را از واسطه دريافت مي کند و اين نکته را ياد آور مي شود که کالاها توسط بستگانش وارد ايران مي شوند.
وي اذغان دارد که تجارت قاچاق خطرهايي دارد اما به سودش مي ارزد .
ظاهر در پاسخ به اين پرسش که چرا شغلي درخور تحصيلاتش ندارد، از بيکاري هم کلاسي هاي خود مي گويد و مي افزايد: وقتي مي توان در مدت زمان کمتربه سود دست يافت ، چرا بايد خود را نيازمند دريافت حقوق ماهانه از يک مجموعه دولتي يا غير دولتي کنم .
“شاهو” نيز جوان کرد ايراني ديگري که لوازم خانگي از جمله انواع تلويزيون ال سي دي و راديو ضبط هاي خارجي را در مغازه نسبتا بزرگش انباشته کرده است، با بيان اينکه قاچاق پديده مغبوني نيست ، مي گويد : اينکه جنس ارزان تر به مردم بفروشي که جرم نيست ، ما براي وارد کردن اين کالاها به ايران جانمان را روي دست گرفته ايم .
“سوکار” ديگر فروشنده کرد با اذعان اينکه اين نوع اشتغال نه تنها سودي به حال کشور ندارد ، بلکه آسيب رسان نيز است ، مي گويد : وقتي در مرزها سخت گيري نمي شود ، يعني مخالفت جدي با اين حرکت وجود ندارد.
براي آگاهي بيشتر از اين موضوع با ساير فروشندگان گفت وگو کردم ، آنها هم نظراتي مشابه داشتند.
از يکي از بازاريان درباره خدمات پس از فروش لوازم خانگي و سلامت لوازم آرايش و يا انواع مواد پاک کننده و شيريني و شکلات سوال کردم که در پاسخ گفت: “مردم اعتراضي ندارند ، زيرا که بسيار کم جنسي بد از کار در آمده است “.
او با بيان اينکه تاکنون ماموران وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکي و اداره استاندارد براي کنترل کالاهاي عرضه شده در بازار شهر بانه مراجعه نکرده اند ، افزود: وقتي اين اجناس از مبادي قانوني وارد کشور نشده ، طبيعي است که مسوولان دولتي وظيفه اي براي کنترل ندارند .
به گفته برخي از اهالي منطقه، بسياري از ساکنان به دلايل اعتقادهاي مذهبي خاص خود حاضر به دريافت تسهيلات بانکي براي اشتغالزايي نيستند و قاچاق را ترجيح مي دهند .
از سوي ديگر،براساس برخي گزارشها، در ماه هاي اخير شدت برخورد با قاچاق در استان کردستان منجر به درگيري هاي خياباني شده و حتي براي مدت محدودي برخي جاده هاي ارتباطي شهرها مسدود شده است .
بهرحال واقعيتي وجود دارد که معضل بزرگي به نام ” قاچاق ” امنيت اين منطقه را تهديد مي کند. لذا، ضروري است مسوولان ذيربط ضمن تقويت زير ساخت هاي اقتصادي اين منطقه بر شدت برخورد با قاچاق کالا بيفزايند .
به طور قطع ، تداوم آنچه در شهرهاي مرزي مانند بانه رخ مي دهد و چشم بستن بر واقعيت هاي موجود و برخورد نکردن با آن ، پيامدي جز کاهش سطح اشتغال و افزايش بيکاري در کشور ندارد .
منبع: خبرگزاری ایرنا
