ایرانگردی در بانکی/ازدواج به سبک ایرانی(1)

سایت بانکی در نظر دارد به منظور آشنایی هر چه بیشتر شما همراهان عزیز با جاذبه های فرهنگی و گردشگری ایران سلسله گزارش هایی را در این خصوص منتشر کند . روزهای زوج منتظر گزارشهای ایرانگردی ما باشید.

سایر گزارش های مرتبط را می توانید در صفحه گردشگری بانکی پیگیری کنید

مراسم عقد و عروسي ايراني نهايتا برمي گردد به ايران باستان و آئين زرتشت که معمولا بعد از مراسم شيريني خوران و آشنائي دو خانواده صورت مي گيرد. هزينه مراسم عقد وعروسي به عهده خانواده داماد است و در عوض عروس جهاز به خانه داماد مي آورد.

به گزارش بانکی دات آی آر لباسهاي عروس و داماد از ديرباز هر دو به رنگ سفيد بوده و در اين مراسم گل به گردن داشته اند. اين رسم آئيني زرتشتي است و هنوز در هند و پاکستان مرسوم است که رنگ سفيد سمبل خلوص و پاکي و بيگناهي است.

مراسم ازدواج به مرور زمان و با ورود اسلام به ایران دچار تحول و تغییراتی شد با این وجود هنوز اصالت خویش را حفظ کرده و برگزاری آن با آیین و تشریفات خاص مرسوم است.

برگزاری مراسم عروسی کلیات مشابهی همچون:

* خواستگاری
* نامزدی (بله‌بران)
* مراسم حنابندان و شیرینی‌خوران
* تهیه جهیزیه و انجام خرید عروسی
* جهازبران
* پهن کردن سفره عقد
* جشن عقد و عروسی
* سائیدن کله‌قند
* خواندن خطبه عقد (عقدکنان)
* بردن عروس و شب زفاف
* مراسم پاتختی و مادر زن سلام
* پاگشا

و در نسل‌های تازه:

* تهیه کیک عروسی
* فیلمبرداری
* تزئین ماشین عروس
* رفتن به ماه عسل

دارد که معمولا در نقاط مختلف ایران اجرا می شود با این وجود هرکدام از اقوام و شهرهای ایران مراسم ویژه ای دارد که نشانگر مشخصات جغرافیایی و فرهنگ مردم آن ناحیه است در این گزارش شما را با تفاوت های مراسم عروسی درنقاط مختلف ایران آَشنا می کنیم.

۱.ازدواج در یزد

در استان یزد از دیر باز مرسوم بوده مراسم عقد عروس و داماد در دو اتاق مجزا برگزار می شود و پس از اتمام خطبه عقد داماد به اتاق عروس خانم راهنمایی می شود.

پس از اجرای عقد مراسمی مرسوم است که البته برای ایجاد فضایی شاد و صمیمیت بیشتر بین خانواده عروس و داماد اجرامی شود.

در این مراسم پارچه سفید رنگی که قند های عقد برروی آن ساییده شده با نخ وسوزن دوخته می شود و در این هنگام اشعاری با مضمون آرزوی نیک بختی برای زوج تازه و دوختن زبان مادر شوهر!! خوانده می شود.

از مراسم ویژه عروسی در یزد “عروس کشانی” است که در آن عروس فاصله ای مانده تا منزل داماد از خودرو پیاده می شود و خانواده داماد طی آیینی تا رسیدن به منزل داماد به عروس خانم هدایایی”پا انداز” و اگر سفر زیارتی باشد”سرانداز” تقدیم می کنند و به این ترتیب از عروس و داماد حمایت می کنند.

۲.ازدواج در گیلان

در روستا ها و حتی در شهر ها ی کوچک گیلان، که اغلب دارای ساخت کشاورزی _ دامداری هستند، و زن و مرد در جریان کار روزانه مشارکت دارند، دختران و پسران ، یکدیگر را خوب می شناسند و اغلب همسران خود را در جریان همین بر خورد ها و در مراسم عمومی همچون نوروز و محرم و عروسیها و در بازار های هفتگی انتخاب می کنند.

از نکات جالب مربوط به ازدواج در غالب نقاط گیلان به ویژه در مناطق روستایی یکی آن است که پیوند دو خانواده اصولا” با یاری و همکاری در کار و زندگی آغاز می شود . تأ ملی در قسمتهای مختلف این مراسم نشان می دهد که اگر چه از جهت مالی داد وستد هائی در قالب هدایای مختلف بین دو خانواده صورت می گیرد، که البته بخش عمده آن جنبه کمک به عروس و داماد را دارد؛اما همکاریها ی مختلف بسیار چشمگیر است.

پسران در شالیکاری، دروی شالی، کلش ریختن بام خانه ها، درودی گندم وسایر کارهای کشاورزی و باغداری، دامداری ، نوغان داری و غیره که بر عهده مردان است به کمک پدر نامزد خود به اصطلاح به« یاوری» می روند. دامادها معمولا” این کار را بعد از ازدواج نیز ادامه می دهند. در ماسال و روستا های اطراف آن ، هنگام دروی شالی ، پسر عده ای از دوستانش را جمع می کند و به یاوری پدر زنش می برد . برای دختران نیز رسم یاوری دادن به خانواۀ داماد،در بر خی کارها از جمله در شالیکاری و چای چینی معمول است که « گیشه یاوری» نامیده می شود.دختری که نامزد دارد هنگام شالیکاری به اتفاق چندتن از دوستان و همسالانش به یاوری مادر نامزدش می رود؛ معمولا” مادر برای این روز هدیه ای هم تهیه دیده است که به عروسش می دهد. یاوری رفتن عروس اغلب با دایره زدن و ترانه خوانی و آوازهای دسته جمعی دختران همراه است.

کارهای زنانۀ مجلس عروسی مانند پاک کردن برنج نیز معمولا” با یاری دختران و زنان دو خانواده و خویشان و همسایه ها و اهل محله و آبادی انجام می گیرد.از جمله شنیدنی ترین رسمهائی که با یاوری ارتباط پیدا می کند رسمی است که در گوری محلۀ لیشک از روستا های نزدیک سیاهکل معمول است. در این روستا ممر معاش مردم کشاورزی و گاوداری است. در فصلی که درختان برگ دارند،کشاورزان هر روز صبح گاوهایشان را از خانه بیرون می کنند و برای خوراک آنها سر شاخه های در ختان را با داس می زنند و به زمین می ریزند . این کار را در اصطلاح محل «ایجین زئن» می نامند و تا سالیانی پیش در این روستا رسم بود که اگر پسری دل به مهر دختری می بست ، سحر گاه وقتی خانوادۀ دختر گاوهایشان را بیرون می قرستادند ، بالای درختی می رفت و برای گاوها ایجین می زد. پدر دختر به سرکشی گاو هایش می رفت با دیدن او پی به موضوع می برد . به خانه می رفت و به زنش می گفت که فلان پسر برای دخترمان « پیش ایجین» آمده است و در صورت موافقت ،زن خانه همان روز غذائی تهیه می دید و کسی را سراغ پسر می فرستادو او را برای ناهار دعوت می کرد . دختر اگر گوشه چشمی به پسر داشت با بیرون رفتن از خانه موافقت خود را اعلام می کرد.پس از مرحلۀ انتخاب و تأ یید، خواستگاری به طور رسمی انجام می شود. خواستگاری را در گیلان « زن خواهی» می نامندو در برخی نقاط اصطلا حات دیگری هم برای آن می برند ،مانند«ایلچی» در نومندان تالش « قاصد» در دیلمان . در مجلس خواستگاری معمولا” بزرگتران و ریش سفیدان شرکت دارند. تعیین مقدار شیربها و مهریه ، قرار مجلس عقد و تهیه صورت لوازم آن و سایر قرار های مربوط به انجام مراسم، در همین مجلس مطرح و دربارل آن تصمیم گیری می شود. در بعضی نقاط خواستگاری در دو مرحله انجام می گیرد. در مرحله اول زنان برای نظر خواهی می روند و در صورت توافق خواستگاری رسمی انجام می شود.

۳.ازدواج در تهران

در قدیم الایام، مراسم خواستگارى در تهران داراى رسم و رسومات خاص خود بوده است آیین ازدواج به این صورت بوده که مادر فردى که تصمیم به ازدواج و همسرگزینى داشته به تنى چند از زنانى که کارشان پرس و جو و یافتن دختر مناسب و مورد نظر است، مى سپرد. اگر دخترى با شرایط مناسب سراغ دارند به وى معرفى نمایند پس از مدتى یکى از این زنان دخترى را انتخاب و به همراه یک یا چند نفر از زنان خانواده داماد سرزده به خانه او مى رفتند تا دختر را ببینند.

دختر دم بخت و مورد نظر مدتى پس از ورود خواستگاران با کاسه اى آب وارد اتاقى که در آنجا خواستگاران نشسته بودند مى شد و آب را به آنها تعارف مى کرد و کنارى مى نشست.

پس از طى این تشریفات و مورد پسند واقع شدن دختر، خواستگاران به خانه برگشته و آنچه را دیده و مشاهده کرده بودند با جوانى که قصد ازدواج داشت در میان مى گذاشتند در صورت موافقت وى، پدر داماد همراه با چند تن از بزرگان و ریش سفیدان فامیل به خانه دختر رفته و به اصطلاح شیرینى مى خوردند.

فرداى آن روز مادر، خاله، عمه و دیگر اقوام نزدیک داماد براى «بله برون» به خانه عروس رفته و راجع به مهریه و روز عقد و مسائلى از این قبیل صحبت مى کردند. پس از چند روز از طرف خانواده داماد هدایایى که در چندین و چند مجمعه قرار داده شده بود به منزل عروس فرستاده مى شد که از جمله هدایا مى توان به شیرینى و میوه هاى فصل اشاره داشت.

پس از خواستگارى و پسند طرفین و انجام مراسم «بله برون» قرار خرید وسایل عروس، گذاشته مى شد. براى این خرید یک یا دو نفر از خانواده عروس و داماد انتخاب مى شدند. معمولاً مادر و خواهر عروس و داماد از جمله کسانى بودند که حق حضور در مراسم خرید را داشتند. لازم به توضیح است این خرید بدون حضور عروس و داماد انجام شده و در عوض نمایندگان آنان به سلیقه خود وسایل مورد نیازشان را خریدارى مى کردند ضمن اینکه تمامى خرج خریدها به عهده داماد بود.

چند روز قبل از سر گرفتن مراسم عروسى، مراسم جهازبران بود.

براى بردن جهیزیه چند نفر طبق کش به همراه چند قاطر اجیر شده تا جهیزیه عروس را به خانه داماد حمل کنند که عده اى نقاره زن نیز آنها را همراهى و در طول راه به هنرنمایى مى پرداختند. قبل از رسیدن این گروه به خانه داماد، چند تن جلوتر به خانه داماد رفته و جاهایى از منزل داماد را که براى سکونت عروس در نظر گرفته شده بود نظافت و به اصطلاح آب و جارو مى کردند.

هنگامى که جهیزیه به خانه داماد منتقل مى شد فردى از طرف خانواده عروس صورت اسبابى را که آورده بودند به داماد نشان مى داد و از وى رسید مى گرفت علاوه بر آن دادن انعام به طبق کش ها و نقاره چى ها جزء وظایف داماد محسوب مى شد طبق کش ها علاوه بر انعام مزبور اجازه داشتند نقل و پارچه هاى کف طبق ها را که به منظور تزیین، تدارک دیده شده بود براى خود بردارند. ضمن اینکه وسایل جهیزیه طبق توافقى که قبلاً میان خانواده هاى عروس و داماد صورت پذیرفته بود تهیه مى شد.

ادامه مطلب را پس از لینک های زیر بخوانید

۴. ازدواج در شیراز

خانه داماد و عروس برای مراسم عروسی آذين بندی می شود چراغانی می کنند و حصين (گلدان های سفالی) که معمولاً دارای گل شمعدانی است دور حوض می گذارند کف حياط فرش می گسترند بعد از حضور همه مدعوين و گرم شدن مجلس به دنبال عروس می روند. موقع بردن عروس به خانه داماد واسونک هايی خوانده می شود که اين گونه است :

اومديم و اومديم و می گويين خوش اومدين

گل به دس دسمال به جيب و شاد و خرم اومديم

گل و خی چادر به سرکن گل هوای رفتنه

قوم و خويشونش خبر کن وخت رخصت دادنه

معمولاً زنان هنگام ورود به خانه عروس کل می زنند و زنانی که در خانه عروس يعنی از ياران نزديک او هستند با کل KEL جواب می دهند بعد بزرگتری که همراه داماد است از پدر و مادر عروس اجازه می خواهند که او را با خود ببرند عروس دست پدر و مادر خود را می بوسد و خداحافظی می کند بعد عروس را از زير قرآن می گذرانند . هنگامی که عروس به خانه داماد وارد می شود يک نفر ظرفی را که درآن عسل است جلو عروس می آورند عروس انگشتش را کمی درآن زده به در خانه می کشد و وارد می شود.
سينی ديگری که يک جلد قرآن مجيد و يک ظرف و يک کاسه آب که برگ سبز يا شاخه گل در آن می افکنده اند و يا نارنجی که روی آب کاسه افتاده جلوش آورده می شود. عروس قرآن را می بوسد و از زير آن می گذرد و ديگران ظرف نقل را روی سرش می پاشند. بعد کاسه آب را که نارنج يا برگ سبز يا شاخه گل در آن شناور است پيش پايش می گذارند تا عروس از روی آن رد شود. عروس بايد طوری عبور کند که پايش به ظرف اصابت کند و ظرف واژگون شود. ممکن است گوسفندی را هم جلو پايش سرببرند و در اين هنگام نقل و سکه روی سر عروس و داماد می ريزند و اين واسونک ها خوانده می شود:

يي عروسی ما آورديم ده دوازه سالشه

سوريا گويين مبارک هرچی می خواين جازشه

پاانداز :
صبح عروسی داماد با يکی دو تن از بستگان نزديکش به دست بوسی مادر زن می رود و از سوی مادرزن هديه ای چون ساعت و يا چيز ديگری دريافت می کند.

بردن جهاز :
جهيزيه را که معمولاً جاز يا جهاز يا جهيز يا جيز می گويند پيش از ظهر يعنی بعد از بازگشت داماد به خانه برای عروس می فرستند و مادر عروس به ديدن او می آيد و عروس دست مادر را می بوسد و در اين ديدار از طرف عروس و داماد از مادر زن به گرمی پذيرايي می شود. جهيزيه که سينی های بزرگ متعددی گذاشته شده و روی سر چند نفر است، وارد خانه می شود و همه را در اطاق می گذارند بعد نام تک تک وسايل خوانده می شود و يکی صورت بر می دارد و در آخر داماد آن را امضاء می کند.

گل عروسی :
کسانی که می خواهند برای عروس و داماد هديه ای بفرستند هديه خود را که گل عروسی خوانده می شود در همين روز می فرستند. هدايا معمولاً وسايل خانه و يا سکه طلا و يا اشياء لوکس و گرانقيمت است .

پاگشا :
بعد از يکی دو هفته پدر و مادر عروس، عروس و داماد و بستگان نزديک آنها و خود را به افتخار و شادمانی زندگی عروس و داماد و به عنوان پاگشا دعوت می کنند مراد از پاگشا گشوده شدن پای عروس و داماد در زندگی مشترک برای رفتن به خانه بستگان است که از آن جمله اند پدر و مادر هريک از آنان و به ترتيب بقيه اقوام نيز آنها را پا گشا می کنند و در آخر هم عروس و داماد نيز همه آنها را دعوت می کنند که به اين دعوت دست بوسان می گويند.

آب چله زنی :
از مراسمی که بايد در روز عروسی انجام گيرد آداب آب چله زنی است و آن بدين طريق است که عروس را می نشانند و بعد در يک شيردان يک دسته کليد و يک شانه و مقداری اسپند می ريزند و آن را از آّب پرمی کنند بعد مجمعه ای به وسيله يک يا دو نفر روی سر عروس گرفته می شود و آن وقت يکی از زنان کارآمد و مسن و با تجربه چهل و يک مشت آب از شيردان برداشته و درمجمعه می ريزد و چهل قل می خواند ضمناً هنگام برداشتن و پاشيدن آب نام پری زادها را می برد.

عقائدی نيز درباره عروسی وجود دارد که از آن جمله اند:
ساعت عقد و عروسی را بايد خوب کرد. شب شنبه نبايد عروسی کرد. شب دوشنبه برای عروسی بسيار خوب است و يمن دارد. قدم عروس ممکن است برای داماد خوب يا بد باشد. اگر خوب است برای داماد و خانواده اش خوشی و بهروزی به همراه دارد و الا برعکس. زمين زير پای آدم عزب می لرزد. عقد و عروسی سنت پيغمبری است .

۵.ازدواج در اصفهان

آغاز مراسم عروسی معمولاً با خواستگاری است. بدین ترتیب كه چند تن از زنان خانواده مرد جوان به خانه دختر می‌روند و از دختر خواستگاری می‌كنند. مادر مسئله را با پدر در میان می‌گذارد و اگر پدر موافقت كرد، روز دیگر از خواستگاران با چای و شیرینی پذیرایی می‌شود. در این صورت، به دختر عنوان عروس داده می‌شود و او را به خواستگاران و اقوام خانواده داماد معرفی می‌كنند و یك كله‌قند، به رسم شیرینیِ قبولیِ خواستگاری، به خانواده داماد هدیه می‌شود.

بعد از موافقت خانواده دختر، پدر داماد باید طی سه تا چهار روز، هدیه شیرینی به خانه عروس ارسال كند. مادر عروس نزدیكان پسر و دختر را دعوت می‌كند. به علاوه، پدر داماد در یك طبق چهار كله قند، نقل و یك ظرف قند به خانه‌ ‌عروس می‌فرستد. چهار كله‌قند را در چهار گوشه طبق می‌گذارند و نقل و قند را در وسط قرار می‌دهند. روی نقل و نبات، هدیه‌هایی قرار می‌دهند كه عبارت‌اند از : یك شال ترمه و یك پارچه لباس زنانه كه اقلاً شش ذرع باشد؛ به علاوه یك دستبند و یك جفت گوشواره طلا. این قسمت از مراسم راشیرینی‌خوران می‌‌نامند.

وقتی طَبَق به خانه عروس رسید، عروس را دعوت می‌كنند و با هدیه‌ها می‌آرایند. نقل‌ها را روی سر عروس می‌پاشند و كله‌قندها را به مادر عروس می‌دهند و پدر عروس نیز سه بشقاب شیرینی هفت‌رنگ (دو بشقاب برای پدر و مادر و یك بشقاب برای داماد) به خانه داماد می‌فرستد.
پس از مذاكرات طولانی بین نماینده و پدر داماد، شرایط و زمان عقد تعیین می‌شود.

پس از قریب دو هفته، شوهر جوان باید تعدادی را به مهمانی دعوت كند؛ اسم این مهمانی «پاهنگه» است و كسان نزدیك باید هدیه‌ای برای زن و شوهر جوان همراه بیاورند.

مراسم عروسی با آداب و شكوهی خاص در سطح کشور برگزار می‌شود كه به مرور زمان، بخش عمده‌ای از مراحل آن تحت تأثیر زندگی مدرن شهری قرار گرفته و به فراموشی سپرده شده است؛ ولی هنوز هم در بیش‌‌تر روستاها وشهرها، برگزاری این مراسم تا حدودی به شكل سابق صورت می‌گیرد.

اخبار پربازدید سایت بانکی :

===================