پول مجازی روياي روزهاي بدون بانك مركزي

شنبه ، 22 تیر 1392 ، 12:02

 

تجارت فردا: مشهور است که ميلتون فريدمن خواستار انحلال فدرال رزرو و جايگزيني آن توسط نظام پولي خودکاري شده بود که در آن عرضه پول با روندي تدريجي و شتابي از پيش تعيين شده افزايش يابد.


او بر اين باور بود که چنين سامانه‌اي تورم را کنترل کرده و تصميم‌گيري‌هاي مربوط به مصارف و سرمايه‌گذاري را بر بستري قابل پيش‌بيني مستقر مي‌کند. به نظر مي‌رسد روياي فريدمن به واقعيت بدل شده - البته اين رويا نه توسط يک بانک مرکزي در جهان واقع، بلکه در دنياي مجازي شکل واقع به خود گرفته است.


بيت کوين که «نخستين پول ديجيتالي غيرمتمرکز جهان» به شمار مي‌رود در سال 2009 ميلادي و توسط برنامه نويسي با نام ساتوشي ناکوموتو (که به نظر نمي‌رسد نام واقعي وي باشد) ابداع شد.


اين پول مجازي بر خلاف ساير پول‌هاي مجازي (از جمله ليندن دالر که در دنياي مجازي سکند لايف مبادله مي‌شود) داراي يک مرکز کلرينگ که انحصارا توسط يک سازمان يا شرکت اداره شود، نيست. بيت کوين(Bitcoin) همچنين به هيچ يک از پول‌هاي دنياي واقعي نيز گره نخورده (peg) است و همين ويژگي سبب شده اين پول براي خريد کالا و خدمات در دنياي واقعي نيز قابليت استفاده داشته باشد. بيت کوين در عين حال به هيچ وجه نيازي به مقام پولي مرکزي براي نظارت، تاييد و تصويب تراکنش‌ها نداشته و تمامي مبادلات در آن مبتني بر شبکه‌هاي P2P است که مشابه با خدمات اشتراک فايل سرويس‌هايي مثل بيت تورنت است.


آسان‌ترين راه براي ذخيره بيت کوين ثبت نام در يکي از وبگاه‌هاي خدمات کيف پولي است که مي‌توان تمام تراکنش‌هاي لازم را با آن انجام داد. اين روش همچنين به معناي اعتماد به تامين کننده اين خدمات و عدم بروز تقلب در آن يا خروج از بازار است که مي‌تواند پس‌انداز مشتريان را ذخيره کند. کاربراني که نسبت به امنيت بيت کوين خود نگراني داشته باشند مي‌توانند کيف ديجيتال شخصي خود را بر رايانه‌شان نصب کنند. در اين شرايط کاربران بايد رايانه خود را از ويروس يا آسيب‌هاي فيزيکي دور نگه دارند. اين يعني اگر دود از لپ تاپ تان بلند شد، سکه‌هاي مجازي موجود در‌ هاردديسک هم بر باد رفته است. (نگه داشتن يک نسخه پشتيبان از اين سکه‌هاي مجازي مي‌تواند راه‌حل مناسبي باشد) امنيت همه تراکنش‌ها با استفاده از روش رمزگذاري کليد عمومي (public –key) - بسياري از مبادلات تجاري برخط با استفاده از اين تکنيک انجام مي‌شود - تامين مي‌شود. اين پول مجازي با ايجاد دو کليد رياضي مرتبط به هم کار مي‌کند، به نحوي که رمزگشايي از يک پيام صرفا با استفاده از يک طرف پيام رمزگذاري شده يا پيام عمومي امکان‌پذير نخواهد بود.


کليد مخفي که يکي از دو کليد تشکيل دهنده اين پيام است توسط يک فرد نگهداري مي‌شود و کليد ديگر عمومي است. خريدار يا همان پرداخت کننده پول با استفاده از کليد مخفي خود که همان رمز او است مي‌تواند انتقال پول مجازي‌اش را به فرد طرف معامله تاييد کند. اين روش تا حدودي امنيت لازم براي جلوگيري از دزدي را ايجاد مي‌کند، اما نمي‌تواند از خرج کردن مضاعف بيت کوين توسط دارنده آن جلوگيري کند. در واقع دارنده بيت کوين به دليل عدم وجود يک ناظر مرکزي مي‌تواند اقدام به جعل پول الکترونيکي خود کند. در سامانه پول واقعي که مقام ناظر مرکزي بر آن نظارت مي‌کند، تمامي تراکنش‌ها از طريق سامانه کلرينگ مستقر در يک پايگاه داده‌ها پردازش مي‌شود. در اين گونه سامانه‌ها اگر يک کاربر بخواهد همان پولي را که در تراکنش قبلي خرج کرده دوباره خرج کند از سوي سامانه ناظر رد مي‌شود. شايد مهم ترين و تنها مزيت بزرگ بيت کوين عدم وجود يک سامانه متمرکز در آن است. اما رديابي تراکنش‌ها در يک شبکه گسترده با پراکندگي بسيار کار دشواري است.

در واقع بسياري از برنامه‌نويسان از سال‌ها پيش بر اين باور بوده‌اند که تحقق چنين امري ناممکن است. اين همان مشکلي است که تلاش‌هاي پيشين براي ايجاد يک پول مجازي به معناي واقعي را با دشواري‌هاي بسياري مواجه کرده بود: «تنها راه براي جلوگيري از دوباره خرج کردن يک پول توسط همان کاربر ايجاد يک نهاد ناظر مرکزي است.» و اگر قرار باشد يک نهاد مرکزي ناظر براي چنين سامانه‌اي طراحي شود، مردم ترجيح مي‌دهند به همان دولت بدجنسي که هميشه مي‌شناخته‌اند، بچسبند.


بيت کوين‌ها بر خلاف اسکناس‌هاي رايج فاقد شماره سريال‌هاي يکتا هستند. همچنين در اين سامانه شما با فايل‌هاي مجازي اسکناس که داراي هويت ديجيتالي غيرقابل کپي باشند، مواجه نيستيد. به جاي آن ليستي از همه تراکنش‌هايي که تا آخرين لحظه انجام شده است، وجود دارد.
اين تراکنش‌ها در دو گونه متفاوت عرضه مي‌شوند. در برخي از اين تراکنش‌ها ارز يا همان پول مجازي که در اينجا مراد از آن همان بيت کوين است، ايجاد شده و در تراکنش‌هاي نوع دوم اندازه عددي پولي که بين خريدار و فروشنده رد و بدل مي‌شود، مشخص مي‌شود.


در اولين تراکنشي که توسط خالق بيت کوين انجام شده 50 بيت کوين از اين پول مجازي ايجاد شده است. در تراکنش دوم مقداري از اين اعتبار 50 بيت کويني که صرفا در اختيار خالق اوليه بوده به نفر بعدي منتقل شده و در کيف پول او ذخيره مي‌شود. اين اقدام و هر گونه کنش مالي در اين سامانه که پس از آن انجام مي‌شود به طور خودکار به تمام کاربران درون سامانه مخابره مي‌شود.


در ابتدا با توجه به کوچک بودن شبکه و کم بودن تعداد مبادلات، تاييد و تشخيص صحت تراکنش‌ها آسان و سر راست است. نخستين فردي که تراکنش‌هاي جديد را تاييد مي‌کند بايد آخرين گزارش عمليات و تغييرات حساب خود را در مقابل تراکنشي که قرار است در آينده مورد قضاوت شبکه قرار گيرد، ارائه کند. چنانچه ساير کاربران صحت و هويت اين کاربر را مورد تاييد قرار دادند تراکنش او مورد پذيرش واقع خواهد شد، اما اگر کسي قصد داشته باشد با پاک کردن تراکنش‌هاي قبلي يا استفاده از بيت کويني که قبلا خرج کرده سامانه را به بازي بگيرد به سرعت توسط شبکه مورد شناسايي قرار گرفته و تراکنش‌هاي او بي‌اعتبار شناخته مي‌شود.


هرچند با گسترش شبکه از چند کاربر به هزاران کاربر و افزايش حجم تراکنش‌ها به ميليون‌ها فقره، تعداد گزارش‌هايي که بايد در شبکه مورد تاييد قرار بگيرد نيز به شدت بالا مي‌رود، اما اعمال نظارت از سوي تمامي کاربران و تاييد صحت اولين پيشنهادي که در شبکه قرار مي‌گيرد در نهايت به کاري غيرممکن مبدل شده و در نتيجه کل سامانه دچار وقفه خواهد شد.


به همين دليل بايد راه‌حلي ايجاد شود که ثبت رسمي تقاضاي کاربران به سرعت به روز شده و در زمان حال، مورد توافق همه قرار گيرد و در عين حال امکان خرابکاري و سوء استفاده به افراد سود جو نيز داده نشود. راه‌حل نبوغ آميز (آقا يا خانم) ناکاموتو خالق بيت کوين حاوي دو تکنيک رمزگذاري است که در ادبيات رايانه‌اي با نام‌هاي هشينگ و کار اجباري (Work Forced) شناخته مي‌شود.
يکي ديگر از ابعاد جالب توجهي که در طراحي بيت کوين مورد نظر قرار گرفته اين است که همه تراکنش‌هاي جديد به طور خودکار به سراسر شبکه ارسال و در بسته‌هايي که بلاک (Block) ناميده مي‌شود مورد تحليل قرار مي‌گيرد.


خلق يک بلاک جعلي و دريافت تاييديه شبکه به قدرت پردازش رايانه‌اي بيش از کل شبکه بيت کوين نياز دارد. اين وضعيت فقط زماني رخ مي‌دهد که جاعل بتواند بيش از نيمي از کل ظرفيت پردازش شبکه را در اختيار بگيرد که هر چند اين امکان دور از ذهن نيست، اما براي يک فرد بسيار پر هزينه خواهد بود.
در نتيجه بيت کوين شبکه‌اي است که نظارت بر آن بر عهده خود کاربران است و فرآيند خلق پول در اين شبکه نيز بر اين منوال است که نخستين کاربر در برابر 50 سکه بيت کويني که براي انجام کار اجباري به دست مي‌آورد بخشي از قدرت محاسباتي را به طرف ديگر واگذار مي‌کند. اين فرآيند با هر بار تراکنش جديدي که در هر بلاک ايجاد مي‌شود 50 سکه بيت کوين خلق مي‌کند. بنابراين فرآيند خلق پول در اين سامانه همواره به توافق کاربران شبکه مشروط است.

(البته کاربران هميشه قادر خواهند بود تقاضاي فردي را که با حقه بازي قصد دارد بيش از 50 سکه ايجاد کند، ابطال کنند) اين سازوکار بيت کوين را قادر ساخته است که با روش نظارت جمعي بر مشکل افزايش حجم پول فائق آمده و با سرعتي تدريجي و بدون حضور مقام ناظر مرکزي حجم پول در گردش را افزايش دهد. در حال حاضر به طور متوسط هر ساعت 300 سکه بيت کوين در شبکه ايجاد مي‌شود. همچنين بر اساس الگوريتم طراحي شده در اين سامانه قرار است هر چهار سال سرعت ضرب سکه به نصف تقليل يابد به نحوي که در پايان سال 2013 به 25 سکه در هر بلاک و در سال 2017 به 5/12 سکه در هر بلاک و به همين ترتيب ادامه يابد. در پايان سال 2030 ميلادي حجم کل سکه‌هاي بيت کوين ضرب شده در شبکه در حدود 21 ميليون قطعه خواهد بود.

روزنامه دنیای اقتصاد روز یکشنبه 12/3/1392 صفحه 29 بطور مفصل به این موضوع پرداخته است.

اخبار منتخب بانکی دات آی آر:

==================

► حذف متقاضیان مسکن ویژه تهران در صورت عدم واریز ۴۰ میلیون
نرخ ارز،طلا وسکه نیم روز 22تیر 92 ◄

مطالب مرتبط
بنر