لایحه یارانه هدفمند شیر بی یال و دم شد

مصوبه نهایی کمیسیون طرح تحول اقتصادی مجلس از لایحه هدفمند کردن یارانه ها با آنچه دولت به عنوان لایحه به مجلس فرستاد،تشابه چندانی ندارد.

قطع نظر از اینکه طرح تحول اقتصادی تا چه میزان از بنیه کارشناسی برخوردار بود آنچه که کمیسیون به عنوان مصوبه نهایی خود از لایحه مذکور ارائه کردند هیچ همخوانی با اهداف و نظرات دولت ندارد و این مساله این احتمال را قوت می بخشد که دولت لایحه خود را پس بگیرد چراکه مطابق با نگرش ها و اهداف دولت نیست. به نظر می رسد این لایحه چنانچه در صحن علنی متناسب با نظرات کمیسیون تصویب شود دولت در اجرای آن از انگیزه کافی برخوردار نباشد.

شیری که کمیسیون تصویر کرده تفاوت های اصلی لایحه طرح تحول اقتصادی دولت در بحث هدفمند کردن یارانه ها با آنچه که کمیسیون طرح تحول مصوب کرده به شرح زیر است:

- پرداخت نقدی به هفت دهک متناسب با این دیدگاه که 70 درصد یارانه های آن را 30 درصد مصرف می کنند به عنوان یکی از قطعات گریزناپذیر درلایحه دولت مورد توجه قرار گرفته بود. در بررسی های نهایی کمیسیون طرح تحول پرداخت نقدی تنها به دو دهک کم درآمد جامعه پرداخت خواهد شد. بخش عمده این دو دهک اصلاً خودرو ندارند و دیگر مصارف انرژی آنها نیز چندان قابل توجه نیست و دولت می تواند یارانه مصارف آنها را مستقیماً پرداخت کند.

- اصلاح تدریجی قیمت ها به جای اصلاح یکباره قیمت حامل های انرژی مورد نظر کمیسیون است. به تعبیر دیگر دولت در اصلاح قیمت ها یک شیب تند و شوک آور را پیش بینی کرد و کمیسیون ویژه طرح تحول مجلس این شیب را تبدیل به یک شیب ملایم کرد.

- براساس نظر دولت پرداخت حداقل 40 تا 70 هزار تومان به هر نفر از دهک های هفت گانه جامعه از محل درآمد حاصل از اصلاح قیمت حامل های انرژی از اهداف مهم تحقق هدفمند کردن یارانه هاست. اما مصوبه کمیسیون باعث می شود پنج دهک جامعه هیچ دریافت نقدی جبرانی از محل اصلاح قیمت حامل های انرژی در مقابل افزایش شدید قیمت ها نداشته باشند.

- دولت پیش بینی کرده بود در ابتدای اجرای هدفمند کردن یارانه ها قیمت بنزین 400 تا 600 تومان و گازوئیل 300 تومان باشد در حالی که کمیسیون برای بنزین قیمت 250 و گازوئیل 80 تومان ذکر کرده است.

- زمان اصلاح قیمت حامل های انرژی در لایحه سه سال پیش بینی شده بود در حالی که در کمیسیون این مدت را به پنج سال تغییر داد.

- اصلاح تدریجی قیمت ها باعث تغییر این بند از لایحه شد که حقوق و دستمزد کارکنان نیز باید افزایش معمول خود متناسب با تورم را داشته باشد. براساس لایحه افزایش دستمزدها پس از توزیع نقدی یارانه ها متوقف می شد. به تعبیر دیگر کمیسیون ویژه با بند (13) لایحه هدفمندکردن یارانه ها که بر توقف رشد حقوق کارکنان تاکید دارد مخالف است.

- قیمت حامل های انرژی در لایحه ای که دولت به مجلس فرستاد مشخص نشده و مبنا فوب خلیج فارس است. در حالی که کمیسیون مشخصاً برای دولت قیمت مشخص کرده است.

- دولت قصد داشت اجرای هدفمند کردن یارانه ها را از ابتدای سال جاری در کنار بودجه سالانه شروع کند و حتی درآمد 34 هزار میلیارد تومانی هم برای آن پیش بینی و محل خرج آن را نیز در بودجه مشخص کرد اما کمیسیون فرصت اصلاح قیمت های حامل های انرژی را تا انتهای برنامه پنجم توسعه یعنی سال 1393 پیش بینی کرده است.

- در طرح دولت در واقع یک جابه جایی یارانه صورت می گرفت بدین شکل که به جای اینکه دولت یارانه را قبل از فروش حامل ها پرداخت کند حامل ها را به متقاضیان فروخته و سپس منابع حاصله را مجدداً بین مردم توزیع می کند. در حالی که مجلس به این چرخه (بازتوزیع منابع حاصل از هدفمند کردن) اعتقادی نشان نداده در جست وجوی راهی است که به تدریج قیمت حامل های انرژی واقعی شود و برای این کار پنج سال برای دولت مهلت تعیین کرده است.

پیامدهای افزایش قیمت بنزین
برخی کارشناسان و نمایندگان مجلس معتقدند بنزین 250 تومانی و گازوئیل 80 تومانی تاثیرات سوئی بر جامعه خواهد داشت. افزایش چهار برابری قیمت گازوئیل برای مشاغل مرتبط مشکل زا خواهد بود که این مشکلات زنجیروار به سایر مشاغل جامعه انتقال داده خواهد شد. به طور مثال پس از عرضه گازوئیل توسط کارت سوخت، کشاورزان با مشکلات گوناگونی روبه رو شده اند و مجبور به تهیه گازوئیل از بازار آزاد تا نرخ 100 تومان در هر لیتر شده اند که این افزایش نرخ کاذب بر قیمت تمام شده محصولات شان تاثیر مستقیم خواهد داشت.

کنترل تورم حاصل از هدفمند کردن یارانه ها و افزایش حقوق و دستمزد
بررسی لایحه هدفمندکردن یارانه ها در کمیسیون ویژه بررسی طرح تحول اقتصادی مجلس با حضور نمایندگان دولت روز پنجشنبه به اتمام رسید و بررسی این لایحه در صحن علنی مجلس پس از اتمام تعطیلات تابستانی آغاز خواهد شد.

همچنین الف گزارش داد کمیسیون ویژه تصمیم گرفت در سال اول اجرای این قانون، دولت هر لیتر بنزین و گازوئیل را به ترتیب با قیمت 250 و 80 تومان عرضه کند.
بنابر این گزارش، کمیسیون ویژه همچنین با بند (13) لایحه هدفمند کردن یارانه ها که بر توقف رشد حقوق کارکنان تاکید دارد مخالفت کرد.

دولت این استدلال را مطرح کرده بود که به منظور کنترل تورم ناشی از هدفمند کردن یارانه ها، افزایش سالانه حقوق ها باید متوقف شود، این در حالی است که براساس قوانین متعدد از جمله قانون خدمات کشوری، متناسب با رشد تورم، میزان حقوق کارمندان و کارگران نیز باید افزایش یابد.

گفتنی است، از آنجایی که توزیع نقدی و غیرنقدی منابع حاصل از آزادسازی یارانه ها در پنج دهک اول صورت خواهد گرفت، بنابراین جبران کاهش قدرت خرید ناشی از تورم ایجادشده توسط آزادسازی یارانه ها، صرفاً از محل بازتوزیع منابع حاصل از اجرای لایحه و بدون افزایش سالانه حقوق و دستمزد به طور کامل انجام پذیر نیست. براساس مصوبه کمیسیون همچنین قیمت های انرژی و حامل های انرژی همچون برق، آب، گاز، بنزین، نفت کوره (گازوئیل) و نهاده های کشاورزی مثل گندم، برنج، شکر، روغن و همچنین قیمت های حمل ونقل باید بعد از تصویب نهایی در مجلس و تایید آن در شورای نگهبان، حداکثر تا پایان برنامه پنجم توسعه واقعی شود. براساس مصوبه این کمیسیون، دهک های اول و دوم جامعه، یارانه نقدی و سه دهک دیگر، یارانه غیرنقدی و یا از مزایای تامین اجتماعی برخوردار خواهند بود. بررسی لایحه هدفمندکردن یارانه ها در صحن علنی مجلس پس از اتمام تعطیلات تابستانی نمایندگان آغاز می شود.

منبع: روزنامه سرمایه

► چارچوب کلی تحول در نظام بانکی تصویب شد
جايگاه دولتي بانک مرکزي در بوته نقد ◄