پایاپای الكترونیك (پایا) زیرساخت اصلی مبادلات پولی بین بانكی حسابی انبوه به شمار آمده و ستون فقرات حوالههاو انتقال وجه بین بانكی را در كشور تشكیل میدهد. «پایا» به گونهای طراحی شده كه میتواند دستور پرداختهای متعدد را از طرف بانكها دریافت، پردازش و برای انجام به بانكهای مقصد ارسال نماید. متناظراً بانكها نیز میتوانند دستور پرداختهای مشتریان خود را به صورت انفرادی یا انبوه دریافت و برای پایاپای و انجام در بانكهای مقصد به «پایا» ارسال كنند. سامانه پایاپای الكترونیك در درون خود دارای دو هسته جداگانه «انتقال اعتبار» و «برداشت مستقیم» است كه ارایه خدمات ارزشافزوده را برای بانكها میسر میسازند.
هسته انتقال اعتبار یا انتقال مستقیم همانند یك سامانه حواله بین بانكی عمل مینماید، با این تفاوت كه این سامانه علاوه بر پذیرش حوالههای انفرادی قادر خواهد بود تا حوالههای انبوه شامل تعداد بسیار زیادی دستور پرداخت را نیز از بانكها و مشتریان آنها دریافت و پردازش نماید. قابلیتهای «پایا» ارایه خدمات زیر را در شبكه بانكی میسر خواهد ساخت:
پرداخت الكترونیكی اقساط تسهیلات: بسیاری از تسهیلات گیرندگان، دریافتیهای مستمر خود را در بانكی غیر از بانك تسهیلات دهنده دریافت میكنند. بر این مبنا استفاده از خدمات «پایا» امكان واریز وجه اقساط تسهیلات را بدون نیاز به مراجعه به شعب دو بانك و انتقال فیزیكی اسكناس، ایران چك یا اسناد بانكی كاغذی میسر خواهد ساخت.
پرداخت حقوق و مستمری: در حال حاضر سازمانها برای پرداخت حقوق یا مستمری كاركنان یا بازنشستگان ناچارند برای تمامی تابعان خود در یك بانك حساب افتتاح كنند. استفاده از امكانات «پایا» به سازمانها و كاركنان و بازنشستگان آنها امكان میدهد تا بدون نیاز به افتتاح حسابهای متعدد در بانكهای مختلف بتوانند حقوق یا مستمری خود را از طریق واریز به حسابی كه مد نظر كاركنان است دریافت كنند. این ویژگی به صورت ضمنی از تعدد حسابها در شبكه بانكی كشور خواهد كاست.
پرداخت سود سهام و اوراق بهادار: شركتهایی كه دارای تعداد انبوهی سهامدار هستند میتوانند با استفاده از امكانات «پایا» بدون نیاز به افتتاح حساب برای تك تك سهامداران، یا ارایه فیش برای دریافت سود سهام، وجوه را مستقیماً به حساب سهامداران واریز كنند.
با استفاده از هسته برداشت مستقیم (انتقال معكوس) «پایا»، برای اولین بار در كشور امكان ارایه خدمات بانكی مبتنی بر دستور پرداختهای پیشتایید شده را به صورت بین بانكی میسر میسازد. هسته پردازشی برداشت مستقیم، طیف وسیعی از خدمات پرداخت بانكی انفرادی و انبوه، نظیر پرداخت قبوض، پرداخت اجارهبها، اقساط تسهیلات و نظایر آن را به صورت بین بانكی امكانپذیر خواهد ساخت. همچنین عملكرد خدمات مبتنی بر هسته برداشت مستقیم همانند واگذاری چك در بانكهای مقصد بوده و میتواند جایگزین بخش بزرگی از پرداختهای مبتنی بر چك نیز گردد.
«پایا» زیرساخت مبادله پیامهای مالی مبتنی بر شماره حساب بانكی بوده و تسویه بین بانكی مبادلات انجام شده توسط این سامانه از طریق «ساتنا» صورت خواهد گرفت. به این منظور «پایا» مستقیماً به «ساتنا» متصل بوده و عملیات تسویه را در پایان هر چرخه پایاپای به صورت خودكار انجام خواهد داد.
طراحی «پایا» به صورت سامانهای 24/7 صورت پذیرفته است و این سامانه قادر است به صورت شبانهروزی و در تمامی روزها از بانكها دستور پرداخت دریافت نماید. با این حال با توجه به این كه عملیات تسویه در «ساتنا» تنها در روزهای كاری صورت میگیرد، انجام دستور پرداختهای «پایا» كه در خارج از ساعات كاری ارسال میشوند در اولین فرصت (اولین چرخه اولین روز كاری) صورت میگیرد. این ویژگی به بانكها امكان میدهد تا بتوانند در سامانههای بانكداری اینترنتی، بانكداری همراه و نظایر آن خدمات حواله و انتقال وجه به مشتریان ارایه نمایند. همچنین با استفاده از امكانات این سامانه بانكها میتوانند ابزارهای لازم را برای مشتریان عمده خود به گونهای طراحی و فراهم نمایند كه امكان صدور دستهای دستور پرداخت (شامل هزاران دستور پرداخت به بانكهای مختلف) از طرف این مشتریان به شبكه بانكی میسر گردد.
در صفحه "تفاوت انتقال ساتنا و پایا چیست؟" شما میتوانید با اطلاعات مفیدی درباره تفاوت روشهای انقال پول از طریق "ساتنا" و "پایا" آشنا شوید. (کلیک کنید)