یادداشت/ چک برگشتی بردوش اقتصاد ایران یا برعکس...

اگرچه بعضی ها تا می توانند رکود اقتصادی را انکار می کنند و اصرار می کنند که همه چیز آرام است اما به گفته نماینده مردم اسفراین شرایط تورم رکودی بازار چک های برگشتی را به شدت داغ کرده است.

به گزارش بانکی دات آی آر, این روزها اقتصاد کشور روزهای خوبی را نمی گذراند و گلایه های گرانی از هر سو شنیده می شود، در این بین ماجرای چک‌های برگشتی نیز به یک گره برای اقتصاد تبدیل شده است وخبرها حاکی از آن است که سال گذشته ۳۱‌ هزار‌میلیارد تومان چک برگشت خورده است و این رقمی نیست که بتوان آن را نادیده گرفت.

نسبت تعداد چک‌های برگشتی به مبادله شده در پایان سال ۹۰ به 12.4‌ درصد رسید که این نسبت دست‌کم تا سال ۱۳۸۰ بی‌سابقه است. بعد از این سال بیشترین نسبت تعداد چک‌های برگشتی به مبادله شده به سال ۱۳۸۹ باز می‌گردد که عدد آن 11.9‌درصد بود.

کارشناسان معتقدند:محدودیت و برخورد سیاست های کوتاه مدتی در کاهش میزان چکهای برگشتی هستند و سیاستهای بادوامی نیستند وباید چاره ای اساسی اندیشید.

چکهای رنگی و ستاره دار

چندی پیش بانک مرکزی اعلام کرد: بانك مركزی در نظر دارد طی یك دوره شش ماهه ضوابط ‌مربوط به ساماندهی‌، كنترل و رنگ بندی چك‌ها را ابلاغ كند كه البته در مورد رنگبندی چك‌ها می توان گفت كه منظور این است كه مشخصه‌هایی برای چك‌های اقشار مختلف مثلا كارمندان مشخص شود حالا ممكن است براساس الصاق ستاره باشد یا این كه رنگ بندی براساس ارزیابی اعتباری مشتریان انجام شود.

در حال حاضر دسته چك به یك حساب جاری متصل است و امكان برگشت آن چك در حالی وجود دارد كه آن فرد ممكن است حساب‌های بانكی دیگری نیز داشته باشد. طبق دستورالعمل جدید بانك‌ها می‌توانند این اختیار را از مشتریان خود اخذ كنند كه در صورت نبود اعتبار در حساب متصل به چك آن‌ها به سراغ سپرده‌های جاری و قرض الحسنه و سپس حساب‌های مدت‌دار آن‌ها بروند.

اگرچه این اقدام گام موثری در خصوص قانونمند تر شدن وضعیت نظام بانکی کشور است با این وجود راهکاری کوتاه مدت و مسکنی است که در طولانی مدت اثر نخواهد کرد.

عواملی مانند:

۱.عدم آگاهی مردم در خصوص چک و قانون آن

۲. استفاده از چک برای ضمانت معاملات

۳. دریافت چک برای معاملات آمیخته به ربا

۴. استفاده از چک به عنوان ابزار فخر فروختن

۵. نظام بانکی مبهم

۶.توقعات بالا و زیاده طلبی افرادی که بی مطالعه به آنها دسته چک داده می شود

در برگشت چک ها موثر اند اما مشکل اصلی جای دیگری است.

مشکل اصلی

اگرچه اغلب کارشناسان اجرایی شدن طرح چند رنگی شدن چک ها را فرآیند مثبت ارزیابی می کنند با این وجود نباید فراموش کرد که بهترین راهکار بهبود وضعیت اقتصادی کشور و دستیابی به ثبات است.

رونق تولید و اقتصاد می تواند ریشه چک های برگشتی را از بین ببرد تا زمانی که تولید کننده پولی نداشته باشد تا بدهی هایش را تسویه کند دیگر فرقی نمی کند چند رنگ چک داشته باشیم و یا او چند ستاره باشد بلکه به دلیل نداشتن مبلغ چک راهی زندان خواهد شد.

کارمندی که به حقوق چند ماه بعد خود امید بسته و چک می کشد خبرندارد آیاتا چند ماه آینده سرکار باشد یانه؟

تازمانی که در کشور هستند رؤسای هیات مدیره ای که امروز می گویند از مدیرعامل شرکت با تمام قوا حمایت می کنیم و چند ساعت بعد مدیرعامل را مجبور به استعفا می کنند معضل چک برگشتی به قوت خود باقی خواهد ماند.

شهرزاد کیافر