اگرچه سرمایه گذاری بانک ها و بنگاه های مالی، اعتباری در عرصه اقتصادی موضوع تازه و نویی نیست اما عمر این سرمایه گذاری ها در ایران با توجه به عدم فعالیت موسسات مالی خصوصی و شرایط اقتصادی چند سالی در رکود کامل بود. در چند سال اخیر اما با توجه به شکل گیری بنگاه های مالی، اعتباری خصوصی در عرصه اقتصادی برخی از این بانک ها سرمایه گذاری روی هنر و به ویژه هنرهای تجسمی و سینما را به عنوان یکی از شیوه های اقتصادی نوین و زودبازده برای کسب درآمد بیشتر به کار گرفتند.
در میان بنگاه های اقتصادی خصوصی شاید به جرات بتوان گفت که بانک پاسارگاد یکی از نخستین نهادهایی بود که به صورت جدی در عرصه هنر وارد شده و پاسخ خوبی نیز از سرمایه گذاری گرفت.
سال گذشته در سومین حراج کریستی دوبی این بانک توانست مجسمه پرسپولیس پرویز تناولی را با قیمت بی سابقه دو میلیون و ۸۰۰ هزار دلار (معادل دو میلیارد و ۸۰۰ هزار تومان) به فروش برساند. اتفاقی که اگر بی سابقه نبود اما کم سابقه به شمار می آمد و علاوه بر اینکه نگاه جهانی را به هنر ایران معطوف کرد، توانست به رونق و تشویق برخی دیگر از نهادهای مالی، اعتباری برای سرمایه گذاری در این عرصه منجر شود.
مسوولان بانک پاسارگاد با توجه به خرید خوب و قیمتی از هنرمندان تصمیم گرفتند با راه اندازی موزه ای اختصاصی از این آثار که همه آنها متعلق به هنرمندان تجسمی معاصر و عمدتاً جزء جنبش هنر مدرن ایران هستند علاوه بر نمایش آنها عرصه ای جدید را برای فروش آثار هنری به وجود آورند.
امین تفرشی مدیرعامل شرکت پارس آریان که شرکت مادر بانک پاسارگاد است با تاکید بر اینکه موزه بانک پاسارگاد در ادامه سرمایه گذاری روی اقتصاد هنر راه اندازی می شود، معتقد است: «بانک پاسارگاد بر این اعتقاد است که در کنار همه فعالیت های خود باید از فرهنگ حمایت کنیم. در این دو سه سال اخیر نیز نشان دادیم که این موضوع برایمان اهمیت زیادی دارد.»
تفرشی با بیان اینکه همه موسسات مالی و اقتصادی جهان در کنار همه فعالیت های خود مسوولیت حمایت از هنر را نیز بر عهده دارند گفت: «در بانک پاسارگاد طی یکی دو سال اخیر یک استراتژی تدوین کردیم که یکی از آنها حمایت از هنرمندان است البته کمک قرار نیست به شیوه های بلاعوض و عام المنفعه باشد بلکه نفع طرفین را به همراه دارد و باعث رشد و شکوفایی اقتصاد هنر می شود.»
او حضور بانک های خصوصی در عرصه خرید و فروش آثار هنر ی را باعث رونق اقتصاد هنر دانست که وجوه مختلفی دارد و راه اندازی کلکسیون آثار هنری یکی از راه های شکوفایی به شمار می رود.
آنچه مدیرعامل شرکت مادر بانک پاسارگاد به آن اشاره کرد در واقع نکته ای است که در سراسر جهان سابقه چند ساله داشته و در حال حاضر بسیاری از بانک های معتبر جهان در کنار مرکز اصلی خود گنجینه ای از آثار ارزشمند هنری را راه اندازی کرده اند و سعی می کنند با خرید و فروش این آثار بر غنای گنجینه خود بیفزایند. اما این موضوع در بانک پاسارگاد از یک سال و نیم گذشته جدی شد و کارشناسان این بانک با کارشناسانی که مدیران این بانک نامی از آنها نبردند اما به نظر می رسد از کارشناسان و هنرمندان نخبه و صاحب سبک ایرانی باشند مشاوره می کنند.
در هر صورت موزه بانک پاسارگاد روز دوشنبه ۱۲ اسفندماه با آیینی رسمی به صورت دائمی با آثار استادان هنر معاصر در طبقه چهارم صبا افتتاح می شودو در معرض دید عموم قرار می گیرد. هرچند قرار نیست آثاری که در حال حاضر در موزه قرار دارند به صورت ثابت و دائمی باشند و بانک خرید و فروش این آثار را در برنامه خود دارد اما در حال حاضر میزبان آثاری از غلامحسین نامی، حسین زنده رودی، آیدین آغداشلو، حسین خسروجردی، میرحسین موسوی، حمید عجمی، محمد احصایی، مسعود عربشاهی، آنه محمد تاتاری، رضا هدایت، ابوالقاسم سعیدی، ابراهیم حقیقی و … است.
امین تفرشی راه اندازی این موزه را در موسسه فرهنگی صبا به صورت موقت دانست و در این مورد توضیح داد: «تاسیس موزه در مکان معتبری مانند موسسه فرهنگی صبا با توجه به شناخته بودن این موسسه می تواند مردم را با فعالیت های موزه آشنا کند اما این محل به صورت موقت و اجاره ای در اختیار بانک است و در تلاش هستیم مکان ثابتی را برای آن خریداری کنیم. با این همه قصد داریم این حرکت را به صورت مداوم افزایش دهیم و با توجه به تمرکز روی خرید آثار هنری هنرمندان ایرانی علاوه بر تشویق هنرمندان آثار هنری را به عنوان یک کالا به مردم عرضه می کنیم.»
به گفته تفرشی تمام ۱۵۰ اثر هنری خریداری و عرضه شده در این موزه به طور فنی و اصولی توسط گروه کارشناسان و مشاوران بانک خریداری شده اما کارشناسان مراکزی چون صبا و موزه هنرهای معاصر نیز مشاوره هایی داده اند. چند موزه به صورت رسمی دوشنبه افتتاح می شود و مدیریت آن را یک تیم کارشناسی زیرنظر خود امین تفرشی برعهده دارد.
امین تفرشی در برنامه بعدی این موزه را ادامه شرکت در حراجی های معتبری چون ساتبی و کریستی و بونام دانست و گفت: «ورود بانک به عرصه اقتصاد تنها به دلایل فرهنگی نبوده. ما قصد داریم یک حرکت اقتصادی انجام دهیم و معتقدیم در این صورت است که می توانیم جریانی ماندگار و دائمی را داشته باشیم. وقتی اهداف اقتصادی در سایه اهداف دیگر قرار می گیرد بعد از مدتی رونق خود را از دست می دهد.»
او حمایت از هنرمندان را از دیگر اقدامات دانست و به بازگشت ۷۰ درصد از فروش پرسپولیس به تناولی اشاره کرد. البته هرچقدر به هر هنرمند از نظر اقتصادی برای کاری که ارائه داده تعلق بگیرد حق هنرمند است چرا که به خصوص در عرصه تجسمی نمی توانیم میزان آن چیزی را که از وجود هنرمند نشات گرفته به او عرضه کنیم. البته بانک پاسارگاد بیشترین تمرکز خود را روی عرصه خرید و فروش آثار هنرمندان تجسمی معاصر گذاشته و قرار نیست روی آثاری که جنبه ملی دارد سرمایه گذاری کند. تفرشی در این باره می گوید: «سرمایه گذاری در حراج هایی که برخی آثار علمی و فرهنگی را به فروش می رساند بودجه سنگینی می طلبد که از عهده بنگاه های خصوصی که بیشتر به فکر سود هستند، خارج است. خرید اثری مثل سه سرباز هخامنشی از بعد ملی بسیار باارزش است اما نهادهای ملی با توجه به بودجه هایی که دارند باید در خرید آنها شرکت کنند.»
یکی از موضوعاتی که این روز ها بخش های مختلف اقتصادی را تحت تاثیر خود قرار داده بحث بحران جهانی است که به پیش بینی کارشناسان هنری حراج های بزرگ جهان از جمله ساتبی و کریستی را تحت تاثیر قرار داده و در آ خرین حراج آثار هنری این موضوع به چشم می خورد.
با این همه مدیرعامل شرکت مادر بانک پاسارگاد می گوید: «این بحران محدود به یک بازار خاص نیست و بازار هنر را نیز تحت تاثیر خود قرار داده است. در تمام دنیا در چنین شرایطی بسته های حمایتی را در نظر می گیرند تا از این بحران گذر کنند. این بحران جهانی در شش ماه گذشته اقتصاد جهان را تحت تاثیر قرار داد و باعث از رونق افتادن اقتصاد هنر نیز شد اما همین حالا که بسته های حمایتی را شروع کرده اند، این بحران با یک شیب ملایم به سمت بهبودی می رود. در بخش اقتصاد هنر نیز محرک های اقتصادی فعال شدند و فکر می کنیم تا پایان سال 2009 این جریان به پایان برسد.»
اما یکی از موضوعات دیگری که بسیاری از کارشناسان با تردید به آن نگاه می کنند این است که موجی که برای بالا رفتن قیمت آثار هنرمندان ایرانی به پا شده است موجی بوده که فرو می نشیند اما مدیرعامل شرکت مادر بانک پاسارگاد معتقد است این دریچه ای است که به سمت هنر ایران بسته بوده و حالا با توجه به فعالیت های فرهنگی باز شده و فقط محدود به آثار ایرانی نیست اما سهم هنر ایران بیشتر از سایر کشورها مطرح شده و جهان با هنر ایران آشنا شده است.
منبع: روزنامه سرمایه
